Video Kürtlerin Stockholm’de Yaptığı Yürüyüşü mü Gösteriyor?

Sosyal medyada son dönemde yapay zekayla üretilmiş pek çok görsel hızla dolaşıma giriyor ve bu durum doğrulanmamış içeriklerle ilgili ciddi bir kafa karışıklığına yol açıyor. Özellikle yalnızca fotoğrafı bulunan tarihi belgelerin yapay zeka araçlarıyla video formatına dönüştürülmesi, gerçek ile kurgu arasındaki sınırı daha da bulanıklaştırıyor. Bu iddia da tam olarak bu türden yapay zeka kaynaklı yanlış yorumlama örneklerinden biri.

Videodan alınan kareyi tersine görsel aramayla taradığımızda, videonun ilgili sahnesine ulaşıyoruz ancak fotoğraf karesi hakkında herhangi bir bilgi yer almıyor. Arama sonuçlarında SARA Distribution adlı bir yayınevinin internet sitesi görünüyor. Fakat bu  siteye Türkiye’den erişilemiyor. Wayback Machine üzerinden sitenin arşivlenmiş haline ulaşmak mümkün.

Site içinde fotoğrafın kendisine ulaşmak mümkün. Bilgi bölümünde bu karenin 1 Mayıs 1968’de İsveç’in Stockholm kentinde çekildiği belirtiliyor ve pankartın sol tarafındaki kişinin Omer Sheikhmous olduğu ifade ediliyor. Omer Sheikhmous’u araştırdığımızda, Stockholm Üniversitesi’nde akademisyenlik yaptığını ve İsveç’teki Kürt Müzesi’nin yönetim kurulunda yer aldığını doğrulayan bilgilere ulaşıyoruz. Aynı kaynakta SARA Distribution’ın 1987’de kurulduğu ve o tarihten bu yana İsveç Ulusal Kültür İşleri Konseyi’nin (Kulturrådet) desteğiyle Kürt edebiyatına katkı sunduğu da aktarılıyor.

SARA Distribution’ın internet sitesinden aynı gün çekilmiş başka bir fotoğrafa da ulaşılabiliyor. Bu fotoğrafın bilgi kısmında da pankartı Jamal Alemdar isimli kişinin tuttuğuna dair bilgi yer alıyor.

Aynı fotoğrafa bir Facebook sayfası üzerinden de erişmek mümkün. Yorumlarda, Omer Sheikhmous’un görüntünün 1 Mayıs 1968’de çekildiğini bizzat belirttiği bir paylaşım yer alıyor. Sheikhmous’un kendi Facebook hesabında yaptığımız kısa bir inceleme ise fotoğrafı 18 Eylül 2019’da paylaştığını gösteriyor.

İddiaya konu olan video incelendiğinde, üzerinde yer alan “Meta AI” logosu ilk bakışta dikkat çekiyor. Videonun ilk saniyelerinden itibaren yazıların ve yüz hatlarının bozulması ise görüntünün gerçek bir kayıt olmadığını, Omer Sheikhmous’un pankart tuttuğu fotoğraf temel alınarak yapay zeka ile üretildiğini açık biçimde gösteriyor.

Video yapay zeka ile üretilmiş olsa da mevcut belgeler, Kürtlerin 1 Mayıs 1968’de Stockholm’de gerçekten yürüyüş düzenlediğini gösteriyor.