Yeni Düzenlemeyle IQ Seviyesi 79’un Altında Olan Kişiler Ehliyet Alamayacak mı?

Kaynağı belirtilmeden paylaşılan haberler sosyal medya platformlarında hızla yayılabiliyor. Hızlı habercilik anlayışıyla, genellikle anonim haber hesapları tarafından güncel olduğu iddiasıyla yapılan bu paylaşımlarda resmi veya güvenilir bir kaynak gösterilmemesi; özellikle toplumu ilgilendiren ve tartışmaya açık konularda yanlış bilgi güvensizliğinin büyümesine neden oluyor. 

11 Haziran’da X platformunda birçok hesap tarafından paylaşılan ve viral olan bir iddia da söz konusu haberlerden biri. İddiada IQ seviyesi 79’un altında olan bireylerin artık ehliyet alamayacağı belirtildi. İddiayla ilgili yasal düzenlemeleri bulmak için Resmi Gazete duyurularına ve mevzuatlara bakılabilir. Arama sonuçlarında Resmi Gazete’de 29 Aralık 2015’te yayımlanan 29577 sayılı Sürücü Adayları Ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları İle Muayenelerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik bulunabilir. Aynı yönetmeliğe Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın ve Sağlık Bakanlığı’nın sitelerinden de ulaşmak mümkün. 

Yönetmeliğin maddeleri okunduğunda, Madde 9’da ruh sağlığı hastalıkları, sinir hastalıkları, kas hastalıkları ve nörolojik hastalıkları olan vatandaşların ehliyet alma şartları açıklanmış. Bu maddenin 1. fıkrasının a bendinde sürücü belgesi verilemeyecek durumlar  hakkında bilgi verilmiş. Buna göre; zeka geriliği (IQ düzeyi 79 ve altı), bunama, alkol ve uyuşturucu bağımlılığı gibi durumlarda sürücü belgesi verilemeyeceği kararlaştırılmış.

Yönetmeliğin en alt kısmında Madde 9 hakkında okunan notta ise, yönetmeliğin 1 Ocak 2016’dan itibaren yürürlüğe gireceği eklenmiş. Dolayısıyla IQ seviyesi 79’un altında olan bireylerin sürücü belgesi alamaması 1 Ocak 2016’dan bu yana yürürlükte olan bir uygulama. Sürücü belgesi başvuru süreci araştırıldığında da, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün sitesinde yer alan gerekli bilgiler bölümü bulunabilir. Buna göre yeni sürücü belgesi, sınıf ekleme ve yenileme ve kayıp işlemlerinde aile ve sağlık merkezlerinden alınması gereken sürücü sağlık raporu gerekiyor. 

Zihinsel yetersizlik, bireyin öğrenme, düşünme ve günlük yaşamda karşılaştığı sorunları çözme becerilerinde belirgin sınırlılıklar yaşamasıyla kendini gösteren bir durum. Genellikle IQ testleriyle değerlendirilir ve IQ puanı 70’in altında olan bireyler bu kapsamda ele alınır. 71 ile 79 arasında puan alanlar ise zihinsel yetersizlik tanısı almaz ama bu grup genellikle sınır zeka olarak tanımlanır. Bu bireyler, özellikle akademik konular, sosyal ilişkiler ve karmaşık görevlerde yaşıtlarına kıyasla daha fazla zorlanabilir. 2016’dan bu yana sürücü belgesi alma şartlarında uygulanan IQ seviyesinin 79 sınırı ise buna dayanıyor.