Sayıştay Raporuna Göre Hazine Garantili Projelere 62 Milyar TL Kur Farkı mı Ödendi?

Genel EkonomiPolitika

İlk yayın :

20 Kasım 2020

Bir Instagram sayfası tarafından 8 Kasım 2020 tarihinde yapılan bir paylaşımda Sayıştay raporunda Hazine garantili projelere yaklaşık 62 milyar lira kur farkı ödendiği iddia edilmiş. Gönderi yaklaşık 900 beğeni almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Sayıştay saptadı: Hazine garantili projelere ödenen kur farkıyla 14 Avrasya Tüneli, 26 dev köprü yapılabilirdi Sayıştay’ın tespitine göre 2014-2019 yılları Hazine garantili projelere 61 milyar 719 milyon 332 bin lira kur farkı ödendi. Bu miktardaki parayla 14 adet Avrasya Tüneli, 12 adet Osmangazi Köprüsü, 8 adet Çanakkale Köprüsü, 6 adet Yavuz Sultan Selim Köprüsü yapılabilirdi.

Aynı iddia Cumhuriyet, Karar ve Sözcü gibi haber sitelerinde de iddia edilmiş. Ayrıca, başka Facebook ve Twitter sayfalarında da dolaşıma girmiş. Aynı haber içerisinde 2019 yılı için ise 10,1 milyar lira kur farkı ödendiği iddia edilmiş.

Sayıştay Raporuna Göre Hazine Garantili Projelere 62 Milyar TL Kur Farkı Ödendiği İddiası Doğru Mu?

Bahsedilen İddia Sayıştay’ın 2014 ile 2019 arasındaki Genel Uygunluk Bildirimi’ne dayandırılmış. Sayıştay’ın 2019 raporu 22 Eylül 2020 tarihinde TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un makamında ziyaretinde sunulmuş. Genel Uygunluk Bildirimi, Sayıştay tarafından şu şekilde tanımlanmış:

Kesin hesap kanunu tasarısında yer alan merkezi yönetim bütçe kanunu uygulama sonuçlarının kamu idare hesapları esas alınarak saptanan sonuçlarla karşılaştırarak, Maliye Bakanlığınca hazırlanan kesin hesap kanun tasarısı ekinde yer alan cetvel ve belgelerin güvenilirliği ve doğruluğunun değerlendirmesine ilişkin rapordur.

Bahsedilen Sayıştay sayfasındaki Genel Uygunluk Bildirimleri incelendiğinde, Hazine Garantili Projeler için çıkış işlemlerinde 2019 yılı için 10.117.321.727,04 TL, 2018 yılı için 25.117.477.188,90 TL, 2017 yılı için 8.798.220.568 TL, 2016 yılı için 3.748.570.280 TL, 2015 yılı için 9.284.858.675 TL ve 2014 yılı için ise 4.652.884.235 TL kur farkı ödendiği görülüyor. Böylece toplamda 61.719.332.673,94 TL kur farkı ödenmiş.

İddianın devamında bu miktardaki parayla 14 adet Avrasya Tüneli, 12 adet Osmangazi Köprüsü, 8 adet Çanakkale Köprüsü, 6 adet Yavuz Sultan Selim Köprüsü yapılabileceği ifade edilmiş. Kaynaklara göre Avrasya Tüneli’nin maliyeti 1 milyar 245 milyon $, Osmangazi Köprüsü’nün maliyeti 1,2 milyar $, 1915 Çanakkale Köprüsü’nün maliyeti 10 milyar 354 milyon TL ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün maliyeti ise 4,5 milyar $.

2014-2019 yılları arasında toplamda ödenen kur farkı olan 61,7 milyar TL’nin dolar üzerinden değerini hesaplamak için Merkez Bankası verileri üzerinden 2020 için ortalama kur değerini dikkate aldık. 1 ABD dolarının 2020 için ortalama değeri 6,91 TL. Toplam yatırım tutarı 2016 itibariyle TL üzerinden verilen 1915 Çanakkale Köprüsü’nden 5 yılda ödenen kur farkıyla yaklaşık 6 tane yapmak mümkün. Ama köprünün yapımının halen devam ettiğini hatırlatalım. 2020 kur ortalaması dikkate alındığında da aynı miktarla Avrasya Tüneli’nden yaklaşık 7, Osmangazi Köprüsü’nden 7, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nden ise 2 tane inşa edilebiliyor. İddiada belirtilen 14 Avrasya Tüneli’nin yapılabilmesi için dolar kurunun 3,54, 12 Osmangazi Köprüsü için 4,28 ve 6 Yavuz Sultan Selim Köprüsü ise 2,28 seviyelerinde olması gerekiyor.

Sonuç:

İddia KISMEN YANLIŞ

Sayıştay’ın 2014 ile 2019 tarihleri arasındaki Genel Uygunluk Bildirimi raporları Hazine Garantili Projeler için çıkış işlemlerinde toplamda 61.719.332.673,94 TL kur farkı ödendiğini gösteriyor. Fakat bu kur farkıyla 14 adet Avrasya Tüneli, 12 adet Osmangazi Köprüsü, 8 adet Çanakkale Köprüsü, 6 adet Yavuz Sultan Selim Köprüsü yapılması mümkün değil. Dolar kurunun 2020 yılı ortalaması dikkate alındığında 2014-2019 yılları arasında kur farkı için ödenen miktar ile yapımı halen devam eden 1915 Çanakkale Köprüsü’nden 6, Avrasya Tüneli’nden 7, Osmangazi Köprüsü’nden 7 ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nden ise 2 adet yapılabiliyor.

Sonuç olarak;

Sayıştay raporuna göre hazine garantili projelere ödenen 62 milyar TL kur farkıyla 14 Avrasya Tüneli, 12 Osmangazi Köprüsü, 8 Çanakkale Köprüsü ve 6 Yavuz Sultan Selim Köprüsü yapılabileceği iddiası