Dünyanın Hiçbir Ülkesinde Aşı Zorunlu Değil mi?

Bir Twitter kullanıcısı tarafından 12 Ağustos 2021 tarihinde yapılan paylaşımda Türkiye’de ve dünyanın hiçbir ülkesinde aşının zorunlu olmadığı iddia edildi.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Dünyada Covid-19 virüsüne karşı aşılanma süreci devam ediyor. 17 Ağustos 2021 itibariyle dünya genelinde insanların %31’i ilk doz aşısını oldu, iki doz aşı olanların oranı ise %23 olarak gözüküyor. Şu ana kadar 4.71 milyar doz insanlara aşılandı ve günlük ortalama 37 milyon doz aşı yapılıyor. Düşük gelirli ülkelerde ise aşı olanların oranı sadece %1,3 olarak belirtiliyor.

Aşı tartışmalarına yönelik, 12 Ağustos 2021 tarihinde bir Twitter kullanıcısı dünyada hiçbir aşının zorunlu olmadığını iddia etti. Aşının bulunduğu süre zarfından bu yana aşı hakkında birçok iddia ortaya atıldı.

Son yıllarda aşı tereddüdü ve karşıtlığı tüm dünyada yükseliyor. Türkiye’de de aşı tartışması bir süredir gündemde yer alıyor. Covid-19 salgını öncesinde de aşı hakkında dünyada birçok soru işareti bulunmaktaydı. Aşıların zorunlu olması “kişi özgürlüğü” açısından oldukça tartışmalı bir konu olarak öne çıkıyor. Birçok ülkenin anayasasında gerek aşı için gerek farklı tedbirler için ‘rıza’ şartı aranıyor. Başka bir deyişle, kişinin rızası olmadan direkt bir ilaç-aşı veya bir kısıtlama getirmek özgürlük kurallarını ihlal etmek anlamına geliyor.

Öte yandan uzmanlar aşı konusunun normal bir rıza konusundan daha farklı olduğunu da tartışıyor. Covid-19 virüsü insandan insana çok hızlı bir şekilde bulaşabilen bir virüs olduğu için sadece bireysel sağlığı değil, toplum sağlığını da etkileyebiliyor. Sağlık otoritelerine göre aşılı bir birey aşısız bireye karşı nispeten Covid-19’u daha az yayıyor ve virüs bulaş hızı böylece yavaşlıyor. Aynı şekilde virüs bulaş hızı azaldıkça virüslerin mutasyon geçirme ihtimali de yavaşlıyor. Bunların yanında aşı olmayı reddeden bir bireyin hastaneye yatması; hastanelerin doluluk oranının yükselmesine, diğer hastalara yeterli bakım yapılamamasına ve hastanelerin yoğun bakım ünitelerinin dolmasına neden olabiliyor.

Türkiye’de Covid-19 aşısı dahil hiçbir aşı zorunlu değil, fakat çocukluk döneminden itibaren sağlık otoriteleri tarafından yaptırılması tavsiye edilen birçok aşı bulunuyor. Bu aşılar ise şunlar: Hepatit B; verem; beşli karma aşı (difteri, boğmaca, tetanoz, inaktif polio, hemofilus tip b aşısı); kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısı; dörtlü karma aşı (difteri, boğmaca, tetanoz, inaktif polio aşısı); çocuk felci aşısı; erişkin tipi difteri, tetanoz aşısı; hepatit a ve su çiçeği. Mevcut durumda Türkiye’de Covid-19 aşısı da zorunlu tutulmadığı gibi aşı olmayanlara karşı üst düzey bir kısıtlama getirilmiş değil.

Avrupa ülkelerinde ise durum Türkiye’den farklı gözüküyor. Vatandaşlarına aşıları zorunlu kılan ülkeler şunlar olarak sıralanıyor: Fransa, İtalya, Çekya, Slovakya, Polonya, Bulgaristan, Macaristan, Letonya, Yunanistan ve son olarak Belçika. Bu ülkelerde çocukluktan itibaren belli aşılar zorunlu tutuluyor ve aşı reddedilirse hapis cezası veya para cezası gibi ağır yaptırımlar uygulanabiliyor.

Avrupa’da bazı ülkeler Covid-19 aşısını sağlık çalışanlarına zorunlu tutuyor. Bazı durumlarda, diğer riskli çalışma grupları ve kalabalık alanlar için de mekanlara girişlerde tam aşı isteniyor. Örnek olarak Birleşik Krallık’ta gece kulüpleri ve büyük kalabalıkların olduğu diğer mekanlar, 2021’in Eylül ayı sonundan itibaren sadece aşısı tamamlanmış insanları kabul edecek. Yunan ve Fransız hükümetleri de; toplu taşıma araçları, hastaneler, kültür merkezleri, spor ve eğlence merkezleri gibi kamusal alanlara girmek için aşı kartı uygulamasına geçti. Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya Federasyonu’nda ise belli bölgelerde aşı olmayanlar bazı kısıtlamalara tabi tutuluyor. Aşı konusunda en katı kurallara sahip ülke ise Türkmenistan. Türkmenistan’da 18 yaşını geçmiş herkes aşı olmak zorunda ve olmayanlara karşı büyük kısıtlamalar getiriliyor.

12 Ağustos 2021 tarihinde bir Twitter kullanıcısı tarafından Türkiye’de ve dünyanın hiçbir ülkesinde aşının zorunlu olmadığı iddia edilmişti. İddia incelendiğinde Türkiye’de aşıların zorunlu olmadığı gözükse de aşılar Türkiye’de de tavsiye ediliyor. Dünyanın birçok ülkesinde ise aşı zorunlu tutuluyor.