COVID-19 Aşısı, Gen Tedavisi mi?

Bir Twitter hesabı tarafından 6 Eylül 2021 tarihinde yapılan paylaşımda COVID-19 aşısının gen tedavisi olduğu iddia edildi.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

COVID-19 aşısının gen tedavisi olduğuna dair iddialar sosyal medyada pek çok kez paylaşılmış.

Benzer bir iddia daha önce PolitiFact ve Reuters tarafından da incelenmiş.

Gen Tedavisi, hastalıkları tedavi etmek ya da önlemek amacıyla genleri kullanan deneysel bir teknik. Gen tedavisi üzerine çalışan araştırmacılar gen tedavisine yönelik çeşitli yaklaşımlar üzerinde çalışıyor. Bu yaklaşımlar; hastalığa neden olan mutasyona uğramış bir genin sağlıklı bir kopyasıyla değiştirilmesi, yanlış işleyen mutasyona uğramış bir geni etkisiz hâle getirmek veya bir hastalıkla savaşmaya yardımcı olmak için vücuda yeni bir gen verilmesi olarak sıralanabilir.

Gen tedavisi bir dizi hastalıklar için umut verici bir tedavi seçeneği olmasına rağmen, tedavinin güvenlik ve etkinlik açısından çalışmaları devam ediyor. Hâlihazırda, gen tedavisi yalnızca başka tedavisi olmayan hastalıklar üzerinde deneniyor.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), mRNA COVID-19 aşılarını bir kişinin bağışıklık sistemini belirli bir hastalığa karşı bağışıklık üretmesi için uyaran bir ürün” olarak tanımlıyor.

Nature’da 2 Haziran 2021 tarihinde yayımlanan “Gene Therapy Avenues and COVID-19 Vaccines” isimli makalede, mRNA aşılarının ömürlerinin çok kısa olduğu ve görevlerini yerine getirdikten sonra vücuttan atıldıkları ifade ediliyor. Böylece, mRNA aşıları insanın genetik yapısı ile herhangi bir etkileşime girmiyor.

Reuters’a konuşan Virolog Dr. Adam Taylor, “Klasik anlamda gen tedavisi, bir hastanın DNA’sında tedavi veya iyileştirme amaçlı değişiklikler yapmayı içerir. mRNA aşıları, DNA genomumuzu barındıran bir hücrenin çekirdeğine giremez. Bu aşıların kendi genomumuza entegre olma veya genetik yapımızı değiştirme riski sıfırdır.” açıklamasında bulundu.

mRNA aşılarının aksine, gen tedavisinin etkileri uzun süreli olabilir çünkü gen tedavisi hücrenin DNA’sını kalıcı olarak değiştirebilir. mRNA aşıları ise her zaman geçicidir ve kalıtsal değildir.

Pfizer-BioNTech ve Moderna gibi mRNA aşıları, hücrelere koronavirüsün yüzeyinde bulunan zararsız bir proteinin versiyonlarını yapma talimatı vererek çalışıyor. Böylece bağışıklık sistemi proteini tanıyabiliyor ve gelecekteki bir enfeksiyon durumunda virüse karşı bir antikor tepkisi oluşturabiliyor.

Bir Twitter kullanıcı tarafından yapılan paylaşımda, COVID-19 aşılarının gen tedavisi olduğu iddia edilmişti. Gen tedavisi, hastalıkları tedavi etmek ya da önlemek amacıyla hücre DNA’sında değişiklik yapmayı içeren bir yöntem. Bu tedavinin kalıcı etkileriyle ilgili çalışmalar hâlen devam ediyor. mRNA aşılarının kullandığı yöntemin ise gen tedavisiyle herhangi bir bağlantısı yok. mRNA aşıları görevlerini yerine getirdikten sonra vücuttan atılıyor ve hücre DNA’sıyla herhangi bir etkileşime girmiyor.