Video Sudan’da Canlı Olarak Tabuta Konulup Yakılan Birini mi Gösteriyor?

29 Ekim’de Birleşmiş Milletler, Sudan’ın güneybatısındaki El-Faşir kentinde bir hastaneye düzenlenen saldırıda 460 hasta ve yakınının hayatını kaybettiğini açıkladı. Bu olayla gözler Sudan’a çevrildi. Ülkede 2023’ten bu yana süren iç savaşta, kesin rakam bilinmemekle birlikte ölü sayısının 150 bini aştığı tahmin ediliyor. Çatışma, Sudan ordusu (SAF) ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasında Nisan 2023’te başladı. Her iki taraf da 2021’deki askeri darbeyle kurulan geçici askeri yönetimin parçasıydı. Ancak RSF’nin orduya katılma süreci ve komuta yapısı konusundaki anlaşmazlıklar, uzun süredir devam eden güç mücadelesini savaşa dönüştürdü. Savaş önce başkent Hartum’da yoğunlaştı, ardından batıdaki Darfur ve güneydeki Kordofan bölgelerine yayıldı. Darfur’da RSF ve Arap milislerin gerçekleştirdiği katliamlar, özellikle Masalit halkına yönelik sistematik şiddet nedeniyle uluslararası kuruluşlarca “soykırım” olarak tanımlanıyor. Çatışmalar 8 milyondan fazla insanı yerinden etti, 3,5 milyondan fazlası komşu ülkelere sığındı. Açlık, kolera ve çocuk ölümleri yaygın hale geldi. Birleşmiş Milletler’e göre Sudan bugün dünyanın en ağır insani krizini yaşıyor; nüfusun yarısından fazlası, yani yaklaşık 25 milyon kişi, temel gıdaya erişemiyor. 

İki yıldır süren savaş suçları ve katliamlara rağmen Sudan’daki iç savaş uzun süre uluslararası gündemde yer bulamadı. Ancak son dönemde bölgeden geldiği iddia edilen çok sayıda fotoğraf ve video sosyal medyada yayılmaya başladı. Bu paylaşımlar arasında, bağlamından koparılmış ya da yanlış ilişkilendirilmiş görsellerin de yer alması, bilgi kirliliğini daha da artırıyor.

Sosyal medyada yapılan bir paylaşımda, videonun Sudan’da canlı olarak tabuta konulup gömülen birini gösterdiği iddia edilmiş. Video “Sudan'da bir insanı diri diri tabuta koyup gömmek ve bu türden görüntüleri servis etmek? Plânlı bir zulüm gösterisi, bir Siyonist oyunu” açıklaması ile paylaşılmış.  Görüntülerde, tabutun içine zorla yerleştirilmiş siyahi bir erkek ve üzerine tabutu kapatmaya çalışan beyaz bir erkek görülüyor.

Video tersine görsel arama yöntemi ile arandığında, daha önceki yıllarda yapılmış paylaşımlara ulaşılıyor. CGTN America’nın YouTube hesabı, bu videoyu 18 Kasım 2016 tarihinde “Beyaz Güney Afrikalı adamlar siyah bir adamı tabuta zorla sokuyor” başlığıyla paylaşmış. Tabuta girmeye zorlanan kişi, iki kişiden birinde silah bulunduğu için hiçbir şey yapamadığını belirtmiş. İnternette yayılım gösteren bu videoyu çekenler, mahkemeye çıkarılmış.

Al Jazeera’nin YouTube hesabında, davaya ilişkin ayrıntılar bulunuyor. Mahkeme görüntülerinin yer aldığı bu videoda, suçu işleyen Theo Jackson ve Willem Oosthuizen’in ifadeleri yer alıyor. Güney Afrika’da çiftçi olan sanıklar, mülklerine izinsiz girdiği için "ders vermek" amacıyla Victor Mlotshwa’yı tabuta koyduklarını söylemiş. Mlotshwa, tabutta canlı olarak yakılmakla tehdit edilmiş. 

Sanıklar, bir kişiyi zorla tabuta sokup tehdit ettikleri için cinayete teşebbüs ve saldırı gibi suçlardan yargılanmış. 2017 yılında sanıklardan Theo Jackson 14 yıl, Willem Oosthuizen ise 11 yıl hapis cezasına çarptırılmış. Hakim, bu davranışın ırksal gerilimi körüklediğini belirtmiş.