Burs ve Krediler Son 19 Yılda Reel Olarak İki Katına Çıktı

Büyükşehirlerde okuyan öğrencilerin barınma talepleri, kiralardaki artış ve ekim ayında KYK burs ve kredi başvurularının başlayacak olmasıyla birlikte Türkiye gündemini en çok meşgul eden konuların başında burs ve kredi ücretleri geliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da ABD ziyareti öncesi bu tartışmalara katılarak iktidarda oldukları sürede burs miktarının 45 TL’den 650 TL’ye kadar yükseldiği açıklamasını yapmıştı.

Öncelikle, Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK), yüksek öğrenim gören öğrencilere biri geri ödemeli diğeri de karşılıksız olarak iki farklı şekilde destek veriyor. Aylık ödeme miktarının aynı seviyede tutulduğu ve öğrencilerin yalnızca birinden yararlanabildiği desteklerden ilki, başarılı ve ihtiyaç sahibi olan öğrencilere karşılıksız olarak verilen burs. İkincisi ise yüksek öğrenim gören T.C. vatandaşı öğrencilerini maddi yönden desteklemek, sosyal ve kültürel gelişimlerini kolaylaştırmak amacıyla devam ettikleri yüksek öğretim kurumlarının normal öğrenimi süresince verilen ve zorunlu hizmet yükümlülüğü bulunmayan borç para. Öğrencilerin mezun olduktan sonra krediyi belli bir planlama dâhilinde geri ödemesi gerekiyor.

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) verilerine göre, Türkiye’de 2020-2021 eğitim yılında yükseköğretim sistemine kayıtlı 8 milyon 240 bin 997 öğrenci bulunuyor. Birinci ve ikinci öğretimde yer alan öğrenciler ise bu miktarın %23’ünü (1 milyon 900 bin 647) oluşturuyor. Verilere göre 2020-2021 itibarıyla 969 bin 237 öğrenci öğrenim kredisi, 447 bin 554 öğrenci ise burs alıyor. Bir başka deyişle, birinci ve ikinci öğretime kayıtlı her on öğrencinin beşi öğrenim kredisi alırken ikisi de öğrenim bursu alıyor.

Öğrencilere verilen burs ve kredi ücretleri her sene bir önceki yıla göre artış gösteriyor. 2020 yılında 550 TL olan burs/kredi miktarı, 2021 yılında bir önceki yıla göre %18’e tekabül eden 100 liralık artışla 650 TL’ye çıkmıştı.

2002 yılı temel alındığında burs ve kredi ücretleri 13 katı aşan oranda arttı. Tüketici fiyatlarındaki artışlar dikkate alındığında ise 2002 Ocak ayında 45 TL ile alınabilecek madde sepeti 2021 Ocak’ta 323 TL ile alınabiliyor. Bu da burs/kredi alım gücünün 19 yılda iki katına çıktığı anlamına geliyor.

Burs/kredi ücretleri son 19 yılda dolar bazında artarken altın bazında ise geriledi. ABD dolarının yıllık ortalamalarına göre 2002’de burs/kredi ücretiyle yaklaşık 30 dolar alınabilirken 2021’de 80 dolar alınabiliyor. Yine aynı şekilde 45 lira olan öğrenci bursuyla 2002’de 18,43 liradan 2,4 gram altın alınabiliyorken, 2021 yılının Eylül ayı itibarıyla 650 lirayla yalnızca 1,29 gram altın alınabiliyor. Bir başka deyişle, 2002 yılında yaklaşık iki buçuk aylık burs/kredi ücreti ile tam altın alınabildiği göze çarparken, 2021 yılında bu oran 5 aya çıkmış durumda.

TÜFE madde sepetinde üniversite öğrencilerini en çok ilgilendiren tüketim maddelerine baktığımızda 2003 yılından bu yana bu maddelerde iki ile altı kat arası artışlar yaşandığı gözlemleniyor. Fiyatları en çok artan grup gıda olurken kitap-kırtasiye ve ulaştırma grupları da gıdayı izliyor. Enflasyon sepetindeki üniversite eğitimi ve kültür-eğlence maddelerine bakıldığında ise 19 yılda iki kata varan artış görülebiliyor.

KYK yurtlarının fiyatlarına bakıldığında yurtların tipine göre aylık 215 ile 240 TL arası olduğu görülüyor. Birçok öğrencinin KYK kredi veya bursundan başka bir geliri olmadığı düşünüldüğünde ise kendisine KYK yurdu çıkan bir öğrenci, bursunun en az üçte birini yurt bedeli olarak KYK’ye geri ödemek zorunda.

Doğruluk Payı olarak daha öncesinde konut kiralarındaki artışlarla ilgili bir yazı yayımlamıştık. Buna göre, Ağustos 2021’de kiralık konut metrekare fiyatı 66 TL olan Beşiktaş’ta 90 metrekarelik bir evin kirasını, burslarının tamamını kiraya harcadıkları durumda dokuz lisans öğrencisi ancak karşılayabiliyor.