Video Hindistan’ın Düşen Savaş Uçaklarıyla İlgili BBC Yayınını mı Gösteriyor?

Türkiye’nin son yıllarda savunma teknolojisi alanında yaptığı AR-GE ve yatırımlar sonucu geliştirilen silahlı ve silahsız insansız hava araçları (SİHA) (İHA), uluslararası savunma alanında ilgi çeken savunma araçlarından oldu. Yakın dönemde Ukrayna-Rusya ve Azerbaycan-Ermenistan savaşlarında aktif olarak kullanılan İHA ve SİHA’ların yanında yeni araçların da geliştirilmesi söz konusu. Öte yandan Türkiye’nin savunma sanayii alanındaki yatırımları sosyal medyada abartı ve manipülasyon içeren haberlere dayandırılarak paylaşılabiliyor. Kullanıcıların milli duygularına hitap eden bu tarz paylaşımlar ise kullanıcıları yanlış yönlendirerek yankı odalarında dezenformasyonun hızlı bir şekilde yayılmasına neden oluyor.

Nisan ayının sonunda Hindistan ile Pakistan arasındaki ihtilaflı bölge Keşmir’de başlayan çatışmalar ve sonrasındaki gelişmeler Türkiye’de de yankılarını buldu. X ve TikTok platformlarında 5 Mayıs 2025’te dolaşıma giren bir videoda; BBC spikerinin, Hindistan’a ait savaş uçaklarının Pakistan’da düştüğünü ve Hint savaş uçaklarının düşmesinin sebebinin Türkiye’de üretilen elektronik harp sistemi olabileceğini söylediği iddia edildi. Videoda yer alan İngilizce ses ile altyazı çevirisi uyuşma gösterse de, spikerin mimikleriyle ses arasında bir uyuşmazlık fark ediliyor.

Videoda BBC spikerini gösteren ekran görüntüsü ile Yandex Görsel arama ile tarandığında, söz konusu spikerin BBC News’ta çalışan Annita McVeigh olduğu ortaya çıkıyor. McVeigh’in kıyafetleri ve aksesuarları gibi ipuçlarıyla yayın tarihi araştırıldığında, BBC’nin resmi sitesinde yayın kayıtları bulunamazken Internet Archive sitesinin BBC kayıtlarından 7 Şubat 2023 tarihli sabah haberleri yayınına ulaşılıyor. 

Sabah haberleri yayını olduğu anlaşılan yayında, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlerle ilgili haberler ile Birleşik Krallık’ta gündem olan haberlere yer verilmiş. X’te dolaşıma giren videodaki İngilizce dilindeki ses ise muhtemelen yapay zeka araçlarıyla değiştirilerek manipüle edilmiş.

Internet Archive dışında, BBC Breaking News’un X hesabından 7 Şubat 2023’te paylaştığı bir videoda da McVeigh’in yayınından bir kesit görülebilir. 

Google’ın site içi tarama aracı ile iddiada yer alan “Did Electronic Warfare Bring Down Indian Jets?” (Elektronik Savaş Hint Jetlerini Düşürdü mü?) haber başlığı ile araştırma yapıldığında da BBC News’ta yayınlanmış bir habere rastlanmıyor.

İddiada paylaşılan videonun 27. saniyesinde görülen uçak enkazına ait görüntüler arama motorlarının tersine görsel aracı ile tarandığında Youtube platformunda ve India TV News medya kuruluşunda aynı görüntülere ulaşılıyor. Youtube’da @royanewsenglish uzantılı bir hesap tarafından 15 Nisan 2025’te paylaşılan haber videosunda Pakistan Hava Kuvvetleri’ne ait bir adet Mirage 5 uçağının düştüğü ve pilotların uçağın düşmeden önce uçaktan atladığı aktarılmış.

India TV News’un haberinde de Pakistan’a ait Mirage 5 adlı uçağın Hindistan ile Pakistan arasındaki ihtilaflı bölge Keşmir’de düştüğü ve pilotların yaşadığı bilgisi verilmiş. Düşen uçağın Pakistan’a ait olduğu Pakistan hükümet yetkilileri tarafından doğrulanmış. Dolayısıyla iddiada yer alan uçağın Hindistan’a ait olduğu iddiası da yanlış, düşen uçak Pakistan Hava Kuvvetleri’ne ait. Hindistan’da da dolaşıma giren görüntüler DFRAC tarafından analiz edilmiş. 

Pakistan tarafından başlayan, 24 ve 25 Nisan 2025’te Hindistan’ın Pahalgam bölgesinde Hindu turistlere yönelik saldırıda çok sayıda sivilin ölmesi Keşmir üzerinden yıllardır süren gerilimi yeniden alevlendirdi. Bu saldırının ardından Hindistan, Pakistan ve Pakistan kontrolündeki Keşmir’de bazı hedeflere “Sindoor Operasyonu” kapsamında füze saldırıları düzenlediğini açıkladı. Pakistan ise bu saldırılarda 26 sivilin öldüğünü, 46 kişinin yaralandığını duyurdu ve beş Hint savaş uçağını düşürdüğünü iddia etti. Keşmir hattında karşılıklı topçu atışları yaşanırken, iki nükleer gücün savaşa sürüklenme ihtimali yeniden gündeme geldi. 

1947’den bu yana üç kez savaşan Hindistan ve Pakistan arasındaki bu kriz, Keşmir’in statüsü konusundaki tarihsel anlaşmazlığı alevlendirdi. Taraflar arasında diplomatik ilişkiler gerilirken, BM ve bölgesel güçler itidal çağrısı yaptı.