Görsel İran’ın Düşürdüğü İsrail F-35 Uçağını mı Gösteriyor?

7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail’e başlattığı saldırıların ardından başlayan İsrail-Hamas savaşı, Orta Doğu’da bir güvenlik krizine dönüşmüş durumda. Kriz sürecinde İsrail’in ‘önleyici atak’ doktriniyle Suriye, Irak ve Lübnan gibi Orta Doğu ülkelerine saldırılarına son olarak İran’ın nükleer programını durdurma amaçlı stratejik saldırıları eklendi. İsrail’in 13 Haziran’da Natanz ve İsfahan’da bulunan nükleer tesislerini vurmasının ardından başlayan İsrail-İran çatışması ise karşılıklı füze ve hava saldırıları ile devam ediyor. İsrail-İran çatışmaları sosyal medyada yakından takip edilirken, saldırılardan olduğu iddia edilen birçok görsel ve video dolaşıma girdi. 

16 Haziran’da X platformunda paylaşılan bir görselin İran hava savunması tarafından düşürülen İsrail’e ait F-35 uçağını gösterdiği iddia edildi. İddiayla ilgili haber taraması yapıldığında, İran’ın İsrail’e ait üç F-35I savaş uçağını düşürdüğünü duyurduğu ancak İsrail’in bu duyuruyu yalanladığı haberlerine ulaşılıyor. 

Görsel dikkatli incelendiğinde ise uçağın düştüğü zeminde hiçbir değişim olmaması ve uçağın eksik parçalarının olmaması, görselin yapay zeka araçlarıyla üretilmiş olabileceğine yönelik şüphe uyandırıyor. Bunun yanında, görselde uçağın çevresinde bulunan kişiler ile uçağın boyutu arasındaki uyumsuzluk göze çarpıyor. Uçağın kanadında görülen logo da dikkat çeken detaylardan bir diğeri.

F-35 savaş uçaklarının boyutları ve teknik özellikleri araştırıldığında, uçağın boyutları ABD Hava Kuvvetleri’nin sitesinde bulunabilir. Buna göre F-35 savaş uçaklarının yüksekliği 14 feet (4.26 metre), kanat açıklığı 35 feet (10.6 metre) ve 51 feet (15.5 metre) uzunluğunda. Ortalama bir insan uzunluğunun 1.75 metre olduğu düşünüldüğünde görseldeki uçağın boyutlarının F-35 ile uyuşmadığı ortaya çıkıyor. 

F-35 savaş uçağının özellikleri ile ilgili detaylı araştırma yapıldığında, üretici firma Lockheed Martin’in Youtube platformunda paylaştığı, uçağın özellikleri ile ilgili paylaştığı bir video da bulunuyor. Videonun 7. dakika 50. saniyesinden itibaren uçaktan inen pilot ve uçak boyutu karşılaştırıldığında da görselle uyuşmazlık olduğu anlaşılıyor.

Dikkat çeken bir diğer uyuşmazlık ise uçağın görünen sağ kanadının şekli ve üzerindeki logo. Uçağın tasarımı hakkında görsel ve videolar incelendiğinde, kanadın ters bir şekilde oluşturulduğu görülüyor. İsrail Hava Kuvvetleri’nin logosu araştırıldığında da görselde yer alan logoyla benzerlik gösterse de gerçekte kullanılan logonun çevresi tam bir daire ile bitirildiği görülüyor. 

Özetle; görseldeki uçağın teknik uyuşmazlıkları, gerçek boyutlarla olan uyumsuzluk ve uçaktaki logonun orijinal logodan farklı olmasından görselin yapay zeka araçlarıyla üretildiği anlaşılıyor. 

Uluslararası medyada da dolaşıma giren iddianın analizi Snopes tarafından da yapılmış.