İstanbul Halinde Sebzelerin Çöpe Döküldüğünü Gösteren Video Güncel mi?

2022’nin başlangıcından beri gıda fiyatlarının sürekli bir artış içinde olması, Türkiye’de gündemi belirleyen en önemli konu başlıklarından biri. Son haftalarda bu konu ile paralel olarak pazar, market, sebze halleri veya doğrudan tarlalarda toplu halde çöpe dökülen sebze/meyve görüntüleri sosyal medyada en sık paylaşılanlar arasında. Görüntüler, sıklıkla fiyatların düşmesini engellemek adına üreticilerin ürettiklerini toplu halde yok ettikleri iddia edilerek paylaşılıyor. İddiaya konu olan, biberlerin döküldüğünü gösteren video da benzer bir şekilde 2022 yılına ait olduğu iddiasıyla yayılmakta.

Birçok başka benzer görüntü ve iddia, son zamanlarda sosyal medyada geniş bir yayılım ağı buluyor. Bu temaya sahip videoların uğradığı en yaygın hatalı yayılma şekli ise eski tarihli videoların yeniymiş gibi kullanılıyor olması. 

Görüntülerin güncel olup olmadığını videodan ekran kesitleri alarak tersine görsel arama yöntemleri ile öğrenmek mümkün. Görseller aratıldığında, olayın ilk olarak Ağustos 2019 tarihinde basına yansıdığına ulaşılabiliyor. 

DHA’nın 16 Ağustos 2019 tarihli haberine göre, görüntüler Bayrampaşa sebze halinde çekilmiş ve yalnızca biber değil büyük bir miktar domates de çöpe dökülmüş. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, tepki toplayan görüntüler hakkında sebzeleri çöpe döken firmaya 4 bin 200 lira ceza kesildiğine dair bir açıklamada bulunmuş. İBB’nin olaya ilişkin açıklaması şu şekilde: 

“Gıda kayıp kaçak oranının yüzde 25'ler olarak konuşulduğu bir sektörde, haldeki toplam çöp miktarı binde 7 oranında gerçekleşmektedir. Söz konusu olay (domateslerin dökülmesi) ise, 10 Ağustos 2019 Cumartesi Arife günü saat 11.00 civarında gerçekleşmiştir. Bozuk olduğundan dolayı dökülen ürünler için (bayram tatili nedeniyle halin 4 gün kapalı kalacağı da göz önüne alınarak ) İBB'den eksper raporu alınmadığı tespit edilmiştir. Bundan dolayı, ilgili firmaya toplam 4 bin 200 TL ceza kesilmiştir. İlgili firma bayramdan önceki son 3 gün içerisinde 124 ton domates satmış, elinde kalan bozulmaya yüz tutmuş 3 ton domatesi eksper raporu olmadan çöpe dökmüştür. Aynı tarihlerde hal içerisinde 10 bin ton domates satılmıştır. Bu veriler ışığında fiyat spekülasyonu oluşturulmak istenildiğine dair bir kanaat oluşmamıştır.”

İddianın paylaşım metninde “raflarda  25 - 30 TL’ye satılan ürünler çöpe dökülüyor” ibaresi, olayın 2022’de yaşandığını göstermeye yönelik olsa da olayın, 2019 yılının Ağustos ayında yaşandığına DHA haberiyle ulaşılabiliyor. TÜİK’in madde sepetinde, 2019 yılının Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında domatesin kilogram fiyatı bu üç ayda sırasıyla 2,6 TL, 2,8 TL ve 3,2 TL. Çarliston biberin ise aynı aylarda fiyatı 4,4 TL, 4,7 TL ve 3,3 TL.  

Bir Twitter hesabı tarafından yayılan bir videonun İstanbul halinde sebzelerin çöpe döküldüğü, 2022’ye ait güncel bir video olduğu öne sürüldü. Raflarda 25-30 liraya satılan ürünlerin sebze halinde fiyatların düşmemesi adına döküldüğü iddialarıyla yayılan videodan görüntüler Ağustos 2019’da yaşanmış. Bayrampaşa Hali’nde bayram öncesi gerçekleşen ve kamuoyunda tepki çeken olayın ardından İBB, söz konusu dökümün ruhsatsız gerçekleştirildiğini belirterek, firmanın 4.200 lira para cezası aldığını açıklamış.