DeepSeek Neden Hedefte?

Yapay zeka teknolojileri son yıllarda büyük bir gelişim gösteriyor. Özellikle büyük dil modelleri (LLM - Large Language Models) giderek önem kazanıyor ve daha fazla alanda kullanılıyor. ChatGPT, Claude, Gemini gibi modellerin ardından Çin merkezli bir girişim olan DeepSeek, hızla popülerleşen bir dil modeli haline geldi ve ChatGPT’yi tahtından etmeye aday görünüyor.

DeepSeek, 2023'te Çin'in Hangzhou şehrinde Liang Wenfeng tarafından kurulan bir yapay zekâ şirketi. Şirketin ilk dil modeli olan DeepSeek Coder, Kasım 2023'te piyasaya sürüldü ve özellikle kodlama ile ilgili görevler için tasarlandı. Ardından, Aralık 2023'te genel amaçlı ilk modeli olan DeepSeek LLM tanıtıldı. Bu model çoğu görevi yerine getirebilecek şekilde tasarlandı. Mayıs 2024'te DeepSeek-V2 modeli piyasaya sürüldü. Aralık 2024'te DeepSeek-V3 tanıtıldı. DeepSeek-V3, karmaşık görevleri yerine getirebilecek bir yapıya sahipti. DeepSeek’in popülerleşmesini sağlayan DeepSeek-R1 modeli ise Ocak 2025’te piyasaya sürüldü. DeepSeek-R1, gelişmiş akıl yürütme yetenekleriyle öne çıkıyor ve OpenAI'nin ChatGPT o1 modeliyle doğrudan rekabet ediyor.

DeepSeek'in en dikkat çekici özelliklerinden biri, açık kaynaklı bir yapıya sahip olması. Bu özellik, geliştiricilerin ve araştırmacıların model üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmasını ve DeepSeek’in ChatGPT gibi kapalı kaynaklı dil modellerinden ayrılmasını sağladı. Bununla birlikte DeepSeek’in düşük maliyetli veri işleme yeteneği de diğer yapay zeka araçlarından ayrılmasına ve DeepSeek'in dünya genelinde geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşmasına olanak sağladı. Özellikle ChatGPT O1’e denk olan DeepSeek-R1 modelinin ücretsiz kullanıma sunulmasıyla kullanıcılar DeepSeek’i hızla benimsedi. Ancak bu hızlı yükseliş, bazı ülkelerde güvenlik endişelerini de beraberinde getirdi.

DeepSeek’in açık kaynaklı ve özgür geliştirilebilir yapısı, bazı ülkelerde güvenlik ve gizlilik endişelerine yol açtı. Özellikle uygulamanın kişisel verileri nasıl işlediği ve Çin hükümeti ile veri paylaşımına dair belirsizlikler, veri gizliliği ve ulusal güvenlik kaygısını artırdı. Bu nedenle şu ana kadar İtalya, Hollanda, Tayvan, Güney Kore, Avustralya ve Amerika Birleşik Devletleri, DeepSeek’in kullanımına ilişkin kısıtlama yoluna gitti.

İtalya DeepSeek’i yasaklayan ilk Avrupa ülkesi oldu. İtalyan Veri Koruma Otoritesi (DPA), DeepSeek’in kullanıcı verilerini nasıl topladığı konusunda yeterince şeffaf olmadığı ve Avrupa Birliği’nin Genel Veri Koruma Yönetmeliği’ne uymadığı gerekçesiyle uygulama hakkında yasaklama kararı aldı. DeepSeek uygulamalarının AB yasalarının yargı yetkisine girmediğini öne sürse de, uygulama engellendi. Bu engelleme, DeepSeek'in İtalya'daki uygulama mağazalarında mevcut olmayacağı anlamına geliyor.

Tayvan hükümeti, Çin menşeli DeepSeek’in kamu kurumlarında kullanılmasını yasakladı. Dijital İşler Başkanlığı DeepSeek’in ulusal bilgi güvenliği açısından ciddi riskler taşıdığını belirtti. Bu yasak, merkezi ve yerel devlet kurumlarını, kamu okullarını ve yarı resmi kuruluşları kapsıyor. Kararın gerekçesi olarak, DeepSeek’in kullanıcı verilerini nasıl işlediğine dair şeffaflık eksikliği ve olası Çin hükümeti bağlantıları gösterildi.

Güney Kore de Tayvan ile benzer bir yasaklama yoluna giderek DeepSeek’in devlet sistemlerinde kullanılmasını geçici olarak yasakladı. Güney Kore Ulusal İstihbarat Servisi (NIS) tarafından, DeepSeek'in kullanıcı verilerini aşırı şekilde topladığını ve bu verileri süresiz olarak Çin’deki sunucularda sakladığını belirten bir uyarı yayımlandı. NIS, uygulamanın sohbet kayıtları, tuş vuruşları gibi hassas verileri izlediğini ve bu bilgileri reklam verenler ve diğer ticari ortaklarla paylaştığını bildirdi. Ayrıca, DeepSeek’in hassas konularla ilgili sorulara "tutarsız" yanıtlar verdiğini de ekledi. Bu güvenlik endişeleri nedeniyle Güney Kore’de kamu kurumlarında DeepSeek’in kullanımı yasaklandı.

Avustralya’da da İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan bir açıklama ile, devlet kurumlarının DeepSeek ürünleri uygulamaları ve web hizmetlerinin kullanılması yasaklandı. İçişleri Bakanı bu yasağın "Avustralya'nın ulusal güvenliğini ve ulusal çıkarlarını korumak" amacıyla uygulandığını açıkladı.

Hollanda Veri Koruma Kurumunun DeepSeek’in dikkatli kullanılması uyarısının ardından Hollanda Hükümeti,  kamu görevlilerinin Deep Seek’i kullanmasının yasaklandığını duyurdu. Hükümet DeepSeek’i casusluğa karşı hassas bir uygulama olarak adlandırıyor. 

Güvenlik endişeleri sebebiyle DeepSeek’in kullanımına kısıtlama getiren bir diğer ülke Hindistan oldu. Hindistan Maliye Bakanlığı, 29 Ocak 2025 tarihinde yayımladığı bir talimatla, ChatGPT ve DeepSeek gibi yapay zeka araçlarının çalışanlar tarafından devlete ait cihazlarda kullanılmasını yasakladı.

ABD, DeepSeek’in federal hükümet cihazlarında kullanılmasını yasaklayan bir yasa tasarısı sundu. Yetkililer, uygulamanın Çin hükümetine veri aktarabileceğini ve ulusal güvenlik açısından risk oluşturduğunu belirtti. Güvenlik araştırmacıları, DeepSeek’in web sitesinde, kullanıcı giriş bilgilerini Çin devletine ait telekomünikasyon şirketi China Mobile ile paylaşabilecek kodlar tespit etti.  Bu bulguların ardından Texas eyaleti, Pentagon ve NASA gibi kurumlar, güvenlik endişeleri nedeniyle DeepSeek kullanımını kısıtladı. Bu gelişmeler ABD ile Çin arasındaki teknoloji rekabetinin bir yansıması olarak değerlendirilebileceği gibi ulusal güvenlik endişelerini de barındırıyor. 

DeepSeek’in açık kaynaklı yapısı, onu kapalı kaynaklı yapay zeka modellerinden ayıran ve cazip kılan bir özellik olsa da, bazı ülkeler için bir güvenlik tehdidi olarak algılanıyor. DeepSeek’in şeffaflığı ve özgür geliştirme imkanı geliştiriciler için bir avantajken, bu durum devletler açısından kişisel verilerin nasıl işlendiği konusunda soru işareti yaratıyor. DeepSeek’in konuya ilişkin net bir açıklama yapmaması ve kullanım koşullarında kullanıcı verilerinin Çin’de depolandığı bilgisi yer alıyor. Yani Çin menşeli DeepSeek’in veri güvenliği endişelerini doğurması, uygulamanın yasaklamaların hedefi haline gelmesinin en büyük sebebi.