Maske Takmanın Çok Tehlikeli Olduğuna Dair İddialar Doğru mu?

Bir Instagram sayfasında 16 Aralık 2020 tarihinde yapılan paylaşımda maskelerin çok tehlikeli olduğu, maske takmanın virüs enfeksiyonu ve bulaştırıcılığını yükselttiğini ve maskenin virüse karşı daha ağır hastalık yaptığı iddia edildi. Gönderi 46 binden fazla görüntülenme aldı. Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

“Maske çok tehlikelidir arkadaşlar. Maske takmak bu virüs’den korumaz. Tam aksine; Maske takmak virüs enfeksiyonu ve bulaştırıcılığını yükseltir. Maske takmak virüsün daha ağır hastalık yapmasına yol açar.”

Dünyayı saran Koronavirüsle birlikte dünya genelinde yer alan güvenlik tedbirlerinden bir tanesi de maske kullanmak. Koronavirüsün fiziksel temasa gerek olmadan damlacık yoluyla hızlı bir şekilde bulaştığı düşünülüyor. Bu yayılmayı önlemek için de maske kullanılıyor. İç İşleri Bakanlığı Genelgesi’ne göre Türkiye’de ülke genelinde tüm alanlarda maske takma zorunluluğu bulunuyor.

Koronavirüsün yayılmaya başladığı günlerden bugüne virüsün bulaşmasını önlemek amacıyla maskelerin kullanılması gerektiğine dair güncellenen raporlarıyla Dünya Sağlık Örgütü ve Sağlık Bakanlığı sürecin başından bu yana çeşitli açıklamalar ve maske kullanımına dair videolar paylaştı.

🔵 Tıbbi Maske 🔵- Tıbbi maske kullanımı sırasında nelere dikkat edilmelidir? - Tıbbi maske nasıl takılır?- Tıbbi maske nasıl çıkarılır?Tıbbi maskeyi takma öncesinde ve çıkarma sonrasında el hijyenini sağlamak oldukça önemlidir. pic.twitter.com/iA2MaRhr7X

Kalabalık ve özellikle kapalı yerlerde bulaşıcılık oranının çok yüksek olduğu durumlarda maske kullanımının virüsün yayılımını yavaşlattığı da biliniyor. En etkili bulaşma yolu olduğu bilinen damlacıkla bulaşma yolu için maskelerin önerilmesinin nedeni sadece takanı korumak değil, etrafta oluşabilecek yayılımı da önlemek. Dünya Sağlık Örgütü maske takılmasının gerekliliğini şu şekilde açıklıyor:

Dünya Sağlık Örgütü’nün “COVID-19 Hastalığında Maske Kullanımına İlişkin Öneriler” isimli raporunda maske kullanımının önemine ve bulaş riskini azalttığına dair şu bilgiler mevcut:

“Maske kullanımı COVID-19 dâhil olmak üzere virüs sonucu ortaya çıkan belirli solunum yolu hastalıklarının önlenmesine ve kontrolüne yönelik kapsamlı önlemler paketinin bir parçasını oluşturur. Maskeler sağlıklı kişilerin korunması için (enfeksiyonu olan bir kişiyle temastayken kişinin kendini koruması için) ya da kaynak kontrolü amacıyla kullanılır (bir sonraki bulaşı önlemek üzere enfekte kişi tarafından kullanılma).”

“COVID-19 gibi sorunlara yol açan betakoronavirüslerle ilgili gözleme dayalı araştırmalardan elde edilen kesinlik derecesi düşük kanıtlar, yüz korumasının (tıbbi maske ve respiratörler dâhil) sağlık çalışanları arasında enfeksiyon riskini önemli ölçüde azalttığını göstermektedir.”

Maske takmak virüsten korunmak için tek başına yeterli olmuyor. Koronavirüsten korunmak için uzmanların hemfikir olduğu en geçerli yöntem maskenin yanı sıra elleri sabun ve suyla yıkamak ve kişiler arası mesafeyi koruyabilmek. DSÖ raporlarına göre maskenin durumuna dikkat etmek önemli eğer maske kirlenirse veya nemlenirse değiştirilmesi tavsiye edilirken aynı zamanda bir maskenin gün boyunca kullanılması da tavsiye edilmiyor. DSÖ’nün “COVID-19 Hastalığında Maske Kullanımına İlişkin Öneriler” başlıklı raporunda maske kullanımın potansiyel zararlı etkileri arasında birçok faktör yer alıyor.

“Maske takıldığında virüsü daha ağır hastalık yapıyor” şeklindeki iddia dünyada da sık sık gündeme gelen “kendi nefesimizi soluduğumuz için karbondioksit zehirlenmesi yaşıyoruz” düşüncesi alakalı olabilir. Fakat, maske takılmaya başlanılan ilk günden bugüne yayılan bu iddia doğru değil.

Maskenin “hypercapnia”ya sebep olması yani kandaki karbondioksitin yükselmesine sebebiyet vermesi daha önce de yanlışlanmış bir iddia. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC) yetkililerinin doğrulama platformu Snopes’a yaptıkları açıklamalarda maskelerin bu rahatsızlığa yol açmasının olası olmadığı dile getirilmiş. Öte yandan bu iddiayı inceleyen Associated Press doğruluma birimi de maske takmanın “hypercapnia” ya neden olduğuna veya maskelerin virüsü yakalayıp beyinde enfeksiyona yol açabileceğine dair hiçbir kanıt olmadığını teyit etmiş.

Facebook paylaşımında iddia edildiği gibi maske takmanın “daha ağır” bir hastalığa sebebiyet verdiğine dair bilgi henüz bir kanıt bulunmazken bu iddia abartı ve yanlış yönlendirme içeriyor.

İddia YANLIŞ

Bir Instagram sayfasında 16 Aralık 2020 tarihinde yapılan paylaşımda maskelerin çok tehlikeli olduğu, maske takmanın enfeksiyonu ve bulaştırıcılığını yükselttiğini ve maskenin virüse karşı daha ağır hastalık yaptığı iddia edildi. Fakat, maske takmanın Koronavirüsü bulaşmasını engellemek adına gerekli olduğu DSÖ raporlarında ve Sağlık Bakanlığı tarafından sık sık dile getirilen tedbirlerin arasında yer alıyor. Ayrıca, maske kullanımının iddia edilenin aksine bulaş riskini azalttığına dair bilgiler de mevcut. Maske kullanmanın ağır hastalığa sebebiyet verdiğine dair henüz bir bilgi bulunmasa da uzun süreli aynı maskeyi kullanmak DSÖ raporlarına göre bazı yan etkiler oluşturabilir. Fakat, ağır hastalığa neden olduğuna dair kısımda bir abartı söz konusu.