14 Mayıs 2023 Türkiye Genel Seçimlerinde Milletvekili Dağılımı Nasıl Şekillendi?

Türkiye, 14 Mayıs 2023 Pazar günü 13. Cumhurbaşkanını ve 28. Dönem milletvekillerini seçmek için sandığa gitti. 13. Cumhurbaşkanlığı seçiminde resmi olmayan YSK sonuçlarına göre ilk tur Recep Tayyip Erdoğan %49,52 oy alırken Kemal Kılıçdaroğlu %44,88 oy aldı ve böylece seçim ikinci tura kaldı. İkinci turda seçmen 28 Mayıs tarihinde sandık başına gidecek. 

Seçimde yurt içinde 60 milyon 697 bin 843 seçmen oy kullanırken 4 milyon 904 bin 672 seçmen ilk kez sandığa gitti. Buna göre seçimlere yurt içi katılım oranı %88.92 olurken yurt dışında ise %52.69 oldu. 14 Mayıs 2023 seçimleri, Türkiye’nin 1999’dan bu yana en yoğun katılım sağladığı seçim oldu. Deprem yaşayan illerde; Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde seçime katılım oranının azaldığı görülürken Marmara Bölgesi’nde ve Ege’de seçime katılımın %90 civarlarında olduğu görüldü.

Meclis 28. Dönem milletvekilleri ile yeni döneme 22 Mayıs 2023 Pazartesi tarihinde başlayacak. Resmi olmayan seçim sonuçlarına göre Cumhur İttifakı %49,47, Millet İttifakı %35,02, Emek ve Özgürlük İttifakı ise %10,55 oy alırken parlamentoda sandalye sayıları önemli ölçüde değişti. 2023’te Cumhur İttifakı listelerinden ilk kez seçime giren Yeniden Refah Partisi resmi olmayan sonuçlara göre Mecliste beş milletvekili ile yer alacak. Önceki yıllarda da seçime giren fakat milletvekili çıkaramayan  HÜDA-PAR ise ve Meclise AK Parti listesinde girdi ve resmi olmayan sonuçlara göre dört milletvekili çıkardı.

2018'deki seçimlerde 344 milletvekili çıkaran AK Parti ve MHP’nin içinde bulunan Cumhur İttifakı, resmi olmayan sonuçlara göre yaklaşık 323 milletvekili çıkarmış oldu. Cumhur İttifakı böylece Meclis'te yeniden çoğunluğu elde etti. %35 oy alan alan CHP ve İYİ Parti’nin içinde yer aldığı Millet İttifakı 212 milletvekili, % 10,5 oy alan Yeşil Sol Parti ve Türkiye İşçi Partisi’nin içinde yer aldığı Emek ve Özgürlük İttifakı ise 65 milletvekiliyle Mecliste temsil edilecek.

2023 Türkiye Genel Seçimlerinde Erdoğan’ın başkanlığındaki AK Parti, 2018 seçimlerine göre milletvekili seçimlerinde oy kaybı yaşadı. AK Parti milletvekilliği seçimlerinde resmi olmayan sonuçlara göre %35.61 oranında oy aldı. Bu oran 2018 seçimlerinde %42,49’du. 

AK Parti en çok oy alan parti olmasına rağmen, birçok ilde 2018'e kıyasla oy kaybetmesi dikkat çekiyor. Bu illerin başında 2018’e kıyasla %16 civarında oy kaybettiği Çankırı ve Karabük geliyor. Erzurum'da 2018'de %54,8 oy alan AK Parti’nin oy oranı son seçimlerde %43,3'e geriledi. Samsun’da da oy oranı bir hayli düşüşe geçmiş gözüküyor. 2018’de AK Parti’nin oy oranı %51,9 iken bu oran 2023’te %42,4’e indi. Büyük şehirler incelendiğinde İstanbul’da da oyların büyük ölçüde düştüğü görülüyor. Metropol kentte AK Parti’ye verilen oy oranı 2018’de 42,6 iken 2023 seçimlerinde %36’ya kadar indi. 

Erdoğan, 16 Mayıs 2023 tarihinde katıldığı bir televizyon programında bu düşüş hakkında “Partime gelince, maalesef bir düşüş, bir eksiklik söz konusu” ifadelerini kullandı. 

AK Parti’nin en çok oy kazandığı iller ise Iğdır, Batman ve Bayburt oldu. AK Parti listelerinden seçime giren HÜDA-PAR Batman’dan bir milletvekili çıkardı.

13. Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun genel başkanlık yaptığı Cumhuriyet Halk Partisi, oylarını %22,65’ten %25,33’e çıkardı. CHP’nin oyu artmış olsa da aday gösterdiği ittifak partilerinin ayrılmasıyla beraber sandalye sayısı geçtiğimiz döneme göre düşecek. 27.dönemde CHP sıralarında 146 vekil halkı temsil etmişti. Resmi olmayan sonuçlara göre, 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'ne CHP listesinden giren Millet İttifakı partilerinden İYİ Parti, DEVA Partisi, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, Demokrat Parti ve Türkiye Değişim Partisi'nden 39 isim milletvekili seçildi. CHP’nin sıralarında, ittifaktaki partiler ayrıştığında 131 milletvekili kalacak. 

İYİ Parti ve CHP, Millet İttifakı'nın milletvekili sayısını artırmak için, milletvekili çıkarma olasılığı düşük olan illerde seçime fermuar modeliyle girmişti. Aşağıda yer alan listede de belirtilen bu iller ağırlıklı olarak milletvekili sayısı 5 ve altında olan Çorum, Aksaray ve Gümüşhane gibi küçük illerde uygulanmış oldu.

CHP,  2023 seçimlerinde Rize’den Tahsin Ocaklı ile Meclis’e girmeyi başardı. CHP Düzce’de de ilk kez milletvekili çıkardı. Sezgin Tanrıkulu’nu Diyarbakır’da aday gösteren CHP burada da uzun süre sonra milletvekilini aldı. CHP’nin Giresun Milletvekili Adayı Elvan Işık Gezmiş seçilerek Giresun’un ilk kadın  milletvekili oldu.

Meral Akşener’in genel başkanlık yaptığı İYİ Parti 2018'de % 9,96 oy oranıyla 43 milletvekili çıkarmıştı. 2023 yılında kendi listesi ile seçime CHP’den ayrı giren İYİ Parti, % 9,69 oya karşılık resmi olmayan sonuçlara göre 44 milletvekilini Meclis'e gönderdi. Parti, 2018’de İstanbul'da 8, Ankara'da 5 olan milletvekili sayısı değişmezken İzmir'de 2 olan milletvekili sayısını 3'e yükseltti. İYİ Parti, 2018'de 26 ilde milletvekili çıkarmışken, bu seçimde ise 28 ilde milletvekili Mecliste yerini aldı. Hiç vekili bulunmayan Çanakkale, Hatay ve Yozgat'tan birer milletvekili çıkardı. Yozgat, Aksaray, Bayburt ve Bitlis İYİ Parti’nin oyunu en çok yükselttiği şehirlerin başında geliyor.

Cumhur İttifakı’nın bir diğer partisi Milliyetçi Hareket Partisi de 2018 seçimlerine kıyasla oyunu büyük oranda korudu. 2018 seçimlerinde %11,1 oy oranıyla 49 sandalyede vekiller MHP sıralarında yerini almıştı. MHP'nin oy oranı 2023’te %10,07 olurken sandalye sayısı ise 50’ye yükseldi. Devlet Bahçeli’nin genel başkanlık yaptığı partide deprem bölgelerinde 2018’e kıyasla gözle görülür bir düşüş yaşandı. 2018 yılında Adıyaman’da %9,1 oy alan MHP’nin oy oran 2023’te %4,3’e kadar düştü. Bahçeli’nin memleketi Osmaniye’de ise MHP’nin oyları %31,6’dan %28,5’e geriledi. Öte yandan Iğdır’da 2018’e kıyasla MHP’ye oy veren seçmen sayısının büyük oranda azaldığı dikkat çekiyor.

HDP’nin kapatma davası sebebiyle adaylar yeni adıyla Yeşil Sol Parti listelerinden Meclise girdi. Yeşil Sol Parti listesinde seçime giren HDP, yaklaşık %3 oy kaybetti. YSP’de milletvekili sayısı 67’den resmi olmayan sonuçlara göre  61’e düşerken 2018’de seçmenlerden %11,7 oy alırken bu oran 2023’de %8,82’e geriledi. YSP, CHP’nin bazı Doğu ve Güneydoğu illerinde milletvekili çıkarması sebebiyle oy oranı gerileme yaşadı.

Türkiye İşçi Partisi ise %1,7'lik oy oranıyla barajı aştı ve 4 milletvekili çıkardı. TİP Genel Başkanı ve İstanbul milletvekili Erkan Baş, Ahmet Şık, Sera Kadıgil ile İstanbul için yeniden seçilirken, Gezi davasından tutuklu bulunan avukat Can Atalay, Meclis’e Hatay’dan giren yeni isim oldu. Böylece, Emek ve Özgürlük İttfakı toplamda, 65 milletvekiliyle temsil edilirken, Yeşil Sol Parti, sandalye sayısı olarak parlamentoda vekil sayısı bakımından üçüncü parti olma konumunu devam ettirdi.