İsrail Verilerine Göre Aşı, Etkisiz ve Öldürücü mü?

Bir Instagram sayfası tarafından 12 Temmuz 2021 tarihinde yapılan paylaşımda İsrail’de tam aşılı olanlarının yarısının Covid-19 pozitif çıktığı ve bu verilerle aşının etkisiz ve öldürücü olduğu iddia edildi. Gönderi 2 bine yakın beğeni almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Yaklaşık 9 milyona nüfusa sahip olan İsrail, geliştirilen aşıların acil kullanım onayı almasıyla birlikte büyük bir aşı kampanyası başlattı. Kampanya sayesinde kısa bir sürede nüfusunun %66’lık bir oranını aşılayan İsrail, aşılanma oranında lider ülke olarak gösteriliyordu. 10 Temmuz 2021 itibarıyla İsrail nüfusuna göre dünyada en çok aşılanmayı yapan üçüncü ülke. Aşılamada çoğunlukla Pfizer- BioNTech aşısını kullanan İsrail, aşıların etkinliğiyle ilgili dünyaya bilgi sağlama konusunda önemli bir ülke oldu. Günümüzde ise İsrail’de acil kullanım için onaylanmış iki aşı bulunmakta.

Instagram’da paylaşılan gönderide ise iddianın ilk aşaması olarak İsrail’de son bir aydaki Covid-19’a yakalanan kişilerin %50’sinin tam aşılanmış kişiler olduğu belirtilmiş. İddia incelendiğinde ise İsrail Sağlık Bakanlığı Direktörü Chezy Levy’nin 24 Haziran 2021 tarihinde yaptığı açıklamada İsrail’de ortaya çıkan vakaların %40- 50 arasındaki kişilerin 2 doz aşılı insanların oluşturduğunu söylemiş. Fakat Levy, tam bir zamana aralığı belirtmemiş.

İsrail Sağlık Direktörü Levy, vakaların artışının delta varyantı ile bağlantılı olduğunu da vurgulamış. Ayrıca İsrail, Delta varyantının ortaya çıkmasıyla kaldırılan maske yasağını da geri getirmişti. Fakat istatistiklere bakıldığında İsrail’de vakalar yükselse dahi, ölüm oranları oldukça az olarak görülüyor. Örnek olarak ise 24 Nisan tarihinde birçok ülke Covid-19 nedeniyle kapanma gibi kısıtlamalar getirirken, İsrail’de Covid-19 dolayısıyla hiç ölüm olmamıştı. Aynı şekilde son aylarda İsrail’de ölüm sayısı diğer ülkelere oranla oldukça az. Bir başka deyişle, aşılar virüse yakalanmayı tamamen engellemese de bulaş durumunda hastaneye yatma ve vefat gibi durumları büyük derecede engelliyor.

İddianın ikinci kısmında ise aşılanma olmasına rağmen vakaların artması dolayısıyla aşı “etkisiz” ve “öldürücü” olarak belirtilmiş. İstatistiklere bakıldığında ise aşılanma günden güne artıyor ve grafikte aşılanma arttıkça ölüm sayılarının azaldığı görülüyor. Eğer iddia doğru olsaydı aşılanma sayısı arttıkça ölümlerin artması beklenirdi, fakat tam tersine bir şekilde İsrail 5 Şubat 2021 tarihinde Covid-19 virüsü sebepli 72 ölüm yaşarken 12 Temmuz 2021 tarihinde ise hiç ölüm kaydedilmemiş. 5 Şubat 2021 tarihinde aşılanma oranı %37 iken, 12 Temmuz da aşılanma oranı %63’lere çıkmış. Bir başka deyişle, aşının koruyuculuğu sadece istatistiklere bakılarak bile görülebiliyor ve can kaybı aşı oranına bağlı olarak azalıyor.

İddianın üçüncü ve son kısmında ise aşıların Covid-19’u engellemediği gibi, aşıların Covid-19 virüsunu daha fazla yaydığı ve bu nedenle vakaların arttığı iddia edilmiş. Delta varyantı sebebiyle vakalar çoğu ülkede artıyor, fakat uzmanlara göre aşılar Covid-19’un yayılmasını direkt engellemese de bulaş şansını azaltıyor ve virüse karşı hastaneye yatma veya can kaybı gibi durumlar yaşanmasını büyük oranda engelliyor. Buna karşın aşıların virüsü yaygınlaştırdığına ve daha fazla pozitif vaka çıkmasına sebebiyet verdiğine dair bir kanıt bulunmamakta.

12 Temmuz 2021 tarihinde bir Instagram sayfası tarafından İsrail’de yapılan Pfizer- BioNTech aşısının koruyuculuk sağlamadığını ve aşı yüzünden insanların öldüğünü iddia edilmişti. İddianın ilk kısmında İsrail’de vakaların %50’sinin 2 doz aşı olan insanların oluşturduğu söylenmişti, iddia İsrail Sağlık Bakanlığı Direktörü tarafından da doğrulandı fakat İsrail’deki vaka- ölüm oranları aşılanma arttıkça azalma gösteriyor. Ayrıca aşılar Covid-19’un yayılmasını değil, hastaneye yatma ve vefat gibi durumların engellenmesinde büyük bir başarı sağlıyor. İddianın ikinci kısmında ise aşının etkisiz olduğu iddia edilse de vakalara bakıldığında aşılanma oranı arttıkça Covid-19’a bağlı vakalar ve ölümler azalmış. Son olarak ise İsrail’de aşılanan kişiler nedeniyle pozitif vakaların artmasına yönelik bir kanıt bulunmuyor.