Yıllara Göre Kişi Başına Düşen Milli Gelir

Türkiye'de 2020 yılının mart ayında ortaya çıkan COVID-19 pandemisiyle beraber yükselen fiyatlar ve artış gösteren işsizlik neticesinde insanların yaşadıkları geçim sıkıntısı gerek kamuoyunda gerekse medyada sıkça konuşulmaya devam ediyor. Özellikle 2018 yılının ikinci yarısında TL’nin yabancı para birimleri karşısında oldukça değer kaybetmesiyle beraber yükselen faiz oranları, artan işsizlik ve enflasyonun artması bu sıkıntıların başlangıcına bir sebep olarak gösterilse de insanların ortalama yıllık kazançlarına da oldukça etki etmişti. Peki Türkiye’de son 18 yılda ortalama bir kişinin yıllık geliri nasıl değişti? Kişi başına düşen GSYH 2002 yılında Türkiye ile aynı seviyelerde ya da daha aşağıda olan diğer ülkelerde ne kadardı, 2020'de ne kadar?

Dünya Bankası tarafından açıklanan ülkelere göre milli gelir verilerini incelediğimizde Türkiye’nin 2002’deki milli gelirinin 240,2 milyar $ olduğu görülüyor. 2008 yılına kadar milli gelirinde her yıl artış göstererek ilerleyen Türkiye’nin 2009 yılında yaşanan küresel krizle beraber milli geliri 649,3 milyar $’a geriledi. 2009 yılından sonra da her yıl artarak devam eden milli gelir 2013 yılında son 19 yılın en yüksek seviyesine, 957,8 milyar $’a kadar çıktı. 2013 yılından sonra düşüşe geçen yıllık cari fiyatlarla GSYH 2019 yılında 761,4 milyar $'dı. Dünya Bankası 2020 yılı için ise Türkiye'nin milli gelirini 720,1 milyar $ olarak açıkladı. Aynı şekilde Türkiye milli gelirini 719,5 milyar $, TÜİK 717 milyar $ olarak açıkladı. Ayrıca 2019 yılında %0,9 büyüyen Türkiye ekonomisi, 2020 yılında da %1,8 oranında büyüdü.

Dünya Bankası tarafından açıklanan kişi başına düşen yıllık milli gelir verileri incelendiğinde, 2002'de yıllık ortalama gelirleri Türkiye'deki insanların ortalama yıllık gelirleriyle aynı olan hatta daha az seviyede olan ülkelerdeki insanların 2020 yılı itibarıyla Türkiye’den daha fazla yıllık gelire sahip olduğu anlaşılıyor. Özellikle 2002 yılında Romanya, Bulgaristan, Litvanya, Letonya, Rusya ve Polonya gibi ülkelerde ortalama kişi başına yıllık gelir Türkiye’nin altında ya da yakın seviyelerdeyken, 2020'ye gelindiğinde Türkiye'deki insanların dolar bazındaki yıllık gelirleri diğer ülkelerde yaşayanlara göre daha düşük seviyede.

Dünya Bankası tarafından açıklanan verilere göre 2002 ila 2020 yılları arasında kişi başına düşen GSYH’si Türkiye’den daha düşük ya da Türkiye’ye yakın seyreden ülkelerin yıllar içerisindeki kişi başına düşen milli gelir verileri şu şekilde:

Türkiye’nin kişi başına düşen GSYH’si 2002 yılında yıllık ortalama 3 bin 688 $ seviyesindeyken, bu gelir 2013 yılında rekor seviyeye, yani 12 bin 614 $'a yükseldi. Ardından TL’nin de yıllar içerisinde yabancı para birimleri karşısındaki kötü performansı dolar bazında ülke vatandaşının ortalama yıllık gelirine de negatif yansıdı. Bununla birlikte Dünya Bankası verilerine göre 2019 yılında Türkiye’de kişi başına düşen yıllık gelir 9 bin 127 $ olarak açıklanmışken, 2020 yılında 8 bin 538 $ olarak açıklandı.

2002 yılında kişi başına düşen ortalama milli geliri Türkiye'den daha düşük olup 2020 yılında kişi başına düşen milli geliri Türkiye'den daha fazla olan bazı ülkeler ise; Rusya, Çin, Romanya, Bulgaristan ve Kazakistan.