Günümüzde bireylerin duygu durumlarının yanı sıra, toplumların kolektif duygu durumları da büyük önem taşıyor. Çatışmalar, ekonomik zorluklar ve doğal afetler gibi küresel olayların yanı sıra, değişen sosyal ilişkiler ve post-modern dönemdeki yeni iletişim biçimleri, insan ve toplum ilişkilerinde derin etkiler yaratıyor.
Bu bağlamda, Washington D.C. merkezli danışmanlık şirketi Gallup, toplumların duygusal durumlarını analiz etmek için her yıl “Global Emotions Report” (Küresel Duygular Raporu) yayımlıyor. Bu rapor, insanların günlük hayatta yaşadığı olumlu ve olumsuz deneyimlere dair en güncel verileri sunarak, dünya genelindeki duygusal eğilimlerin bir fotoğrafını çekiyor.
Olumlu ve Olumsuz Deneyimler
Gallup’un metodolojisi, bireylerin günlük yaşamlarında yaşadıkları olumlu ve olumsuz deneyimler üzerinden bir duygu haritası oluşturmayı hedefliyor. Bu çalışmada, katılımcılara bir önceki gün seçili duygulardan hangilerini tecrübe ettikleri soruluyor. Katılımcıların “evet” veya “hayır” şeklinde verdikleri yanıtlar doğrultusunda, ülkelerin belirli duyguları ne sıklıkla hissettikleri tespit ediliyor ve bu sayede duyguların ülke bazında dağılımı ortaya çıkarılıyor.
Olumlu deneyimler endeksinde keyif, iyi dinlenme, öğrenme, gülümseme ve saygı görme duyguları yer alıyor. Olumsuz deneyimler endeksini ise öfke, üzüntü, stres, kaygı ve acı duyguları oluşturuyor.
Dünyada Olumlu Deneyimler Yükselişte
Küresel Duygular Raporu’nun 2023 verileri, dünya genelinde yaşanan zorlu koşullara rağmen dikkat çekici bulgular sunuyor. 2023 yılında İsrail-Hamas savaşı ve Ukrayna-Rusya savaşı gibi büyük çatışmalar devam etmesine karşın, 142 ülkede, 15 yaş üstü 142 bine yakın bireyle yapılan mülakatlar, küresel ölçekte olumlu bir tablo ortaya koyuyor.
Verilere göre, COVID-19 pandemisinin etkileri büyük ölçüde aşılmış durumda ve olumlu deneyimler endeksi, küresel çapta pandemi öncesi seviyelere geri dönmüş. Bu bulgu, dünya çapında insanların keyif, öğrenme, gülümseme ve saygı görme gibi olumlu duyguları daha fazla hissetmeye başladığını gösteriyor.

Olumlu Deneyimler Endeksi, dünya genelinde 2020 yılında en son 70 seviyesinin üzerinde ölçülmüştü. Ancak, COVID-19 pandemisi bu oranı düşürmüş ve olumlu deneyimlerin azalmasına yol açmıştı. 2023 yılı verilerine göre, bu endeks pandemi öncesi seviyelerine yeniden yükselmiş durumda.
Endeksin ilk sıralarında, çoğunlukla Latin Amerika ve Güneydoğu Asya ülkeleri yer alıyor. İlk dört ülke sırasıyla Paraguay (86), Panama (86), Guatemala (85) ve Meksika (84). 
Öte yandan, endeksin son sıralarında ise genellikle Orta Doğu ve Afrika ülkeleri bulunuyor. Türkiye, 2023 yılında 47 puanla bu endekste Afganistan’ın (38) hemen üzerinde yer alarak sondan ikinci sırada yer alıyor.
Dünya Nasıl Hissetti?
Olumlu Duygular Endeksi kapsamında değerlendirilen saygı görme, gülümseme, öğrenmiş hissetme, iyi dinlenmiş olma ve keyifli hissetme deneyimleri ayrı ayrı incelendiğinde, Güney Amerika ve Güneydoğu Asya ülkelerinin genellikle üst sıralarda yer aldığı görülüyor.
Show more

Güneydoğu Asya’dan Vietnam ve Malezya, olumlu deneyimlerin çoğunda üst sıralarda yer alarak dikkat çekiyor. Orta Asya’da ise Moğolistan ve Tacikistan, özellikle iyi dinlenme deneyiminde öne çıkarken, Özbekistan hem iyi dinlenme hem de keyifli hissetme deneyimlerinde üst sıralarda yer alıyor. Ayrıca, gülümseme ve öğrenme deneyimlerinde Senegal’in ilk sırada yer alması oldukça ilginç bir bulgu olarak öne çıkıyor. Afrika’dan Kenya ve Nijerya da öğrenme deneyiminde ilk 10’da yer alarak dikkat çekiyor.
Öte yandan, olumsuz duygular endeksinde, çoğunlukla Afrika ve Orta Doğu ülkeleri üst sıralarda. Kongo Demokratik Cumhuriyeti, olumsuz deneyimlerin tamamında ilk 10’da bulunurken, Gine, öfke dışındaki tüm olumsuz deneyimlerde üst sıralarda ve üzüntü deneyiminde birinci sırada. İsrail, stres ve kaygı deneyimlerinde ilk sırada yer alırken, Türkiye stres endeksinde 3. sırada, Yunanistan ise 5. sırada bulunuyor.
Show more

Öfke deneyimi endeksinde, ilk sırada Irak yer alırken, Ermenistan 3. sırada yer alıyor. Önceki yıllarda öfke endeksinde üst sıralarda bulunan Türkiye, bu yıl ilk 10’da yer almıyor. Ayrıca, Filistin 7. sırada, İsrail ise 10. sırada bulunuyor.
Türkiye 2023’te Hangi Duyguları Deneyimledi?
Gallup Küresel Duygular Raporu 2023 verilerine göre, Türkiye’nin olumlu deneyimler endeksinde oldukça düşük sıralarda yer aldığı görülüyor. Keyifli hissetme oranında Türkiye’nin yalnızca %42’si keyifli hissettiğini belirtmiş. Bu oranla Türkiye, Paraguay’ın %88’lik oranla ilk sırada yer aldığı listede, Afganistan, Sierra Leone, Lübnan ve Liberya’nın hemen üzerinde, sondan beşinci sırada yer alıyor. İyi dinlenme deneyiminde de durum farklı değil; Türkiye’nin %56’sı iyi dinlendiğini belirtirken, %43’ü bu soruya olumsuz yanıt vermiş.
Öğrenme deneyimi açısından da Türkiye, Afganistan ve Bangladeş’in ardından sondan üçüncü sırada bulunuyor. “Bir önceki gün gülümsediniz mi?” sorusuna ise Türkiye’de katılımcıların %59’u hayır cevabını vermiş. Bu oranla Türkiye, Afganistan’ın ardından dünya genelinde sondan ikinci sırada yer alıyor.
Olumsuz deneyimler endeksinde ise Türkiye, ilk 10’da yer almasa da üst sıralarda bulunuyor. Öfke deneyiminde her üç kişiden biri (%33) öfke hissettiğini belirtirken, üzüntü deneyiminde her dört kişiden biri (%25) üzüntü yaşadığını ifade etmiş. Stres düzeyinde Türkiye, dünya genelinde üçüncü sırada; katılımcıların %58’i bir önceki gün stresli hissettiğini söylemiş. Kaygı deneyimi sorusunda da Türkiye’de neredeyse her iki kişiden biri (%44) kaygı yaşadığını belirtmiş.
Türkiye’nin olumsuz deneyimler endeksinde düşük sıralarda yer aldığı tek başlık ise acı deneyimi. “Bir önceki gün acı deneyimlediniz mi?” sorusuna Türkiye’nin yalnızca %23’ü evet cevabını vermiş. Bu oranla Türkiye; Belçika, ABD, İtalya, Avustralya, Meksika ve Danimarka gibi ülkelerden daha az acı deneyimlemiş görünüyor.