Bursa Ulu Camii'de 1402 Yılında Yapılan Kabartma, Güneş Sistemini mi Gösteriyor?

Bir Instagram sayfası tarafından 28 Mart 2021 tarihinde yapılan paylaşımda Bursa Ulu Camii’nde 1402 yılında yapılan kabartmanın Güneş Sistemi’ndeki gezegenleri gösterdiği iddia edildi. Paylaşım Instagram’da 1,6 milyondan fazla görüntülenirken, 13 binin üzerinde beğeni ve 370’in üzerinde yorum almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Paylaşımda yer alan görsel başka sosyal medya hesaplarında ve internet sitelerinde de kamuoyuyla paylaşılmış.

Osmanlı İmparatoru 1. Bayezid tarafından 1396-1400 yılları arasında yaptırılan Bursa Ulu Camii, Bursa’nın kent sembollerinden biri ve Bursa’nın kent merkezinde bulunuyor. 20 kubbesi bulunan Ulu Camii’nin mimarlarının ise Ali Neccar veya Hacı İvâz olduğu düşünülüyor. İddiada görseli paylaşılan Bursa Ulu Camii minberinin Antepli Hacı Mehmet b. Abdülaziz el Dukki tarafından yapıldığı da Türkiye Kültür Portalı ve Bursa Valiliği’nin kaynaklarında belirtilmiş. Bu kaynaklara göre minber ceviz ağacından ve kündekâri tekniği ile yapılmış.

Bursa Ulu Camii internet sitesinde tarihi minberin 1402 yılında yaptırıldığı yazıyor.

Bunun yanında tarihi minberde Güneş Sistemi’nin kabartma formlarda işlendiği bir alan olduğu ve gezegenlerin her birinin yörünge hareketleriyle birlikte motifler halinde Güneş'e olan uzaklıkları ve aralarındaki büyüklük karşılaştırmaları da verilerek olması gereken yerlerde olduğu paylaşılmış.

Güneş Sistemi’ndeki gezegenlerin birbirine uzaklıkları gerçeğine oranla santimetreye indirgenerek orantılı çizilseydi gezegenlerin hem güneşe hem de kendi arasındaki mesafenin iddiadaki görsellerdekinden çok farklı olacağı da astrofizikçiler tarafından açıklanmış. Yani bu hesaplamaya göre minberde yer alan kabartmadaki gezegen olduğu iddia edilen motiflerin birbirine olan uzaklıkları olması gerektiği gibi değil.

Bunlarla beraber Ulu Camii internet sitesinde minberdeki bu ilginç şekillerin sırrını çözen kişinin araştırmacı Fevzi Ülgü Alsancak olduğu belirtilmiş. Mihrapta yer alan Güneş Sistemi’nde 9 gezegen olduğu ve bunun da ötesinde gezegenlerin güneşe göre konumlarının ve büyüklüklerinin gerçekle örtüşür oranda olduğu “Tarihi Minber’in Sırrı” başlıklı yazıda yer alıyor.

Kozmik Anafor tarafından paylaşılan yazıda fotoğrafta yer alan minberde gezegen olduğu varsayılan işlemelerde simetri ile mesaj ilişkisinin mantıklı bir yaklaşım olduğu belirtilse de aksinin de yanlış olmadığı, sanatın her zaman homojenik ve simetrik olmak zorunda olmayacağı ifade edilmiş. Ayrıca fotoğrafa detaylı bakıldığında da işaretliler haricinde birçok motifin de bulunduğu vurgulanıyor. Mesafeler ve boyutların orantısallığı konusunda ise Jüpiter ile Güneş arasındaki mesafenin orantılı olmadığı ve Uranüs’ün ise gerçekte Mars’ın yaklaşık 8 katı olduğu da yazıda belirtiliyor. Motiflerde işaretlenen Güneş’in boyutu düşünüldüğünde de Güneş’in büyüklüğü diğer gezegenlerin çaplarına göre oldukça küçük kalıyor.

Instagram’da yapılan paylaşımda Bursa Ulu Camii’deki kabartmada motiflerin gezegenler olarak adlandırılıp kabartmada da Güneş Sistemi’nin bulunduğu iddia edilmişti. Ulu Camii’nin internet sitesinde “Tarihi Minber’in Sırrı” başlıklı yazıda minberdeki motiflerin Güneş Sistemi’ndeki gezegenler olduğu ve gezegenlerin konumları ile büyüklüklerinin gerçeklerle örtüşür olduğu belirtilmiş. Güneş sistemindeki gezegenlerin konumları ve büyüklükleri dikkate alındığında ise Ulu Camii’nin minberi üzerinde gezegen olarak kabul edilen motiflerin yerleşimi ve boyutları gerçek değerlerle ile orantılı değil.