Bir Instagram/Facebook sayfası tarafından 3 Ekim 2020 tarihinde yapılan paylaşımda Görselin Afganistan’da açık arttırma ile satılan bir kız çocuğuna ait olduğu iddia edildi. Gönderi 175 binden fazla görüntülenme ve 2 binden fazla paylaşım almış.
Paylaşımda geçen metin şu şekilde:
Afganistan’da açık artırma ile satılan bir kız çocuğu… Şeriat düzeninin yerleştiği topraklarda Arapların ahlaksız kültürü insanlığın yüz karasıdır. O küçücük çocuk utancından yüzünü saklar, kızı satın almaya gelen vahşi ahlaksızlar zerre kadar utanmazlar.”
Paylaşım daha önce Twitter’da da çeşitli kullanıcılar tarafından paylaşılmış. Bunun yanı sıra, aynı görsel uluslararası sitelerde de benzer iddialarla gündeme gelmiş. Çeşitli tarihlerde gündeme gelen iddia 27 Eylül 2018 tarihinde Teyit tarafından yanlışlanmış.
Fotoğraf Bir Kız Çocuğunun Açık Artırmayla Satılmasını mı Gösteriyor?
Söz konusu fotoğraf, Afganistan’da 18 Mayıs 2011 tarihinde düzenlenen NATO karşıtı protestolar sırasında çekilmiş. Bu protestoların sebebi, 17 Mayıs 2011 tarihinde Afganistan’ın kuzeyinde yer alan Talokan kentinde NATO güçleri tarafından düzenlenen bir operasyonda ikisi kadın ikisi erkek olmak üzere dört kişinin öldürülmesi olmuş. NATO liderliğindeki kuvvetler baskında öldürülenlerin silahlı isyancılar olduğunu söyledi. Bu olayın üzerine düzenlenen NATO karşıtı şiddetli protestolarda ise Independent’ın haberine göre 4’ü sivil olmak üzere 12 kişi ölmüş, 80 kişi ise yaralanmış. Kuzey Takhar eyaletindeki yetkililer, eyalet başkenti Taloqan'da 2 binden fazla göstericinin polisle çatıştığını belirtmişler.
Protesto ve eylemcilerle ilgili yapılan haberlerde, fotoğrafın kaynağı olarak Reuters haber ajansı gösteriliyor. Fotoğraf, aynı zamanda Reuters’ın fotoğraf arşivinde de yer alıyor ve Wahdat Afghan isimli fotoğrafçı tarafından çekildiği belirtiliyor. Sitede yer alan fotoğrafın açıklaması ise şu şekilde:
“NATO ve Afgan güçleri tarafından düzenlenen bir baskının ardından bir gecede aile üyeleri öldürülen Afgan bir kız, 18 Mayıs 2011'de Taloqan'da bir protesto sırasında ağlarken yüzünü kapatıyor. Üst düzey bir sağlık yetkilisinin söylediğine göre, iki kadın ve iki erkeğin öldürüldüğü baskının ardından düzenlenen protestolarda 10 kişi öldürüldü ve 50’nin üzerinde yaralı var.”

Fotoğraf benzer bir açıklamayla Amerikan haber ajansı VOA (Voice of America) tarafından da paylaşılmış.

Afganistan’da Çocuk Evlilikleri Yapılıyor mu?
Görseldeki kız çocuğunun açık artırma ile satıldığı doğru değil. Ancak çocuk evliliği Afganistan’da sık görülüyor. UNICEF'e göre, Afganistan dünyadaki en yüksek 18. çocuk gelin sayısına (572.000) sahip. Bunun yanı sıra Afganistan’daki kızların %35’i 18 yaşından önce, %9’u ise 15 yaşından önce evlenmekte. UNFPA Afganistan’ın internet sitesinde çocuk evliliklerine ilişkin yer alan bilgiler ise şu şekilde:
“Çocuk evlilikleri yasa dışıdır ancak Afganistan'da yaygındır. Afganistan’da kızlar için asgari evlilik yaşı 16 veya 15, uluslararası olarak önerilen 18 yaş standardının altındadır. Bu birliktelikler çoğunlukla kırsal alanlarda, özellikle de Pakistan sınırlarında gerçekleşmektedir.”
Sonuç:
İddia YANLIŞ
Görselin Afganistan’da açık artırma ile satılan bir kız çocuğuna ait olduğu iddiası yanlış. Söz konusu fotoğraf, aile üyeleri NATO ve Afgan güçleri tarafından düzenlenen bir baskında öldürülen bir kızı gösteriyor. Fotoğraf, baskın gecesinin ertesi günü, 18 Mayıs 2011 tarihinde düzenlenen protestolar sırasında çekilmiş.

Sonuç olarak;

Görselin Afganistan’da açık artırma ile satılan bir kız çocuğuna ait olduğu iddiası