Müslüman Bilim İnsanı El-Zehravi, Bugün de Kullanılan 207 Cerrahi Aleti İcat Etti mi?

Bir Instagram sayfasında 16 Nisan 2021 tarihinde yapılan bir paylaşımda Müslüman bilim adamı El Zehravi’nin bugün dahi kullanılan 207 cerrahi aleti icat ettiği iddia edildi. Paylaşım yaklaşık 9 bin 500 kişi tarafından beğenildi.

Benzer iddia Facebook’ta da dile getirilmiş.

Tam adı Ebu'l Kasım Halef ibn Abbas ez-Zehravi olan El-Zehravi 10. Yüzyılda Endülüs’te doğmuş ve ömrünün çoğunu bugün İspanya sınırları içinde kalan Cordoba şehrinde geçirmiş Müslüman bir hekim ve bilim insanıydı. El-Zehravi’nin en meşhur eseri ise Kitab al-Tasrif, yani Yöntem Kitabı’dır. Kitap toplam 30 bölümden oluşuyor ve uzun yıllar başta Avrupa’da olmak üzere çeşitli yerlerde temel tıp eseri olarak okutuldu. Bu nedenle, El-Zehravi "tıbbın babası" olarak anılıyor.

Paylaşımda El-Zehravi’nin Cordoba’da bir hastayı tedavi etmesini gösteren bir tablonun parçası kullanılmış.

Britannica’da yer alan bilgiye göre ise kitabın son bölümünde 200’den fazla aletin tasarımları mevcut.

İsviçre’de bir müze olan Museum für Medizinhistorische Bücher Muri (Muri Tıp Tarihi Kitapları Müzesi)’nde kitabın Latince tercümesinin örneğine dair görseller bulunuyor. Burada yer alan bilgiye göre, 30 bölümlük kitabın son bölümünde ameliyat için bir tür manuel var. Bu kitapta çeşitli aletlerin tasvirinin yanında dağlama, böbrek taşı ameliyatı, obstetrik, diş tedavisi ve kırık-çıkık tedavisine dair çeşitli bilgiler mevcut.

Kitabının 30 bölümü ise üç kısımdan oluşuyor. İlk kısmı yara tedavisi üzerine. İkinci kısmı küçük tıbbı müdahaleler ile göz ve ağız tedavisi hakkında. Son kısmında ise kırıklar, çıkıklar ve jinekoloji ameliyatları inceleniyor. Bir makalede yer alan bilgiye göre anestezi süngerinden batmayan kafatası trefinine kadar çeşitli aletleri bizzat kendisi tasarlamış. Britannica’da yer alan bilgiye göre ise 200’den fazla aletin çizimi sayesinde ameliyat hakkında ilk resimli bağımsız çalışma olmayı başarmış. Fakat 200 aletin tamamı kendi buluşu değil, daha önce de kullanılan aletleri kitabında tasvir etmiş. Bunlar arasında neşter, cerrahi kanca, sonda gibi aletlerin nasıl kullanılacağı anlatılmış. El-Zehravi ise cerrahi makas ve forseps gibi aletleri icat etmiş. Tarih-i Kadim adlı internet sitesinde El-Zehravi’nin icat ettiği kimi aletlerin İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’nden alınan resimleriyle tanıtılmış.

Bir Instagram sayfasında 16 Nisan 2021 tarihinde yapılan bir paylaşımda Müslüman bilim adamı El Zehravi’nin bugün dahi kullanılan 207 cerrahi aleti icat ettiği iddia edilmişti. El-Zehravi’nin 200’den fazla cerrahi aleti Kitab al-Tasrif adlı eserinde resmettiği görülüyor. Fakat kitapta kendi buluşları dışında daha önce bulunmuş olan kimi aletlerin nasıl kullanılacağı gösterilmiş.