Paylaşımdaki Dolar Yakma Videosu Güncel mi?

Covid-19 salgını sonrası dünyadaki pek çok ülkenin ekonomisi bir darbe almıştı. Türkiye’de de başta pandemi ve pandemi dönemi politikaları nedeniyle olumsuz etkilenen ekonomiyi düzeltmek için 20 Aralık 2021 tarihinde Türkiye Ekonomi Modeli benimsenmişti. Şiarlarından biri “Faiz sebep, enflasyon netice” olan, Nurettin Nebati’nin Hazine ve Maliye Bakanı olduğu Aralık 2021-2023 dönemi arasında takip edilen Türkiye Ekonomi Modeli; düşük faiz oranlarıyla borçlanılabilmesi sayesinde, artan enflasyona rağmen nakit para akışı, yatırım ve tüketimin azalmayacağını öngörüyordu. Yine de örneğin Tüketici Fiyat Endeksli (TÜFE) yıllık enflasyon, TÜİK verilerine göre Ağustos - Kasım 2022 ayları arasında %80’ün üstünde seyretmişti.

Yeni hükümetin Türkiye Ekonomi Modeli’ni takip edip etmeyeceği seçmenler ve iktisatçılar tarafından merak konusu olmuştu. Hazine ve Maliye Bakanı’nın Mehmet Şimşek olarak belirlendiği 4 Haziran 2023 tarihinde resmi gazetede yayınlanmıştı. 9 Haziran 2023 tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanlığı’na da Hafize Gaye Erkan atandı.

 Bakanlık unvanının devir teslim töreninde yeni bakan Mehmet Şimşek şu açıklamayı yaptı:

“Türkiye'nin rasyonel bir zemine dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır. Kurala dayalı ve öngörülebilir bir Türkiye ekonomisi özlenen refaha ulaşmamızda anahtar olacaktır. Enflasyonun yeniden tek haneli rakamlara düşürülmesi her alanda öngörülebilirliğin artırılması, cari açığı azaltacak yapısal dönüşümün hızlandırılması ülkemiz için hayati önem taşımaktadır. Finansal istikrarı sağlayacağız. Mali disiplin ve fiyat istikrarı için çalışacağız."

Seçimlerin öncesinde ekonomi modeli tartışmasında döviz kuru en çok izlenen değişkenlerden biri haline gelmişti. Seçim sonrasında hızlı bir artış eğilimine giren dolar kuru 20 TL’yi geçti ve 9 Haziran itibarıyla 23,4 TL’ye ulaştı. Türk Lirası’ndaki bu değer kaybıyla ilgili olarak sosyal medyada birçok paylaşım yapılmaya başlandı. Bu paylaşımlardan biri de bir vatandaşın yükselen  doları protesto etmek için 100 ABD doları banknotu yaktığı anları gösterdiği iddia edilen videoydu. Video kesitlerini, görsel arama yöntemiyle arama motorlarında arattığımızda 2018 tarihli bir Facebook videosuna ulaşılıyor.. Videoda vatandaş “Amerika’yı da yakarım dolarını da yakarım” diyor ve bir adet 100 ABD doları banknotunu ateşe veriyor. Videoyu paylaşan Facebook hesabı da gönderide vatandaşın sözlerine yer vermiş.

Ağustos 2018’de Türkiye ve ABD ilişkileri yargılanmakta olan Rahip Brunson’ın ABD’ye gönderilmesi konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle gerilmiş ve karşılıklı yaptırım uygulamaları nedeniyle ABD doları bir hafta içinde %30 üzerinden değer kazanarak 7 TL’ye yaklaşmıştı. 

Bir Twitter hesabından 8 Haziran 2023 tarihinde yapılan paylaşımda, bir vatandaşın yükselen doları protesto etmek için 100 ABD doları banknotu yaktığı iddia edilmiş ve bu anları gösterdiği iddia edilen videodan kesitler paylaşılmıştı. Dolar yakma kesitlerinin alındığı video güncel değil; 2018 yılında yine doların yükselmesiyle ilgili düzenlenmiş bireysel bir protestonun videosundan alınmış.