İsrail'de Bulunan Bir Atatürk Heykelinin Kaidesinde “Yahudi Halkı Sana Minnettardır” Yazdığı İddiası Doğru mu?

Türkiye’de siyaset tartışmalarda, taraflar rakiplerini kötü göstermek için kimi zaman köken ve bağlantı iddialarına sarılabiliyor. Atatürk’ün “aslında” nereli olduğu ya da hangi topluluklarla bağı bulunduğu yönündeki söylentiler de yıllardır bu amaçla kullanılan kalıpların içinde yer alıyor. Bu tür iddiaların çoğu tarihsel bir temele dayanmıyor. Buna rağmen sosyal medyada hızla yayılıp tartışmaları körüklüyor. Çoğu zaman da bu anlatıları güçlendirmek için uydurma bilgiler veya bağlamından koparılmış görseller kullanılıyor.

İlgili iddiada yer alan İsrail’deki Atatürk heykeli iddiası da benzer bir nitelik taşıyor. Gönderide yazılana göre, İsrail’deki bir meydanda bulunan Atatürk heykelinin üzerinde “Yahudi halkı sana minnettar” yazıyor. Böyle bir iddianın doğruluğunu kontrol etmek oldukça kolay. Öncelikle İsrail’de bulunan Atatürk heykellerini incelemekte fayda var. 

İsrail’de kamuya açık alanda iki adet Atatürk anıtı/büstü olduğu görülüyor. İlk örnek, İsrail’in güneyindeki Negev Çölü bölgesinin en büyük kenti olan Beerşeva’da bulunan Mustafa Kemal Atatürk Anıtı. 2008’de açılan bu anıt, Beerşeva’da Birüssebi Muharebesi’nde ölen Osmanlı askerlerine adanmış Türk Askerleri Anıtı’nın tam karşısında, “Mustafa Kemal Atatürk Meydanı” içinde yer alıyor. Açılış törenine Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi Namık Tan ve farklı ülkelerden temsilciler katılmış. Anıt, şehrin Osmanlı geçmişine ve Beerşeva cephesinde hayatını kaybeden askerlere bir saygı göstergesi olarak inşa edilmiş.

Bu fotoğraftaki kaidede yalnızca Atatürk’ün “Yurtta barış, dünyada barış” sözü, ismi, yaşam yılları ve “Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu” ifadesi yer alıyor. Türkçe yazıların altında da bu ifadelerin İbranice ve İngilizce karşılıkları bulunuyor. 

İsrail’de, kamuya açık alanda bulunan ikinci büst ise Tel Aviv’in doğusundaki Yehud-Monosson kentinde bulunan, Türkiye kökenli Yahudilerin kurduğu Arkadaş Derneği’nin yerleşkesi önünde yer alıyor. Dernek, 2007’de kendi yerleşkesinin girişine mermer kaideli bir Atatürk büstü dikmiş. Büstün üzerinde Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh” sözü ve altında da dernek tarafından yazılmış “Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk, Bütün Türk Milleti ve Türkiye’yi seven İsrail halkı sana ebediyen minnettar kalacaktır. ARKADAŞ” ifadesi yer alıyor.

Sonuç olarak, bu iddia büyük ölçüde bağlamından koparılarak dolaşıma sokulmuş. İsrail’de gerçekten Atatürk’e minnettarlık ifadelerinin yer aldığı bir büst var. Ancak bu metin, iddiada ima edildiği gibi “İsrail devleti adına” yazılmış değil. Tel Aviv yakınlarındaki Yehud-Monosson’da yaşayan Türkiye kökenli Yahudiler, kendi derneklerinin bahçesine koydukları büste bu ifadeyi eklemiş. Amaçları da hem Türkiye’ye duydukları aidiyeti hem de Atatürk’e olan kişisel saygılarını göstermek. Oysa sosyal medyadaki iddia, bunu tüm İsrail halkının ya da İsrail devletinin “Atatürk sayesinde kurulduğu için” duyduğu bir minnettarlık gibi sunarak bağlamı tamamen tersine çeviriyor. Bu nedenle iddia hem abartılı, hem de yanlış bir anlam ilişkisi kuruyor.