Paylaşımdaki Videoda Türkiye’deki Orman Yangınların Kundaklama Olduğu mu Gösteriliyor?

Çevre & İklim

İlk yayın :

2 Ağustos 2021

Yazar:

Bir Twitter kullanıcı tarafından 25 Temmuz 2021 tarihinde paylaşılan videoda Türkiye’deki orman yangınlarının drone ile havadan ateş püskürtülerek gerçekleştiği iddia edildi. Gönderi 750 beğeni alırken 385’in üzerinde de paylaşım aldı.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Ne kadar büyük bir oyunun içinde olduğunuzu anlayana kadar geç olmaz inşallah. Tabii ki, İklim Değişikliği Orman Yangınlarından sorumlu- bu pislik suçlular

İddia daha önce Teyit ve Malumatfuruş tarafından da incelenmiş.

Paylaşımdaki Video Neyi Gösteriyor?

28 Temmuz 2021 tarihinde, Antalya Manavgat başta olmak üzere ülkenin birçok noktasında çıkan orman yangınları hâlâ tam anlamıyla kontrol altına alınabilmiş değil. Sosyal medyada orman yangınlarıyla mücadele için birçok dayanışma kampanyası paylaşılsa da kriz durumu nedeniyle yanlış bilgi içeren video ve fotoğraflar da birçok kullanıcıya ulaşıyor. Söz konusu videoda da yangınların drone ile kundaklama sonucu ortaya çıktığı iddia ediliyor. Kayıtta, bir uçak veya helikopterden ormanlık alanlara alevler atıldığı görülüyor.

Videodaki görüntülere dair tersine görsel arama yapıldığında, çeşitli iddialarla paylaşılmış bu videoya ulaşılabiliyor. Tire Meets Road isimli yerel haber sitesi 22 Ağustos 2020 tarihinde bu videoyu kullanarak bu olayın bir yangın söndürme çalışması olduğunu belirtmiş. Fakat bu çalışmanın nerede gerçekleştiği belirtilmemiş.

Haber sitesi havadan helikopterlerle alevler fırlatılmasını şöyle açıklamış:

Normal insanlar mantıken bir yangını söndürmenin en etkili yolunun su veya köpük sıkmak olduğunu varsayar. Ya size bazı itfaiye ekiplerinin bir yangın söndürme yöntemi olarak, helikopterden ağaçlara ateş topları attığını söylesem? Deli olduğumu düşünürdünüz, ancak bir yangın söndürme helikopterinden alınan bu küçük bakış açısı görüntüsüne bakılırsa, bu doğru.

“Heli-torch” adı verilen bu yöntemle planlı şekilde yakım operasyonu gerçekleştiriliyor. "Heli-torch" ifadesi aratıldığında da olaya dair benzer görüntüye sahip birçok video ile karşılaşılıyor.

Bu paylaşımlardan biri de iddiadaki videonun aynısı olan 21 Ağustos 2020 tarihindeki Facebook paylaşımı. Bu paylaşıma tıklandığında PolitiFact ve LeadStory isimli doğrulama platformlarının bu videonun doğruluğuna dair saptamları olduğu görülebilir. Bu Facebook paylaşımındaki videonun sahibi ise fireman_323 adlı bir kullanıcıya ait.

PolitiFact Eylül 2020’de yayınladığı içeriğinde ABD'nin California Eyaleti'nden Orman ve Yangınla Mücadele kurumunun basın sözcüsü ile konuşmuş. Lynne Tolmachoff, bu videonun yangınla mücadelenin standart bir aşaması olduğunu belirtmiş.

Bu duruma “kontrol edilebilir yangın” deniliyor. Böylece daha büyük yangının ilerlemesinin önüne geçiliyor. Yurtdışında da itfaiyelerin daha önce bu amaçla hem drone hem de helikopter kullandığına dair haberlere rastlanabilir.

Ayrıca bu videonun sosyal medyada yanlış lanse edilmesinin ardından Emniyet Genel Müdürlüğü de açıklamada bulundu. EGM bu açıklamada “Bazı sosyal medya hesaplarında paylaşılan ve drone olduğu değerlendirilen bir hava aracından alev püskürtüldüğüne ilişkin görüntülerin Türkiye ile ilgisi yoktur.” ifadelerini kullanıldı.

İddia YANLIŞ

Bir Twitter kullanıcısı tarafından paylaşılan videoda, Türkiye’deki orman yangınlarının drone ile havadan ateş püskürtülerek meydana geldiği iddia edilmişti. Videodaki görüntülere dair tersine görsel arama yapıldığında, Tire Meets Road isimli bir yerel haber sitesinin 22 Ağustos 2020 tarihinde bu videoyu kullanarak, bu olayın bir yangın söndürme çalışması olarak aktarıldığına ulaşılabilinir. PolitiFact ve LeadStory isimli doğrulama platformları ise, bu videonun kaynağı olan Facebook postunu yanlışlayarak, durumun “kontrol edilebilir yangın” olduğunu belirtmişlerdir. Bir başka deyişle, bu videodaki yönteme dair diğer videolar incelendiğinde de drone ile değil helikopterlerle yangının ilerlemesinin önüne geçmek için “kontrollü yakma” yapıldığı anlaşılıyor.

Sonuç olarak;

Sonuç olarak, paylaşımda yer alan videoda drone ile Türkiye’deki orman yangınlarının kundaklandığını gösterildiği iddiası yanlış.