Japonya ve Türkiye’nin Covid-19 Durumunun Karşılaştırılmasına Dair İddialar Doğru mu?

Bir Instagram sayfası tarafından 18 Nisan 2021 tarihinde yapılan paylaşımda Japonya ve Türkiye’nin Covid-19 durumunun karşılaştırıldığı iddialar yer aldı. Gönderi, 175 binden fazla görüntülenme ve 5 binin üzerinde beğeni almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Söz konusu paylaşım, Japonya’nın Türkiye’ye göre daha küçük yüzölçümü ve daha yüksek nüfusuna; bunun yanında aşılama, maske zorunluluğu ve kısıtlamalar olmamasına rağmen, Japonya’nın düşük vaka sayısına dikkat çekmiş. Öncelikle iddiada yer alan yüzölçümü, nüfusa dair sayılar ve Türkiye’de uygulanan kısıtlamalar büyük oranda doğru olduğu görülüyor. Ancak özellikle Japonya’ya dair Covid-19 ile mücadele kapsamında kısıtlamalar ve aşılama kısmında dikkate alınması gereken farklılıklar bulunuyor.

16 Nisan 2021 tarihinde Türkiye’deki günlük vaka sayısı 63 bini aşarak şimdiye kadar ülkede görülen en yüksek seviyeye ulaşmıştı. 8 Nisan tarihinden beri 50 binin üzerinde seyreden günlük vaka sayısı, iddianın paylaşıldığı 18 Nisan 2021 tarihinde ise 55 bin seviyesindeydi. Bunun yanında günlük vaka sayısı Japonya’da ocak ayından beri 5 binin altına seyretmekteydi. Mart ortasına kadar düşüş trendinde olan günlük vakalar, Japonya’da da tekrar yükselişe geçmiş durumda.

Japonya’da olağanüstü hal 2021'in ocak ayında ilan edildi ve Tokyo, Kanagawa, Saitama ve Chiba illeri için iki kez uzatılırken, diğer yedi valilikteki acil durumlar şubat ayında aşamalı olarak kaldırıldı. Ocak ayında ilan edilen olağanüstü hal durumu öncelikle mekanları hedef alırken, vatandaşlara da maske, hijyen ve sosyal mesafe kurallarına dikkat etmeleri ve mümkün olduğunca evden çıkmamaları öneriliyordu.

22 Mart tarihinde Japonya, Tokyo’nun da içinde bulunduğu söz konusu diğer şehirlerde de olağanüstü hal durumunu kaldırılmıştı. Olağanüstü hal durumunun kaldırılması ise sıkı sınır kontrollerinin ve başka ülkelerden seyahatlerin denetlenmesinin önüne geçmedi. Oturma veya çalışma izni bulunmayan bütün yabancıların Japonya’ya girişi uzun süre askıya alındı ve sınırlar tamamen kapandı. An itibarıyla Türkiye’nin de içinde bulunduğu birçok ülke vatandaşının Japonya’ya girişi zorunlu durumlar dışında engellenmiş durumda. Japonya’ya seyahat edebilecek ülke vatandaşları ise 14 gün karantina altında kalmak zorunda.

Vakaların mart ortasından beri tekrar yükselişe geçmesi ve 23 Temmuz’da başlaması öngörülen Tokyo Olimpiyatları’nın yaklaşması ile birlikte yeni önlemler alınmasına sebep oldu. 20 Nisan tarihinden 11 Mayıs’a kadar geçerli olacak “yarı-olağanüstü hal” kapsamında sıkı tedbirlere tabi bölgeler Tokyo, Osaka ve Kyoto gibi Japonya’nın en kalabalık bölgelerini içeriyor. Bu önlemler kapsamında bar ve restoranlar akşam 8’de kapanacak ve maske takmayan müşteriler bu mekanlara giriş yapamayacak.

Yeni önlemler kapsamında bölgeler, bar ve restoranların açılıp kapanma saatlerini denetleyebilecek ve gerekli durumlarda gerekli yardımları yaparak tamamen kapatabilecek. Bazı bölgelere tekrar olağanüstü hal durumuna geçilmesi ise gündemdeydi.

Ekonomi Bakanı Yasutoshi Nishimura, hükümetin alkollü restoranların, barların ve karaoke salonlarının kapatılmasını ve büyük spor etkinliklerinin 25 Nisan - 11 Mayıs tarihleri arasında seyirci olmadan yapılmasını talep edeceğini söyledi. Önlemlere göre, büyük mağazalar, sinemalar ve 1.000 metrekareden büyük diğer ticari tesislerin kapatılması gerekecek ve şirketlerden insanların evden çalışmaları için ödenek ayırmaları istenecek. Okulların ise açık kalması planlandı.

Our World in Data tarafından ülkelere göre maske zorunluluğu politikalarını özetleyen tablo incelendiğinde, Japonya’da an itibariyle bütün kamu alanlarında maske kullanımının zorunlu olduğu görülüyor. Okul ve işyerlerinin kapanması ve insanların mümkün olduğunca evde kalması ise öneriliyor, ancak zorunlu değil.

Söz konusu iddiada Japonya’ya dair “aşılama yok” ifadesi kullanılmış. “En az bir doz aşı olmuş insanların nüfusa oranı” açısından bakılacak olursa, Our World in Data verilerine göre 20 Nisan 2021 tarihinde Türkiye’de bu oran %14,7, Japonya’da ise %1,1. Yine Our World in Data verilerine göre “tamamen aşılanmış insanların nüfusa oranı” ise Türkiye’de %9,3 iken, Japonya’da %0,6 olarak belirtilmiş. Bu veriler göz önüne alındığında Türkiye’de aşı sürecinde nüfusun daha büyük oranının aşılanmış olduğu görülse de, Japonya’da aşılama olmadığı sonucu çıkartılamaz. Japonya aynı zamanda birçok kesim tarafından aşı sürecine geç başlaması ve yeterli sayıda aşı temin edememesi ile eleştiriliyor. Kamuoyu anketlerine katılan Japonların % 70'i aşının yaygınlaşmasının çok yavaş olduğunu düşünüyor.

Ülkenin aşılama kampanyası şubat ayında Pfizer’in aşısını kullanarak ve sağlık çalışanlarından başladı ve nisan ayında yaşlı insanlar için de uygulamaya kondu. AstraZeneca ve Moderna da aşılarının Japonya'da kullanım için onaylanması için başvuruda bulundu. Japonya’nın aşı süreci ile ilgili resmi sitesinde yer alan bilgilere göre 20 Nisan 2020 tarihi itibarıyla 2.162.193 sağlık çalışanına ve 28.220 65 yaş üzeri vatandaş aşılandı. Birçok ülke gibi Japonya’da aşılanacak kesimler için bir sıralama planı oluşturdu. bu plana göre sağlık çalışanları ve 65 yaş üzeri kesim ilk iki kategoride yer alırken, sağlık sıkıntıları bulunanlar ve bakım merkezlerinde çalışanlar üçüncü sırada yer alıyor. Plana göre dördüncü sırada ise 16 yaşının üzerindeki bütün vatandaşlar bulunuyor.

Japonya ve Türkiye’nin Covid-19 durumunun karşılaştırılmasına dair iddialar yer almıştı. İddiada Türkiye’deki kısıtlamalar, ülkelerdeki günlük vaka sayıları, nüfus ve yüzölçümüne dair veriler büyük oranda doğru. Ancak Japonya’da hiçbir kısıtlama ve aşılama olmadığına dair ifadeler yanıltıcı unsurlar içeriyor. Japonya’da kamu alanlarında maske zorunluyken; sokağa çıkma, okul ve işyeri kapanmaları ise öneriliyor. Bunun yanında Japonya, sınır kapatma konusunda en sıkı politikalar uygulayan ülkelerden. Nisan ayı sonunda getirilecek yeni önlemlerle, daha önce de olduğu gibi, bar ve restoranların açılış kapanış saatleri düzenlenecek ve maske takmayan müşteriler içeri alınmayacak. Bazı bölgelerde ise alkollü mekanların ve 1.000 metrekareden büyük ticari tesisler kapanacak. Ayrıca Japonya, aşılama programına geç başlaması nedeniyle eleştirilirken, an itibariyle nüfusunun %1,1’i en az bir doz aşı olmuş durumda.