Çocuk Yaşta Gelin Olan Kızlar

Erken yaşta evlendirilen kız çocukları önemini yitirmeden yıllardır süren problemlerden birini oluşturmaktadır. Günümüzde de “müftülere nikah izni verilmesi” yönündeki tartışmalarla siyasetçilerin gündeminde sıklıkla yer almaktadır.

Her ülkede olduğu gibi Türkiye’de de kabul edilen resmi bir evlilik yaşı bulunmaktadır. Resmi evlilik yaşı, ebeveyn iznine ya da diğer izin şekillerine dayanarak bir kişinin resmi olarak evlenebileceği alt yaş sınırıdır. Türkiye’de Medeni Kanun’a göre, 18 yaşını doldurmuş erkek ve kadınlar izne gerek kalmaksızın, 17 yaşını dolduran erkek ve kadınlar da yasal temsilcisinin izniyle evlenebilmektedir. 16 yaşını dolduranlar için ise özel bir durum oluşturulmuştur, bu yaştakiler “olağan üstü durum ve sebeplerin varlığı” şartıyla hâkim kararıyla evlenebilmektedirler. Hâkimin evlenme yönünde karar vermesinin iki nedeni bulunmaktadır. Bunlardan biri evlilik öncesi yaşanan cinsel birliktelik, diğeri ise bu cinsel birliktelik neticesinde gebe kalınmış̧ olmasıdır. Bu gerekçeler ve sınırlar göz önüne alındığında, Türkiye’de 16 yaşından küçük çocukların “evliliği” resmi kaynaklarda yer almamaktadır.

TÜİK’in 2016 yılındaki “İstatistiklerle Çocuk” verilerine baktığımızda, kız çocuklarının evlilikleri ile ilgili edindiğimiz veri, 16 ve 17 yaşındakileri kapsamaktadır. TÜİK’e göre, 16-17 yaş grubunda olan kız çocuklarındaki resmi evlenmenin, toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2005 yılından 2016 yılına kadar genel bir düşüş göstermiştir.

Her ülkede olduğu gibi Türkiye’de de kabul edilen resmi bir evlilik yaşı bulunmaktadır. Resmi evlilik yaşı, ebeveyn iznine ya da diğer izin şekillerine dayanarak bir kişinin resmi olarak evlenebileceği alt yaş sınırıdır. Türkiye’de Medeni Kanun’a göre, 18 yaşını doldurmuş erkek ve kadınlar izne gerek kalmaksızın, 17 yaşını dolduran erkek ve kadınlar da yasal temsilcisinin izniyle evlenebilmektedir. 16 yaşını dolduranlar için ise özel bir durum oluşturulmuştur, bu yaştakiler “olağan üstü durum ve sebeplerin varlığı” şartıyla hâkim kararıyla evlenebilmektedirler. Hâkimin evlenme yönünde karar vermesinin iki nedeni bulunmaktadır. Bunlardan biri evlilik öncesi yaşanan cinsel birliktelik, diğeri ise bu cinsel birliktelik neticesinde gebe kalınmış̧ olmasıdır. Bu gerekçeler ve sınırlar göz önüne alındığında, Türkiye’de 16 yaşından küçük çocukların “evliliği” resmi kaynaklarda yer almamaktadır.TÜİK’in 2016 yılındaki “İstatistiklerle Çocuk” verilerine baktığımızda, kız çocuklarının evlilikleri ile ilgili edindiğimiz veri, 16 ve 17 yaşındakileri kapsamaktadır. TÜİK’e göre, 16-17 yaş grubunda olan kız çocuklarındaki resmi evlenmenin, toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2005 yılından 2016 yılına kadar genel bir düşüş göstermiştir.

16 yaşından küçükler için resmi nikah uygulaması olmadığından, yapılan dini nikahların verisine ulaşılamamaktadır. Bu konudaki gerçek sayılara ulaşabileceğimiz bir araştırmanın eksikliği de hissedilmektedir.

16 yaşından küçükler için, inceleyebileceğimiz veri ise TÜİK’in 2016 yılındaki Doğum İstatistikleri’dir. TÜİK 18 yaş altının içerisini bölümlere ayırdığı için, 15 yaşın altındaki resmi doğum miktarına ulaşabilmekteyiz. Çocuk yaşta evlenen kız çocuğu sayısının gelişimini incelemek için, kesin bir sayı vermemekle birlikte, doğum kayıtları da önemli bir veri sunmaktadır. 2011 yılından 2016 yılına kadar 18 yaş altı kız çocuklarının yaptığı doğum sayısı 27 binden yaklaşık olarak %62’lık bir gerilemeyle 17 bine düşmüştür. Gerileme olmasına rağmen hala yüksek sayıda çocuk yaşta kız, anne olmaktadır. Fakat bu veri bize evliliklerle ilgili kesin bir bilgi vermiyor. Çünkü doğumların evlilik dışı olma ihtimali de mevcut. Ayrıca bu sayılar yalnızca hastanede doğum yapan ve kayıt ettirilen çocukları kapsamaktadır.

16 yaşından küçükler için resmi nikah uygulaması olmadığından, yapılan dini nikahların verisine ulaşılamamaktadır. Bu konudaki gerçek sayılara ulaşabileceğimiz bir araştırmanın eksikliği de hissedilmektedir.16 yaşından küçükler için, inceleyebileceğimiz veri ise TÜİK’in 2016 yılındaki Doğum İstatistikleri’dir. TÜİK 18 yaş altının içerisini bölümlere ayırdığı için, 15 yaşın altındaki resmi doğum miktarına ulaşabilmekteyiz. Çocuk yaşta evlenen kız çocuğu sayısının gelişimini incelemek için, kesin bir sayı vermemekle birlikte, doğum kayıtları da önemli bir veri sunmaktadır. 2011 yılından 2016 yılına kadar 18 yaş altı kız çocuklarının yaptığı doğum sayısı 27 binden yaklaşık olarak %62’lık bir gerilemeyle 17 bine düşmüştür. Gerileme olmasına rağmen hala yüksek sayıda çocuk yaşta kız, anne olmaktadır. Fakat bu veri bize evliliklerle ilgili kesin bir bilgi vermiyor. Çünkü doğumların evlilik dışı olma ihtimali de mevcut. Ayrıca bu sayılar yalnızca hastanede doğum yapan ve kayıt ettirilen çocukları kapsamaktadır.

Resmi kaynaklara göre hem yapılan doğum sayısına baktığımızda hem de resmi nikahla evlenen kız çocuğu sayısına baktığımızda toplam sayısının önceki yıllara göre gerilemekte olduğunu görebiliriz. Fakat 16 yaşının altındaki kız çocuklarının evlilikleri ile ilgili resmi rakamlar olmadığı için bu durumun gelişimiyle ilgili kesin bir şey söylenemiyor.