Sosyal Medyada Sokak Köpekleri Tartışmaları

Arama motorları üzerinden yapılacak kısa bir araştırma sokak köpeklerinin saldırılarını konu eden haberlerin gittikçe daha sık hale gelmeye başladığını gösteriyor. Google Trends verilerinden de 2021 yılından bu yana sokak köpekleri aramasının sıklaşmaya başladığını görmek mümkün. 2023’te Muş’ta 79 yaşında bir kadının köpek saldırısı sonucunda yaralanması, 2022’de Bitlis’te saldırı sonucu kuduz olan bir çocuğun hayatını kaybetmesi ulusal düzeyde ses getiren olaylar olarak kayıtlara geçmişti. Medyadaki sokak köpekleri tarafından yapılan saldırı olaylarının artışının bir nedeni de konunun siyasi bir nitelik kazanmaya başlaması. 

Aralık 2021’de Gaziantep’te 4 yaşındaki bir kız çocuğunun pitbull cinsi iki köpek tarafından saldırıya uğraması sonrası Cumhurbaşkan Recep Tayyip Erdoğan sokak hayvanlarının yerinin barınaklar olduğuna dair yerel yönetimlere hatırlatma yapmıştı. Erdoğan bu konuşmasında saldıran pitbull cinsi köpeklere atıfta bulunarak “Beyaz Türkler, köpeklerinize sahip çıkın” diyerek konuya sınıfsal ve siyasal bir nitelik de ekledi. Bu durum da kutuplaşmaya oldukça hazır Türkiye kamuoyunun ikiye bölünmesine neden oldu. Bir taraf sokak köpekleri sorununun bir an evvel çözülmesi için radikal bile olsa adımlar atılmasını talep ederken diğer bir grup ise konuya “hayvan hakları” perpektifinden taviz verilmeden bakılmasında ısrarcı. Bu iki grubun çatışma alanı da sosyal medya platformları. Sokak köpekleriyle ilgili herhangi bir haberin altındaki yorumlarda bu iki görüşün temsillerini görmek mümkün. 

Sokak köpekleri konusunun sosyal medyada etkileşim davet eden bir konu olması da özellikle etkileşimi artırma amaçlı paylaşım yapan hesapların konuyu kullanmalarını da beraberinde getiriyor. Öncelikle haberlerin sunumunda kullanılan başlıklar, görsel ve videolar bazı vakalarda bağlamından koparılarak paylaşılıyor. Başlıklarda sık yapılan “karıştırmalardan” biri her türlü köpek saldırısını “başıboş köpekler” ve “sokak köpekleri” imleyenleriyle birlikte verilmesi. 

Örneğin 2 Nisan 2024 tarihinde haberleştirilen ve sosyal medya platformunda yayılan bu haber başlığında yanlış yönlendirme yapan haberlere tipik bir örnek. 

Haber “Antalya’nın Manavgat ilçesinde, ağıldaki 57 oğlak, 2 başıboş köpeğin saldırısı sonucu öldü” paylaşım metni ile X platformunda yayılım göstermiş ve 2 binden fazla beğeni almış. Gönderiye sokak köpeklerini gösteren bir fotoğraf da eklenmiş. Fakat haber üzerine araştırma yapıldığında olayın başıboş köpeklerle ilgili olmadığı anlaşılıyor.  

Arama motorları üzerinden “Antalya”, “Manavgat” ve “Oğlak” anahtar kelimeleri kullanılarak haberler tarandığında Sözcü ve Antalya Ekspres kanallarının 2 Nisan tarihli haberlerine ulaşılıyor. Sözcü’nün haberine göre Antalya’nın Manavgat ilçesinin Sarılar mahallesinde 57 oğlağın telef edildiği, köpeklerin ise başıboş değil; oğlakların sahiplerinin komşularına ait 2 Rottweiler cinsi köpek tarafından öldürüldüğü aktarılmış. Agro TV Turkey kanalının paylaştığı videodan oğlakların sahibiyle yapılan röportaja erişilebiliyor. 

Üstelik haberle paylaşılan fotoğraf da olaya ait değil. Fotoğraf Yeni Şafak’ın 15 Aralık 2023 tarihli video haberinden alınmış. Kasıtlı bir şekilde haber sosyal medyada tartışılan sokak köpekleri problemi üzerinden çerçevelenmeye çalışılmış. 

Türkiye’de sahipsiz köpek sorunu ciddi bir güvenlik ve sağlık problemi olarak varlığını sürdürüyor. 2023’te TBMM Dilekçe Komisyonuna vatandaşlar tarafından en çok şikayet edilen konu sokak köpekleri oldu. Şiddet olaylarının daha görünür olması da sorunun boyutunu gözler önüne seriyor. Bu durum da mevcut düzenlemelerin ve bu düzenlemelerle ilgili bütçe kararlarının gözden geçirilmesi gerekliliğini gösteriyor. Fakat bu konunun sosyal medya yansıma şeklinin bu çabalara destekten çok köstek olma ihtimali çok yüksek. 

Sosyal medya platformlarının mimarisi gereği sansasyonel şekilde haber ileten gönderiler daha fazla etkileşim alıyor. Bu durum kutuplaşmış siyasi kamplara ayrışmış grupların paylaşımlarında kitlelerin konu hakkındaki duygularını değiştirmeyi amaçlayan şiddet dolu videolara ya da haberleri yönlendirerek sunan başlıklara daha fazla yönelmesine neden oluyor. Bu tür paylaşımların yaygınlaşması kitleleri daha da bir taraf hakkında güdülerken doğru bilginin önemini ve arayışını azaltması anlamına geliyor. Üstelik sokak köpekleri gibi canlıları ilgilendiren bir konuda makul bir filtreden geçmemiş görsel ve haberler diğer taraftan hayvanlara eziyetle ilgili olayların da artışına yol açabilir. Hassasiyetten yoksun paylaşımların ciddi zararlara neden olacağı bu konuda özellikle haber veren ya da verdiğini iddia eden hesapların ek bir dikkatle ve olayın bağlamına dikkat ederek paylaşım yapması gerekiyor.