Başarılı Birçok Lise "Nitelikli" Olamadı

10 Nisan 2018 tarihinde MEB tarafından açıklanan “Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Yapılacak 2018 Yılı Merkezî Sınav Başvuru ve Uygulama Kılavuzu” Türkiye genelinde tam 1.367 adet “nitelikli lise” tanımlaması yaptı. Açıklanan kılavuzun, geriye kalan liselerin “niteliksiz” veya “nitelikli olmayan” olarak tanımlanması tartışması yaratmasının yanı sıra, nitelikli liselerin neye göre seçildiği hakkında MEB tarafından kesin bir açıklama yapılmamış olması da konu hakkındaki eleştirileri arttırdı.

Açıklanan raporu incelediğimizde, 1.367 okulun; %33’ünü Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri, %23’ünü Fen Liseleri, %22’sini Anadolu İmam Hatip Liseleri, %16’sını Anadolu Liseleri ve %6’sını Sosyal Bilimler Liseleri’nin oluşturduğu görülmektedir.

Ancak kontenjan dağılımlarına baktığımızda, yerleştirilmesi planlanan 126.510 öğrencinin; %27’si Anadolu Liselerine ve yine aynı oranda %27’si de Fen Liselerine, %23’ü Anadolu İmam Hatip Liselerine, %15’i Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerine, %8’i Sosyal Bilimler Liselerine yerleşebilecek.

Ek olarak açıklanan listede bulunan 423 Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ile 76 İmam Hatip Lisesi hem yerel sistemle hem de merkezi sistemle (sınav) öğrenci alacak.

Daha önce sitemizde CHP Adana Milletvekili İbrahim Özdiş’in “34 ilde ise Anadolu lisesi hiç belirlenmemiş” iddiasını incelemiştik. Bu bültende ise, 5 farklı lise türünün ülke genelindeki dağılımlarını harita üzerinde görselleştirdik.

Nitelikli liselerin, özellikle de Anadolu liselerinin, seçimlerinde ve ülke içi dağılımında yarattığı tartışmaların yanı sıra, seçilen ve seçilmeyen liseler de büyük tartışmalar yarattı. Konuyla ilgili yaptığımız araştırmalarda, 2017’de taban puanlarıyla yapılan il geneli sıralamalarında ilk beşte yer almalarına rağmen nitelikli lise kapsamına alınmayan liseleri inceledik. Araştırmalarımız sonucunda Manisa, Şanlıurfa gibi şehirlerde 2017 sıralamalarında yukarıda bulunan liselerin çoğunluğunun nitelikli lise kapsamına alındığı görülse de diğer illerde aynı şeyi söylemek pek mümkün değil. 2017 puanlarına göre il genelinde ikinci sırada bulunan 20 lise, üçüncü sırada bulunan 30 lise, dördüncü sırada bulunan 34 lise ve beşinci sırada bulundan 44 lise toplamda ise şehirlerinde ilk 5 okul arasında bulunan 128 lise, nitelikli liseler arasına alınmadı. Başka bir deyişle, 81 ilde ilk beşe giren liselerin tam %31’i nitelikli lise tanımının dışında bırakıldı.

Bu liselerin arasında Samsun’daki 480 taban puana sahip Atatürk Anadolu Lisesi, Sakarya’da Figen Sakallıoğlu Lisesi, Trabzon’da Kanuni Anadolu Lisesi gibi ülke genelinde başarılı liseler de yer alıyor. Ayrıca buna ek olarak büyük şehirlerde sıralamada ilk beşe girememesine rağmen, ülkenin önde gelen liseleri de kapsam dışı bırakıldı. Örneğin: 2017 yılında 480 taban puanla öğrence alan: İstanbul’da Maltepe Anadolu Lisesi ve Çağrıbey Anadolu Lisesi, İzmir’de Karşıyaka Atakent Anadolu Lisesi, Konya’da Dolapoğlu Anadolu Lisesi gibi liseler, nitelikli tanımı kazanamadı.

İl genelinde başarılı olmasına rağmen kapsama alınmayan 128 lisenin 121’ini Anadolu Liseleri oluştururken 7’sini ise Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri oluşturdu. Bu liselerin yerine alınan liselerin çoğunluğunu imam hatip liseleri oluştururken, bir kısmının yerine ise daha düşük puanlı liseler kapsama sokuldu. Örnek olarak; Sivas’ta Sivas Lisesi 445 puanla kapsama alınırken, Cumhuriyet Anadolu Lisesi 470 puanla kapsam dışı bırakılmış; Van’da Kazım Karabekir Anadolu Lisesi 440 puanla kapsama alınırken, Mesut Özata Anadolu Lisesi 464 puanla kapsam dışı bırakılmış.