Spotify 2025: Mutsuz Şarkılar Yılı

Spotify’ın her yıl sonunda büyük bir heyecanla beklenen yıllık özeti “Wrapped” artık kullanıcılar için erişime açıldı. İsveç merkezli şirket, her yıl bu özetin yanı sıra hem global hem de yerel olarak yılın en çok dinlenen sanatçılarını ve şarkılarını dinleyicilerle paylaşıyor. Son yıllarda para karşılığı dinleme satın alma tartışmaları açıklanan listelerin üzerinde şüphe bulutları oluştururken bu yıl Türkiye’de son yıllarda hızla popülerleşen trap müziğin yükselişi de şarkı sözlerinde kadını aşağılayan ifadelerin yer alması nedeniyle eleştiri konusu oldu. 

Spotify’daki sanatçı dinlenme sayıları son yıllarda sıkça eleştirilerin hedefi oldu. Özellikle Türkiye’den de bazı sanatçıların şarkılarının, sahte dinlenmelerle keşif listelerine girdiği iddia ediliyor. Bu tür sahte dinlemeler, bir sanatçının olduğundan daha popüler görünmesine yol açarak, konser anlaşmalarında, markalarla iş birliklerinde veya müzik sözleşmeleri yaparken haksız avantaj sağlayabilir. BirGün yazarı Anıl Aba, 2019’da kaleme aldığı bir yazıda bu durumu test etti. Aba, sahte bir Spotify sanatçı profili oluşturarak Streamify.me ve Socioblend gibi sitelerden yalnızca 40 dolar karşılığında toplamda 10 bin sahte dinleme satın alabildiğini belirtti. Hatta bazı platformlar, aylık abonelik sistemiyle düzenli sahte dinleme hizmeti de sunuyordu. Anıl Aba’nın oluşturduğu sahte sanatçı profili daha sonra Spotify’dan kaldırıldı. Spotify, sahte dinlemelerle mücadele yöntemlerini resmi internet sitesinde paylaşıyor. İsveç merkezli şirket, son yıllarda yapay zekâ kullanarak üretilen şarkıları da tespit edip yayından kaldırdığını raporladı. 

Spotify, 2016 yılından bu yana kullanıcılarına “Wrapped” adını verdiği yıllık özetleri sunuyor. 2018’den itibaren ise Türkiye’ye özel listeler hazırlayarak, yılın en çok dinlenen sanatçı ve şarkılarını paylaşıyor. Ancak, bu yıl açıklanan listedeki şarkıların sözleri, bazı sanatçılar tarafından eleştirilere maruz kaldı. Pop rock sanatçısı Aydilge, trap müzik şarkılarında yer alan ifadelerle ilgili yaptığı bir paylaşımda, “Kadın bedeninin aşağılandığı, para, marka ve bir şeyler tüttürmenin en fiyakalı ve havalı şey olarak gösterildiği bu şarkılar çok dinleniyor.” sözleriyle tepkisini dile getirdi.

Geçtiğimiz yıl Ekim ayında Türkiye’de büyük infial yaratan Sur cinayetinin ardından, toplum “incel” ve dijital şantaj kavramlarıyla yüzleşmişti. Bu süreçte, X platformunda “Listenary” adlı bir hesap, “Dinlemiyoruz” sloganıyla, kadın bedenini aşağılayan şarkılara ve bu şarkıları üreten müzisyenlere karşı bir boykot kampanyası başlattı. Aydilge’nin bu kampanyaya verdiği destek üzerine, trap müzisyeni Lil Zey ile X platformunda tartışmaya girmesi sosyal medyada geniş yankı uyandırdı. 

Spotify’ın 2018 yılından bu yana paylaştığı yıl sonu listelerini incelediğimizde, Türkiye’de en çok dinlenen 40 şarkıyı belirlemek mümkün. Bu şarkıları türlerine göre gruplandırdığımızda ise trap müziğin açık bir dominasyonu göze çarpıyor. Son 7 yıl içinde, Spotify’ın listelerindeki ilk 5 sırada yer alan şarkıların 19’si trap müzik türüne ait. Bu da listenin neredeyse yarısına denk geliyor. Trap müziği, 7 şarkıyla pop müzik takip ediyor.

Spotify, platformunda yer alan şarkıların enerjisini; ses yüksekliği, hızı ve gürültü seviyesi gibi kriterlere göre değerlendirerek 0 ile 100 arasında bir puan verir. Örneğin, death metal türü yüksek enerjiye sahipken, bir klasik müzik eserinin enerjisi daha düşük olabilir. Bu verilere göre, 2022 yılı, en çok dinlenen 5 şarkının 72,8 puanlık ortalamasıyla en enerjik yıl olarak öne çıkıyor. 2022’yi, 68,4 puan ortalamasıyla 2020 yılı takip ediyor. En düşük enerjili yıl ise 53,8 puan ortalamasıyla 2024 oldu; bu yılın düşük puanında, trap müziğin yoğunluğu önemli bir rol oynuyor. 2025 yılının enerji puanı ortalaması ise 60,8.

Öte yandan, mutluluk analizi konusunda Spotify, MIT Media Lab bünyesinde 2005 yılında kurulan Echo Nest teknolojisini kullanıyor. Echo Nest, her şarkıya 0 ile 100 arasında bir mutluluk puanı veriyor ve bu verileri Spotify API aracılığıyla paylaşıyor. 100 puan çok mutlu, 0 puan ise çok mutsuz bir şarkıyı ifade ediyor.

Türk dinleyicilerin en çok dinlediği 5 şarkıya bakıldığında, 2024 yılı 75,6 puan ile en mutlu yıl olarak öne çıkıyor. 2024’ü, 65,2 puan ile 2021 yılı takip ediyor. Türk dinleyicilerin tercihleri baz alındığında, en mutsuz yıl ise 37,6 puanlık ortalama ile 2025 oldu.