CHP İktidarı Döneminde Kemahlı İbrahim Hakkı Efendi, Mezarından Çıkarılıp Asıldı mı?

Bir Facebook kullanıcısı 6 Nisan 2017 tarihinde yapmış olduğu paylaşımda CHP iktidarı döneminde Kemahlı İbrahim Hakkı Efendi’nin ölümünün ardından mezarından çıkarılıp asıldığını iddia etti. İlk paylaşımı 2017’de olan, paylaşan kullanıcı tarafından 6 Nisan 2020 tarihinde yapılan yorumla tekrardan takipçilerin önüne düşen bu paylaşım 3 yılda 12 bin kullanıcı hesabı tarafından paylaşıldı ve 1,2 milyon görüntülenme aldı. Paylaşımdaki metin ise şu şekilde:

“CHP deyip geçmeyin! İktidarları döneminde Kemahlı İbrahim Efendi’yi mezarından çıkarıp astılar!”

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Kemahlı İbrahim Hakkı Efendi hakkında doğumu, yaşamı, ölümü ve eserlerine dair birçok bilgiyi resmî internet sitesinde yayınlamış. Ayrıca Kemahlı İbrahim Hakkı Efendi’nin “Mevlevî Şeyhi” olduğu da burada belirtilmiş. Erzincan’ın Kemah ilçesinde 1859 yılında doğan İbrahim Hakkı 1924 yılında yine Erzincan’da vefat etmiş.

Facebook kullanıcısının 2017 yılındaki paylaşımıyla beraber hem sosyal medyada hem de internet sayfalarında bu konu hakkında belirli iddialar ortaya atılıyor. Bu iddiaların önemli kısmı da Kemahlı İbrahim Hakkı Efendi’nin ölümünün ardından yakınlarının İstiklal Mahkemeleri’ne öldüğünü söylemesiyle birlikte İstiklal Mahkemeleri yetkililerinin jandarmalarla beraber Erzincan’da İbrahim Hakkı Efendi’nin öldüğünü teyit etmek için kabrinden cesedini çıkarıp astıkları iddiası.

Türkiye Diyanet Vakfı’nın Kemahlı İbrahim Hakkı Efendi’nin ölümü hakkında yazdıklarına göre ise bu iddialar gerçeği yansıtmıyor. Vakfın İbrahim Hakkı biyografisinde yer alan ölümüne dair bilgiler şahsın 14 Ekim 1924’te Erzincan’da vefat ettiği ve 1926’da İstiklâl Mahkemeleri tarafından hayatında ele geçirilemediği için cesedinin mezarından çıkarılıp asıldığına dair görüşlerin gerçekler ile bağdaşmadığı olmuş.

Bunlarla birlikte Kemahlı İbrahim Hakkı Efendi’nin eserlerinden biri de “Divan-ı Miftahü'l - Ma'arif fi Na'ti'l-'Avarif”. Dr. Yusuf Babür tarafından bu kitabın incelemesi, düzenlenmesi yapılarak piyasaya sunulmuş.

Dr. Yusuf Babür’ün “Erzincan Mevlevihanesi’nin Son Postnişini Kemahlı İbrahim Hakkı’nın Farsça Şiirleri” başlıklı araştırma makalesindeki açıklamasında konuyla ilgili şu görüşleri belirtmiş:

“İbrahim Hakkı’nın kabirden çıkarılarak cansız bedeninin idam edildiği iddiası ise asılsız ve popülist bir yaklaşımdır. İbrahim Hakkı Efendi hakkında verilmiş bir idam kararı var ise bu kararın savunulacak bir tarafı yoktur. Ancak mezarının sökülüp cesedin asılarak idam kararının gerçekleştirildiğine dair asılsız haberlere de itibar etmemek gerekir. Sert ve pervasız vaazlarından dolayı böyle bir idam kararı verilmiş olabilir. Pek çok insan ise İbrahim Hakkı’nın şapka kanununa muhalefetten dolayı idam edildiği iddiasındadır. Fakat şapka kanunu, İbrahim Hakkı’nın vefatından bir yıl sonra çıkarılmıştır (25 Kasım 1925 tarihli ve 671 No’lu “Şapka İktizası Hakkında Kanun”). Dolayısıyla bu iddia da gerçek görünmemektedir. Ayrıca İbrahim Hakkı’nın mezarından çıkarılarak idam edildiğini iddia edenler, bu hadisenin Müşerkek Köyü’nde gerçekleştirildiğini söylemektedir. Hâlbuki İbrahim Hakkı Erzincan merkezinde vefat etmiştir ve kabri merkez Terzibaba Kabristanlığı’nda bulunmaktadır. Kabrini bugün dahi gidip ziyaret etmek mümkündür. Kızı ve damadı da İbrahim Hakkı’nın yanına defnedilmiştir.”

İddia YANLIŞ

Sonuç olarak Türkiye Diyanet Vakfı’nın resmî sitesinde Kemahlı İbrahim Hakkı Efendi’nin biyografisinde yer alan ölümü ile ilgili bilgilere göre öldükten sonra mezarından çıkartılıp asıldığına dair iddiaların doğru olmadığı görülmekte.