Koronavirüs’ün 3 Ülkede Mutasyona Uğradığı ve 4 Kat Daha Ölümcül Olduğu İddiası Doğru mu?

Bir haber sitesinin 15 Haziran 2020’de yaptığı haberde koronavirüs’ün üç ülkede mutasyona uğradığı ve eskisinden 4 kat daha ölümcül olduğu iddia edildi. Haber Facebook’ta 170 bini aşkın görüntülenme ve 3 bine yakın paylaşım aldı. Haber içeriğinde virüsün mutasyona uğraması nedeniyle New York, İtalya ve İngiltere’de 10 kat daha bulaşıcı olduğu ve virüsün D614G adı verilen mutasyona uğramış versiyonunun ölüm riskini dörde katladığı belirtilmiş.

Benzer iddiaların içinde bulunduğu içerikler dünya basınında kendine yer bulmuş. Türkiye’de de farklı kaynaklarda dolaşıma girmiş.

Haber içeriğinde kanıtlar Scripps Research tarafından 12 Haziran 2020’de yapılan basın açıklamasına dayanıyor. Basın açıklaması ise Zhang ve diğer araştırmacıların kamuya açtığı makalenin bulgularını özetlemiş. Makalenin halihazırdaki hali henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş.

Bu araştırmada virüsün geçirdiği mutasyonla hücrelere bağlanmasını sağlayan uçların sayısı ve yoğunluğunun 4 veya 5 kat arttığı bulgulanmış.

Araştırmacılar araştırmanın koronavirüs proteini üretmek için tasarlanmış virüsler üzerinden yapıldığını belirtmişler. Dünyada gözlenen artan bulaşıcılığı açıklamak için daha fazla epidemiyolojik çalışmanın gerektiğini de eklemişler.

Araştırmacıların dikkat çektiği en önemli nokta ise bu mutasyonun semptomların ağırlığını ve ölümcüllüğünü arttırdığını yönelik henüz bir kanıt olmadığı. New York ve dünyanın farklı yerlerinden gelen raporlara göre mutasyona uğramış virüs yaygınlaşıyor fakat bir sonuca ulaşmak için daha çok veri ve kontrollü deney yöntemini kullanan çalışmalar gerekiyor.

Haber içeriğinde ise bu araştırmanın sonuçları doğrudan aktarılmamış.

Zhang ve diğer araştırmacıların yaptığı araştırmada koronavirüs’ün mutasyona uğradığı bulgulanmış fakat New York, İtalya ve İngiltere’de 10 kat daha bulaşıcı olduğu ile ilgili bir sonuca ulaşılmamış. Özellikle araştırmacılar bu yerlerdeki durumu daha iyi anlamak için daha fazla veri ve araştırmaya gerek olduğunu vurgulamışlar. Araştırmaya göre D614G adı verilen mutasyona uğramış virüsün 4-5 kat daha yoğun ve fazla taç yapısına sahip olduğu belirtilmiş ve bu durumun virüsün bulaşıcılığını arttırabileceği bulgulanmış, haber içeriğinde ise bu ölüm riski olarak belirtilmiş. Araştırmacılar net bir şekilde söz konusu çalışmanın mutasyona uğramış virüsün ölümcüllüğünün arttığı sonucunda doğrudan ulaşmak için yetersiz olduğunu belirtmişler.

Haber içeriğinde belirtilen mutasyona uğramış virüsün 10 kat daha bulaşıcı olduğu ile ilgili iddia ise söz konusu araştırmanın yazarlarından olmayan ama araştırmanın bulguları hakkında konuşan virolog ve Access Health International’ın başındaki William Haseltine’e ait. Haseltine araştırmanın bulgularının virüsün Amerika kıtasındaki yayılmasını açıkladığını inandığını söylemiş. Ek olarak, Haseltine ocak ayı ortasındaki virüste bir değişikliğin gerçekleştiğini ve bu değişimin virüsü 10 kat daha bulaşıcı yaptığını belirtmiş. Fakat bu değişimin söz konusu mutasyonla ilgili olup olmadığı hala tartışma konusu.

İddia KISMEN YANLIŞ

Bir haber sitesinde paylaşılan ve koronavirüs’ün 3 ülkede mutasyona uğradığı ve 4 kat daha ölümcül olduğu iddiasını içeren haber içeriği başlığında bulgulanmamış sonuçları kullanmış ve içerik metninde de referans olarak gösterilen araştırmada kesinliğe kavuşturulmamış iddialara yer vermiş.