ABD'de bulunan Stony Brook Üniversitesi'nde uyuma şekli üzerine yapılan araştırmalar "yan yatarak uyumanın" beynin temizlenmesini sağladığı ortaya çıkardı.
Yan yatma pozisyonda sırt üstü veya yüz üstü uyuma şekline göre daha fazla lenf sistemine yardımcı olduğu, bunun da beyinde istenmeyenlerin kimyasalların birikmesine engel olarak Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıklara yakalanma ihtimalini azalttığı belirtildi.
Sağ tarafa yatılması durumunda, sağ burun deliği tıkanır, sol burun deliği açılır. Sol burundan yapılan nefes alma ile sağ beyin yarım küresinin aktivitesi artar.
Sağ beyin yarım küresinin uyarılması, parasempatik sinir sistemimizin faaliyetlerini artırmasına, kalp hızının yavaşlamasına, tansiyonun düşmesine ve mide-bağırsak faaliyetlerinin yavaşlamasına neden olur. Dolayısıyla kalp daha az yorulur, uykuya dalmak daha kolaylaşır. Bu da dinlenmenin daha iyi olmasına olanak sağlar.
Not: Herhangi bir ciddi rahatsızlığınız varsa doktorunuza danışarak bilgi alınız çünkü Dr. Kalkan 'reflü' hastalarına uyarılarda bulunarak, "Reflü hastaları için yatarken de sol yan tarafa yatılması daha uygundur. Sırt üstü ve sağ yan tarafa yatılması reflü şikayetlerini artırır. Bilimsel çalışmalarda karbonhidrat tüketiminin, yağ tüketiminin, gazlı ve asitli içeceklerin reflü şikayetlerini artıracağı bildirilmiştir demiştir
Uyurken Sağ Tarafa Yatmak, Sağlık İçin Faydalı mı?
Sağlık
İlk yayın :
24 Mayıs 2021
Bir Instagram sayfasından 17 Mayıs 2021 tarihinde yapılan bir paylaşımda uyurken sağ tarafa yatmak sağlık için faydalı olduğu iddia edildi. Paylaşım 6 bine yakın beğeni almış.
Paylaşımda geçen metin şu şekilde:
Benzer iddialar Facebook gibi sosyal medya hesaplarında da paylaşılmış. Aynı şekilde ulusal basında da yer bulmuş.
İddianın Kaynağı Ne?
Paylaşımda iki tane iddia mevcut. Bunlardan ilki yan yatarak uyumanın beyni temizlediği iddiasıdır. İddianın kaynağı 2015 yılında The Journal of Neuroscience adlı akademik dergide yayınlanan bir akademik makaleye dayanıyor. İkinci iddia ise sağ tarafa doğru yatılırsa sağ beyin yarım küresinin aktivitesinin arttığı yönünde. Buna dair doğrudan bir kaynak olmasa da çeşitli kaynaklarda benzer iddialar mevcut.
Yan Yatarak Uyumak Beyni Temizliyor mu?
2015 yılında The Journal of Neuroscience adlı dergide çıkan bir çalışma bu konuda önemli bulgulara ulaşmış. Glifatik sistem, yani merkezi sinir sistemindeki atıkların temizlenmesi amacıyla yapılan çalışmada beynin interstisyel kapasitesi adı verilen sinir hücreleri ve kılcal damarlar arasındaki boşluk, uyku sırasında genişliyor ve böylece atık temizliği hızlanıyor. Makalede bunun için uyku pozisyonlarının etkisi incelenmiş. Bunun için ise perfüzyon MRI kullanılarak beynin hareketleri izlenmiş.
Makale bulgu olarak yan yatarak uyumanın atık temizlemede en etkili olduğu sonucuna ulaşmış. Özellikle evrimsel süreçte insanların yatay pozisyonda uyumasının doğal bir gelişme olduğu sonucuna varmışlar. Fakat makale özellikle denek olarak kobayların kullanıldığını insanlar üzerinde deneylerin yapılması gerektiğini belirtmiş. Yine de benzer sonucun insanlar için de geçerli olabileceği varsayılmış.
Sağ Tarafa Yatmak En Sağlıklı Olan mı?
İkinci iddia ise sağ tarafında yatıldığında beyin sağ yarım küresinin aktivitesinin arttığı, böylece uykuya dalmanın daha kolaylaştığı yönünde. Öncelikle, yan tarafa dönerek uyumanın sağlık açısından en iyi olduğunda dair çeşitli bilgiler mevcut. Nitekim, 2017 yılında yayınlanan bir bilimsel araştırmaya göre, yetişkin bireylerin %54,1’i yan tarafa dönerek uyuyorlarmış. Healthline’da yer alan bilgiye göre yana dönerek uyumanın çok sayıda faydası olduğu belirtilmiş. Bunlar arasında, sindirimi kolaylaştırma, mide ekşimesini azaltma, beyin sağlığını arttırma ve horlamayı azaltma gibi etkiler sayılmış. Aynı zamanda, uyku apnesini engellediğinden insanlar uyanınca kendilerini dinlenmiş hissediyorlarmış.
Fakat genel olarak herhangi bir tarafa dönerek uyumada ciddi bir fark gözlemlenmemiş. Nitekim, gece boyunca insanların çeşitli uyku pozisyonlarına geçtiği belirtiliyor.
Örneğin, iddiada da belirtildiği gibi sempatik sinir sistemi tansiyonu ve kalp ritmini ayarlayan sistem ve sağa dönerek yatanlarda daha iyi çalıştığı görülmüş. Diğer yandan, kal, beyin ve bağırsağı birbirine bağlayan vagus sinir sistemi kalp aritmisi açısından önemli olduğundan buna engel olmak için sol tarafa yatılması tavsiye ediliyormuş.
İddia DOĞRU
Bir Instagram sayfasında yapılan bir paylaşımda uyurken sağ tarafa yatmak sağlık için faydalı olduğu iddia edilmişti. Bilimsel araştırmalar, yan yatarak uyumanın sinir sistemini ve beyni temizlediğini göstermiş. Fakat çeşitli araştırmalar sağ tarafa yatmanın ve sol tarafa yatmanın çeşitli şekillerde faydalı olduğunu ortaya koyduğunu da belirtmek gerekiyor. Bu nedenle, sadece sağ tarafa yatmak değil, genel olarak yana yatmanın daha faydalı olduğunu söylemek mümkün.
Sonuç olarak;
Uyurken sağ tarafa yatmanın sağlık için faydalı olduğu iddiası doğrudur.