İstanbul'un Su Problemi Var mı?

2019’un Aralık ayında Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan yeni tip koronavirüs, aylardır dünya gündeminde birinci sırada yer alıyor. Sağlık uzmanları, virüsten korunmanın başlıca yolunun kişisel temizlik ve hijyen olduğunu söylüyor. Bu bağlamda elleri sık sık ve 20 saniye boyunca yıkamak, virüse karşı en etkili önlem.

Koronavirüsten korunma yöntemleri konuşulurken büyük kentlerdeki su sorunu da yeniden gündeme geldi. Özellikle İstanbul için senelerdir iddia edilen su sorunu, yeniden dile getirilmeye başlandı. Peki, İstanbul’da barajlar ne durumda?

İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ), barajlardaki su miktarını ve doluluk oranlarını düzenli olarak güncelliyor. İSKİ’nin verilerine göre 2019 yılında İstanbul’un 12 ay boyunca aldığı yağış miktarı, 629,3 mm olarak gerçekleşerek son beş yılın en düşük değeri oldu. Bu değer aynı zamanda son 50 yılın yağış ortalamasının da altında.

İstanbul’daki yağışların azalması, barajların yağışla gelen su miktarlarına da yansıdı. Örneğin son altı yılın yağışla gelen en düşük su miktarı, yine 2019 yılına ait.

İstanbul’daki ortalama baraj doluluk oranı 27 Mart 2020 itibarıyla %64,05. Grafikte de görülebileceği üzere bu oran, son 10 yıl içinde gerçekleşen en düşük ikinci doluluk oranı. Geçtiğimiz yıl aynı tarihte baraj doluluk oranı %94,14 idi.

Bunun yanı sıra baraj doluluk oranları ay bazında incelendiğinde, kış aylarındaki yağışlar sayesinde doluluk oranlarının arttığı söylenebilir. Bu doğrultuda Ağustos 2019’dan bu yana gerçekleşen en yüksek baraj doluluk oranı, Mart 2020’de gerçekleşti.

Öte yandan 27 Mart 2020 tarihinde İstanbul’daki baraj doluluk oranları, barajlara göre değişkenlik gösteriyor. Örneğin Darlık Barajı %100 dolu iken Pabuçdere Barajı’ndaki doluluk oranının yalnızca %8,65 olduğunu görüyoruz.

Ancak baraj kapasiteleri birbirinden farklı olduğu için yalnızca doluluk oranlarına bakarak doğru bir değerlendirme yapmak mümkün değil. Örneğin %100 dolu olan Darlık Barajı, İstanbul’daki mevcut su miktarının yalnızca %19,3’üne denk düşüyor. Tüm su miktarı içinde en yüksek paya sahip baraj ise Ömerli Barajı ve %96,12 doluluk oranına sahip.

Son olarak yıllara göre verilen temiz su miktarına baktığımızda, sürekli bir artış olduğunu görmekteyiz. İSKİ’nin güncel verilerine göre 2019 yılında İstanbul’da verilen temiz su miktarı, yaklaşık 1 milyar 62 milyon m3 olarak gerçekleşti.

İSKİ Genel Müdür Yardımcısı Selami Taşer’in bir röportajında belirttiği üzere, İstanbul’da içme suyu üç farklı yöntem ile elde ediliyor. İçme suyunun büyük bir kısmı barajlar ve göllerden sağlanırken Melen ve Yeşilçay regülatörleri de ikinci kaynağı oluşturuyor. Ayrıca derin sondaj kuyuları ve küçük sulama göletleri de içme suyu kaynağı olarak kullanılıyor. Yani yalnızca baraj doluluk oranlarına bakarak İstanbul'un susuz kalacağını iddia etmek bu noktada yanlış olacaktır.

İSKİ’nin yayınladığı verilere göre 2019 yılında Melen’den yaklaşık 248 milyon m3 su alınırken Yeşilçay regülatöründen alınan su miktarı, 64 milyon m3 civarında gerçekleşti.

Geçtiğimiz günlerde İBB sözcüsü Murat Ongun, kişisel twitter hesabında yaptığı açıklamasında İstanbul’da şu an için bir su sorunu olmadığını dile getirmiş ancak yurttaşları su israfından kaçınmaları konusunda da uyarmıştı.