Video İsrail'in Vurduğu İran Karargâhlarını mı Gösteriyor?

13 Haziran 2025 sabahı İsrail, İran’a karşı bir hava saldırısı başlattı. “Rising Lion” adı verilen bu operasyon kapsamında İsrail savaş uçakları, İran’ın nükleer altyapısına, askeri tesislerine ve üst düzey komutanların bulunduğu hedeflere saldırı düzenledi. İran’ın Natanz’daki uranyum zenginleştirme tesisi başta olmak üzere, birçok stratejik tesis vuruldu. Operasyonda İran Devrim Muhafızları Komutanı Tuğgeneral Hossein Salami, Genelkurmay Başkanı Muhammed Bagheri ve bazı nükleer bilim insanlarının da aralarında bulunduğu çok sayıda üst düzey isim hayatını kaybetti. Operasyonun ardından İran, İsrail'e yönelik füze ve insansız hava aracı saldırılarıyla misillemede bulundu. Bu gelişmelerin ardından taraflar arasında 24 Haziran’da ateşkes ilan edilirken, söz konusu döneme ait olduğu öne sürülen bazı görüntüler sosyal medyada dolaşım halinde.

Bir X kullanıcısının paylaştığı videoda, görüntülerin İran karargahlarının İsrail tarafından bombalandığı anları gösterdiği iddia edilmiş. Video ilk kez @kaabusia kullanıcı adlı bir Instagram hesabı tarafından paylaşılmış. 

Bu hesap incelendiğinde, İran’a dair birçok yapay zeka ile üretilmiş dezenformatif video paylaşımı yaptığı görülüyor. Kullanıcı, videolarında yapay zekaya dair bir ibare eklemiyor. İddiada yer alan 18 saniyelik videoda ekrana dört farklı sahne geliyor. Bu sahneler incelendiğinde, yalnızca bir tanesinin gerçek görüntü olduğu görülüyor. Diğer üç görüntü ise yapay zeka ile oluşturulmuş.

0.00–0.05 saniyeleri arasında görülen videoda bir harita ve bilgisayar başında oturan bazı kişiler yer alıyor. Türkiye, Irak ve İran’ı gösterdiği anlaşılan harita ayrıntılı olarak incelendiğinde, kıyı çizgileri ve ülke sınırlarının gerçek uydu haritalarıyla birebir örtüşmediği görülüyor.

Özellikle Basra Körfezi’nin şeklinin ve İran kıyılarının olması gerekenden farklı çizildiği, ayrıca Irak–Kuveyt sınırı ve Şattülarap deltası bölgelerinin de hatalı göründüğü fark edilebiliyor.

Patlamanın gerçekleştiği anda, bilgisayar başındaki kişilerin hareket etmemesi ve bazı bilgisayarların patlama anında yerinden kıpırdamaması da bir diğer yapay zeka bulgusu. 

0.06–0.09 saniyeleri arasında yer alan sahnede, üniformalı bir kişinin bir kontrol odasında ayakta durduğu görülüyor. Görüntüde yer alan dijital saatte saniyelerin rastgele ve sırasız şekilde değiştiği görülüyor. Bu durum, yapay zeka üretimlerinde sık rastlanan bir tutarsızlık.

Görüntüde ayakta duran ve oturan kişilerin üzerindekiler Devrim Muhafızları Ordusu üniformasına benziyor fakat İran doğrulama kuruluşu Factnameh’in analizine göre Devrim Muhafızları bünyesindeki hiçbir rütbede bu şekilde bir kol rozeti bulunmuyor. Gerçek Devrim Muhafızları kol rozetleri incelendiğinde, videodaki armaya benzer bir örneğe rastlanmıyor. Bu durum, üniforma detaylarının kurumsal askeri standartlarla örtüşmediğini ve sahnenin yapay zekayla üretildiğini gösteren bir diğer teknik bulgu.

0.10 - 0.14 arasında yer alan patlama sahnesi, videonun içindeki tek gerçek görüntü. Bu görüntüye, videonun sağ alt köşesinde yazan SNN TV’den ulaşmak mümkün. Öğrenci Haber Ağı (SNN) , üniversite ve öğrenci haberleri yayımlayan İran merkezli bir haber kanalı.

Kanalın Telegram sayfasında, videonun yayımlandığı haberi bulmak mümkün. Video Haziran 2025’te 12 günlük savaş sırasında gerçekleştirilen bir İsrail saldırısından birkaç saniye önce çekilmiş.

0.15–0.18 saniyeleri arasında görülen kontrol odası sahnesinde, masanın sonunda yer alan iki savunma görevlisinin önünde herhangi bir monitör bulunmadığı ve boş duvara baktıkları görülüyor. Askerlerin üniformalarının üzerindeki koltuk başları ise omuz hizasında değil ve hatalı yerleştirilmiş. Bilgisayarın başında oturan iki kişinin yüzü ise birbirine tıpatıp benziyor. Ayrıca masa üzerinde duran kulaklıklarda görsel bozulmalar olduğu görülüyor. Bu donanımsal tutarsızlıklar, sahnenin gerçek bir kontrol odasına ait olmadığını gösteren teknik bulgular. 

Aynı videoları, FullFact, Factnameh, FactCrescendo gibi doğruluk kontrolü platformları da inceleyerek aynı sonuca ulaşmış. Buna göre videodaki 1,2 ve 4. görüntüler yapay zeka ile üretilmişken yalnızca 3. görüntü gerçek.