Genetiği Oynanmış Keneler ve Kırmızı Et Alerjisi

→ Bir X (Twitter) hesabı tarafından 18 Ağustos 2023’te yapılan paylaşımda, Bill Gates'in kenelerin genetiği ile oynadığı, bu kenelerin ısırdığı insanların kırmızı ete karşı alerjik reaksiyon gösterdiği ve buna istinaden yapay et üretme çalışmalarına başlandığı iddia edildi.

→ Bill & Melinda Gates Vakfı, bir biyoteknoloji firması olan Oxitec’e, sığırları etkileyen yaygın bir zararlı olan Asya mavi kenesinin genetiğini değiştirme araştırması için iki kere hibe verdi.

→ Genetiği değiştirilmiş keneler şimdiye kadar sadece laboratuvarlarda araştırıldı. Ayrıca ABD'de alfa-gal sendromunun artmasından sorumlu olan kenelerin türü, genetiği değiştirilmiş olan Asya mavi kenesi değil, lone star adı verilen başka bir kene türü.

Bu analize konu olan X (Twitter) hesabı tarafından yapılan paylaşımda, Bill Gates’in yaptığı yatırımlara atıfta bulunularak kırmızı et alerjilerindeki artışın Microsoft kurucu ortağı milyarder ile bağlantılı olduğu öne sürülmüş. Bill Gates’in fonladığı genetiği değiştirilen keneler ile kırmızı et alerjisi arasındaki ilişkiye geçmeden evvel kene ısırması sonucunda kırmızı et alerjisinin oluşup oluşmayacağına bir göz atmakta fayda var.

Amerika’da art arda yayınlanan hükümet raporlarına göre yaklaşık 450.000 Amerikalının 2010’dan bu yana kene ısırmasıyla tetiklenen bir kırmızı et alerjisine yakalandığı haberleri gündemde. Nedeni kene ısırması olan kırmızı et alerjilerine dair akademik çalışmalar araştırıldığında Virginia Üniversitesi’nin bu konuya önemli katkılar sağladığını görmek mümkün.

Virginia Üniversitesi’nden Scott P. Comminsa ve Thomas A.E. Platts-Millsa’nın yayımladıkları bir makaleye göre kene ısırması ile kırmızı et alerjisi (Alpha-gal syndrome, AGS) arasında doğrudan bir ilişki bulunuyor. Araştırmaya göre kenelerin de içinde bulunduğu Arachnida sınıfı türlerinin immünolojik duyarlılaşmaya etkisi büyük. 

Araştırmada, 2008’den önce rapor edilen kırmızı et alerjilerinde yalnızca Avustralya’da kene ısırması ile doğrudan bir ilişki kurulduğu, ancak aynı dönemde Amerika ve İsveç’te kayıtlara geçen benzer vakalarda bu ilişkinin kurulmadığı belirtilmiş. Ardından yapılan bir dizi araştırmada bu ilişkinin kurulmadığı hastalarda oluşan alerjik reaksiyonların da kene ısırmasına bağlı olduğu sonucuna varılmış. Comminsa ve Platts-Millsa’nın verilerine göre klinik reaksiyonların en ilginç özelliği, kaşıntı veya ürtiker gibi ilk semptomların et tüketiminden 3-6 saat sonra ortaya çıkması. Araştırmacılara göre bu gecikmeyi kontrol eden faktörleri anlamak, alerjiyi kontrol eden faktörlere dair daha detaylı bir veri sağlayabilir. İlk etapta, kırmızı et alerjisi ile kene ısırması arasındaki ilişkinin kurulamamasının sebebi, tam da alerjik reaksiyonda meydana gelen bu gecikme. 

Peki kene ısırması kırmızı et alerjisini nasıl tetikliyor? Konu ile ilgili yapılan araştırmalarda alerjinin kırmızı etin içindeki şeker molekülüne bağlı olarak tetiklendiği belirtilmiş. Kırmızı etin içinde bulunan şeker molekülü kene tarafından salgınan sıvı ile temasa girdiğinde reaksiyon veriyor. Ancak hemen belirtmek gerekir ki kene ısırması ve kırmızı et alerjisi arasındaki ilişkiye dair yapılan araştırmalarda araştırma konusu lone star adı verilen bir kene türü.

Kırmızı et alerjisi ile ilgili akademik araştırmalar 2023 yılının başınan beri hız kazanmış görünüyor. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) internet sitesi üzerinden konu ile ilgili çeşitli yayınlar ve konferansları bulmak mümkün.

Son aylarda özellikle sosyal medya üzerinden görünürlük kazanan bazı paylaşımlara göre Amerika’da binlerce kişiyi etkileyen kırmızı et alerjisi Gates Vakfı’ndan fon alan bir proje ile doğrudan ilişkili. Bill Gates’in adının karıştığı çeşitli salgınlara dair veri doğrulama metinleri dünyadaki pekçok fact-checking organizasyonu tarafından ele alınmış. Daha evvel yine çeşitli sosyal medya platformları üzerinden yapılan paylaşımlarda genetiği değiştirilmiş sivrisineklerin Bill Gates desteği ile ortaya çıktığı iddia edilmiş.

Bill & Melinda Gates Vakfı’nın bazı biyoteknoloji projelerine yüksek meblağlarda fonlar sunduğu biliniyor. Vakıf, bir biyoteknoloji firması olan Oxitec'e, dünyanın bazı bölgelerinde sığırları etkileyen yaygın bir zararlı olan Asya mavi kenesinin genetiğini değiştirme araştırması için Mart 2021 ve Nisan 2023 tarihlerinde iki hibe vermiş. Peki Oxitec aldığı bu hibe ile nasıl bir araştırma yapmayı hedeflemiş?

Oxitec’in Asya mavi kenesi hakkında internet sitelerinde yayımladığı açıklamaya göre bu kene türü dünya çapında çiftlik hayvanlarının en önemli paraziti olarak kabul ediliyor ve hayvanlar arasında çok çeşitli hastalıkları bulaştırdığı biliniyor. Bahsedilen hastalıkların hayvan derilerine verdiği zarar nedeniyle ekonomik verim kaybına da neden olması, bu kene türü hakkında genetik bir araştırma yapılmasına yol açmış. İlgili yazıda ayrıca sığır kenelerinin, çoğu Afrika ülkesinde endişe verici bir hızla yayılması ve istilacı olmaları nedeniyle dünya çapında giderek artan bir sorun haline geldiği de belirtilmiş.

Son yıllarda özellikle Amerika’da artan kene ısırıklarına bağlı kırmızı et alerjisi ile ilgili suçlamalara maruz kalan Oxitec’in baş strateji sorumlusu Neil Morrison ise konu hakkında şöyle bir açıklama yapmış: 

Neil Morrison’un yalnızca İngiltere labaratuvarlarında bulunduğunu belirttiği kene türü, yukarıda da belirtiğimiz gibi Asya mavi kenesi. Kene ısırması sonrası meydana gelen kırmız et alerjisi konusunda çok sayıda bilgilendirici metin ve akademik araştırma yayımlayan Centers for Disease Control and Prevention’a göre kırmızı et alerjisinde 2010 yılından bu yana meydana gelen artışın nedeni Asya mavi kenesi değil, lone star adı verilen bir kene türü. Ayrıca, Asya mavi kenelerinin insanları ısırmadığını, sığırlarda bulunduğunu belirtmekte de fayda var.

Sonuç olarak, Bill & Melinda Gates Vakfı’nın fon desteğiyle Oxitec’in yürüttüğü projede genetiği değiştirilen Asya mavi kenesi, yaklaşık 450.000 Amerikalının kırmızı et alerjisi yaşamasına sebebiyet veren kene türü ile aynı değil.

Bir X (Twitter) hesabı tarafından 18 Ağustos 2023’te yapılan paylaşımda, Bill Gates'in kenelerin genetiği ile oynadığı ve bu kenelerin ısırdığı insanların kırmızı ete karşı alerjik reaksiyon verdiği iddia edildi. Yapılan araştırmada Bill & Melinda Gates Vakfı’nın bir biyoteknoloji firması olan Oxitec’e bir araştırma projesi için fon verdiği, ancak bu araştırmada genetiği değiştirilen kenenin Asya mavi kenesi adıyla bilinen bir kene türü olduğu görülmüştür. Amerika’da yükselen kırmızı et alerjisine sebebiyet veren lone star kenesi olduğundan iddia YANLIŞ.