Papa ve Stephen Hawking Arasında Geçen Diyaloğa Yönelik İddia Doğru mu?

Bir Instagram sayfası tarafından 17 Nisan 2021 tarihinde yapılan paylaşımda Papa ve Stephen Hawking arasında geçen diyaloğa yönelik bir iddia yer aldı. Gönderi, 120 binin üzerinde görüntülenme ve 3 binin üzerinde beğeni almış. 

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Söz konusu iddia daha önce sosyal medyada ve çeşitli internet platformlarında kullanıcılar tarafından da paylaşılmış.

Stephen Hawking, fizik ve kozmolojide çığır açan çalışmalar yapan ve kitapları bilimi herkes için erişilebilir kılan İngiliz bir bilim adamı, profesör ve yazardı. 21 yaşında, Cambridge Üniversitesi'nde kozmoloji okurken kendisine amiyotrofik lateral skleroz (ALS) teşhisi kondu. Kara delikleri patlatma teorisinde hem görelilik teorisi hem de kuantum mekaniğinden yararlanan İngiliz teorik fizikçi, aynı zamanda uzay-zaman tekillikleriyle de çalıştı. Bilim alanında ağının en parlak bilim adamlarından kabul edilen 1942 doğumlu Hawking, 2018 yılında hayatını kaybetti. Hawking’in sayısız akademik çalışmasının yanında, uzay ve zaman teorilerini anlaşılabilir dille anlattığı birçok kitabı da bulunuyor. Stephen Hawking’in çalışmalarına, kitaplarına ve biyografisine dair ayrıntılı bilgilere bu linkten ulaşılabilir.

Söz konusu iddiada Stephen Hawking’in Papa ile geçtiği söylenen bir diyaloğuna yer verilmiş. Ömrü boyunca dört papayla ile tanışmış olan Hawking’in bu diyaloğunun hangi Papa ile geçtiği ise belirtilmemiş. Hatta Hawking’in Papa Francis ile tanıştıktan sonra Hristiyan olduğuna dair bir iddia daha önce Snopes tarafından yanlışlanmış.

İddiada yer alan fotoğraf Hawking’in 31 Ekim 2008 tarihinde Papa 16. Benedict ile Vatikan'da Pontifical Academy of Sciences'ın ev sahipliği yaptığı bir bilim akademisyenleri toplantısında tanışması sırasında çekilmiş. Bir hafta sürecek etkinliğin teması ise "Evrenin ve Yaşamın Evrimine Dair Bilimsel Görüşler" olarak belirlenmiş ve Hawking de bu etkinliğin bir konuşmacısı olarak katılmış. Reuters, ikilinin toplantı öncesinde “kısa bir şekilde selamlaştığını ve tanıştığını” belirtmiş. İkilinin tanışması sırasında ise söz konusu diyalog geçmemiş.

Hawking’in Papa 16. Benedict ile tanıştığı Vatikan’da düzenlenen bilim akademisyenleri toplantısı sırasında ya da başka bir Papa ile tanışmasında söz konusu ifadeleri kullandığına dair bir kayıt bulunmuyor. Bu iddialar, Hawking’in kitaplarında ya da bazı röportajlarında kullandığı ifadeleri çarpıtarak oluşturulmuş olabilir.

Stephen Hawking ve Leonard Mlodinow tarafından yazılan ve 2010 yılında yayınlanan Büyük Tasarım (The Grand Design) isimli popüler bilim kitabında yer alan bazı ifadeler aşağıda görülebilir. Bu kitaplarda söz konusu ifadelerin arkasında Hawking ve Mlodinow tarafından teorilere dair açıklamalar ve hipotezler olduğunu da belirtmek önem taşıyor.

“Yerçekimi gibi bir yasa olduğu için, evren kendisini yoktan yaratabilir ve yaratacaktır. Kendiliğinden yaratılış; hiçbir şey olmamasından ziyade bir şeylerin olmasının sebebidir, evrenin neden var olduğu, neden var olduğumuzun sebebidir.”

Hawking’in 2010 yılında yayınlanan “Tanrı’nın varlığının evrenin yaratılışında gerekli olmadığını” söylediği kitabının ardından, Papa 16. Benedict yaptığı bir konuşmada Hawking’den ismen bahsetmeden şu ifadeleri kullanmış:

“Bilim adamları dünyayı yaratmazlar, onu öğrenirler ve taklit etmeye çalışırlar...Bilim adamının bir insan olarak deneyimi, bu nedenle, kendi yaratmadığı, ancak onun yerine gözlemlediği bir sabiti, bir yasayı algılamaktır. Bu algılama süreci de, insanınkinden farklı olan ve dünyayı ayakta tutan her şeye gücü yeten bir aklın varlığını kabul etmemize neden oluyor”

Büyük Sorulara Kısa Cevaplar (Brief Answers to the Big Questions) isimli 2018 yılında yayınlanan son kitabında ise geçen bazı ifadeler şu şekilde:

“Bilim yasalarına göre evrenin kendiliğinden yoktan yaratıldığını düşünüyorum… Eğer benim yaptığım gibi, doğa kanunlarının sabit olduğunu kabul ediyorsanız, o zaman şunu sormanız uzun sürmez: Tanrı'nın rolü nedir?...İsterseniz, bu yasaların Tanrı'nın işi olduğunu söyleyebilirsiniz, ancak bu onun varlığının bir kanıtı olmaktan çok Tanrı'nın bir tanımıdır...Peki Tanrı, Big Bang'in gerçekleşmesine izin veren kuantum yasalarını yarattı mı? Kimseyi inancını kırmak gibi bir arzum yok, ama bence bilimin ilahi bir yaratıcıdan daha kuvvetli yönleri olan bir açıklaması var.”

Hawking, “Tanrı’nın yaratana ihtiyacı olmadığı” argümanı üzerinden “Bu sebeple evrenin de bir yaratana ihtiyacı olmadığını” hiçbir zaman söylememiş. Hawking, kitaplarında evrenin rastlantısal bir şekilde, yerçekimi etkisi ile var olmuş olabileceğini, bu sebeple evrenin var olması için Tanrı’ya ihtiyaç olmadığını yazmış. Bu ifadelerin ise herhangi bir Papa ile olan diyaloğunda olduğuna dair bir kayıt bulunmuyor. Hawking, aynı zamanda kullandığı ifadelerde bunun bir bilim adamı olarak kendi görüşü olduğunu ve inanç sahibi kimseyi alındırmak istemediğini de yazıyor.

Bir Instagram sayfası tarafından yapılan paylaşımda aralarında geçen bir diyalogda Stephen Hawking’in, Papa’ya “Yaratana ihtiyaç duymadan yaratılmak mümkün” dediği iddia edilmişti. Bu diyaloğun hangi papa ile geçtiği ise iddiada belirtilmemiş. Hawking’in çeşitli papalar ile tanışmalarında bu türden bir diyaloğun kaydı bulunmuyor. Söz konusu iddia, Hawking’in kitaplarında ya da röportajlarında belirttiği düşüncelerinin çarpıtılmasıyla oluşturulmuş olabilir. Hawking “Tanrı’nın bir yaratıcıya ihtiyacı olmadığı” argümanı üzerinden evrenin de Tanrı tarafından yaratılmış olmasına gerek olmadığına dair bir ifade hiçbir zaman kullanmamış. Hawking, yerçekimi de aralarında olmak üzere çeşitli yasa ve teorilerin, evrenin kendiliğinden var olmuş olabileceğine işaret ettiğini söylemiş.