Dünyanın En Zeki Ülkeleri Sıralamasında Türkiye 14.Sırada mı?

Bir Instagram sayfası tarafından 13 Nisan 2021 tarihinde yapılan paylaşımda dünyanın en zeki ülkeleri sıralamasında Türkiye’nin 14. sırada olduğu iddia edildi. Gönderi, 60 bine yakın beğeni toplamış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Zeka seviyesi ölçümü uzun zamandır en tartışmalı konuların başında geliyor. Özellikle 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında ırkçı ideolojiler için zeka seviyesinin ırklar arasında bir hiyerarşiyi meşrulaştırmak için kullanılması ölçülendirmeyi hassas yapan en önemli etken. Bazı oluşumlar tarafından yapılan dünyanın en akıllı ülkeleri sıralamaları belli kriterler temel alınarak yapılıyor. Bazı sıralamalarda ölçümü daha standart olabilecek Nobel ödülü sayısı ve okuldaki başarı oranları gibi değişkenler kullanılmış. Bazılarında ise ülkelerin IQ seviyesi ortalamaları olduğu iddia edilen göstergeler kullanılmış.

IQ bir durumu icra etme"yeteneği" olarak tanımlanıyor. Başka bir deyişle, anlama, kombinasyonlar ve öğrenme yeteneği. Aynı tanımlama daha düşük eğitim seviyesi nedeniyle kişinin daha az zeki olmadığını da ifade ediyor. Aynı eğitimi daha az çabayla elde edebilen kişi daha zeki olarak sınıflandırılıyor.

IQ tanımlamaları zekanın bir öğrenme yeteneği olmadığını bilinçli olarak artırılabileceğini ifade ediyor. Yaş ilerledikçe bu olasılık önemli ölçüde azalıyor. Araştırmalara göre zeka, 20'li yaşların ortalarında ve sonlarında zirveye ulaşıyor ve ardından yavaş yavaş azalıyor. Ayrıca zekanın büyük bir kısmı anne ve babanın genlerinden alınsa da çevresel faktörler de büyük bir etken. IQ değerleri ülkeler içerisinde ekonomik, sosyal ve demografik faktörler ve coğrafyaya göre de büyük değişiklikler gösteriyor.

“Dünyanın en akıllı ülkeleri” sıralamalarından biri belli kriterler çerçevesinde İngiltere kaynaklı Vouchercloud sitesinde yayınlandı Bu sıralamaya Forbes 2019 yılında yer verdi. Bu listedeki araştırma sonuçları Nobel ödülü sayısı, nüfusun ortalama IQ seviyesi ve okul performansı faktörlerine dayanıyor. Nüfusa göre ortalama IQ seviyeleri en yüksek ülkeler arasında ilk sıralarda Asya ülkeleri bulunuyor. Asya ülkelerini Finlandiya ve Kanada takip ediyor. Türkiye, ilk 25 ülkenin bulunduğu bu listede yer almıyor.

En fazla Nobel ödülüne sahip olma kriterinde ise Batılı ülkeler dikkat çekiyor. Vouchercloud’da yayınlanan sıralamaya göre Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Almanya ilk üç sırada. 2021 itibarıyla Türkiye’de ise Orhan Pamuk ve Aziz Sancar olmak üzere iki kişi Nobel ödülü sahibi.

2021 yılında Amerika Birleşik Devletleri 385 Nobel ödülü sahibi olurken, Almanya 108, Fransa ise 68 Nobel ödülü sahibi oldu.

Okullarında iyi bir puan alan öğrencilerin yüzdesinin hesaplandığı “ülkelere göre okul başarısı sıralaması” listesinde ilk sırada Singapur bulunuyor. ABD 13. sırada yer alırken, Kazakistan ise dokuzuncu sırada. Türkiye, ilk 25 ülkenin yer aldığı bu listede de bulunmuyor.

Vouchercloud, yayınladığı bu listelerin yanı sıra yukarıda bahsedilen üç kriterin yan yana kıyaslandığı listesini de paylaştı. “Dünyanın En Akıllı Ülkeleri Nerededir?” başlığı altında ülkelerin üç kriterlerdeki sıralamalarının ortalamaları alınarak ilk 25’e giren ülkeler listelendi. Bu listede Japonya ilk sırada yer alıyor.

Bu tabloda, nüfuslarına göre eğitimli öğrencilerde lider olan ülkeler, Nobel ödülü sayısındaki düşük derece sebebiyle üst sıralarda yer bulamadılar. Örneğin, iki kriterde göre, Singapur birinci sırada, ancak ödül alanların sayısı bakımından 73. sırada olduğu için bu durum onu 25. sıraya yerleştirdi.

Vouchercloud’un yayınladığı bu listenin dışında World Population Review da “Ülkelerin Ortalama IQ Sıralamaları” başlığı altında 183 ülkenin yer aldığı bir liste paylaştı.

Bu liste, Richard Lynn ve Tatu Vanhanen'ın dünya genelini kapsayan Intelligence and the Wealth and Poverty of Nations ve IQ and the Wealth of Nations kitabından hazırlanmış. Oldukça tartışmalı olan bu listede Türkiye’nin ortalama zeka seviyesi 90 puan.

108 IQ puanı ile Hong Kong ve Singapur yer alırken, onları Güney Kore takip ediyor. Türkiye bu liste de Instagram paylaşımında iddia edildiği gibi 14. sırada yer almıyor. Türkiye 90 IQ puanı ile Şili, Kırgızistan, Bosna Hersek, Hırvatistan ve Arnavutluk ile aynı sırayı paylaşıyor.

Bir Instagram sayfası tarafından yapılan paylaşımda dünyanın en zeki ülkeleri sıralamasında Türkiye’nin 14. sırada olduğu iddia edilmişti. “Dünyanın en akıllı ülkeleri” sıralamaları çoğunlukla tartışmalı kriterlere sahip. Sıralamalar genelde, Nobel ödülü sayısı, IQ ortalaması ve okuldaki başarı oranları kriterlerine göre hazırlanıyor. Bu şekilde hazırlanmış güncel listelerin hiçbirinde Türkiye ilk 14’te yer almıyor.