İspanya ve Hırvatistan’ın Orman Yangınlarına Yardım İçin Gönderdiği Uçaklar, THK’ye Ait Kullanılmayan Uçaklar ile Aynı mı?

Bir Twitter sayfası tarafından 2 Ağustos 2021 tarihinde yapılan paylaşımda İspanya’nın Türkiye’de devam eden orman yangınlarında kullanılmak üzere gönderdiği Canadair tipi uçakların THK’nin envanterinde bulunan ve kullanılmayan uçaklar ile aynı oldukları iddia edildi. Benzer iddialar Hırvatistan’ın gönderdiği uçaklar için de öne sürülüyor.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Türkiye; son günlerde özellikle Akdeniz ve Ege olmak üzere ülke çapından ulaşmaya devam eden orman yangını haberleri ile sarsılıyor. Türkiye'nin 2021 yangın sezonunda kullanılmak üzere havadan yangın söndürme filosunda 3 adet amfibik uçağın bulunuyor olması orman yangınları ile mücadele filomuzun yeterliliği konusunda tartışmalar yaratırken konu ile ilgili pek çok iddia yayılıyor.

Orman yangınları ile havadan mücadelede yetki sahibi Orman Genel Müdürlüğü yapılan ihaleler ile; 2021 orman yangınlarında kullanılmak üzere 3 adet Beriev Be-200 10.000 litre kapasiteli uçağı THK Gökçen Havacılık İktisadi İşletmesi, CMC Savunma Sanayi Anonim Şirketi iş ortaklığından kiralamıştı. Altı gündür devam eden orman yangınları ile mücadele için yardım amaçlı olmak üzere AB Sivil Koruma Mekanizması ve RescEU'nun bünyesinde bulunan orman yangını müdahale araçlarından; Hırvatistan’dan 1, İspanya’dan ise 2 yangın müdahale uçağı Türkiye'ye gönderiliyor.

2009’dan itibaren Türk Hava Kurumu envanterinde bulunduğu bilinen ve artık müdahalelerde kullanılmayan Canadair CL-215 yangın söndürme uçaklarının Hırvatistan ve İspanya'dan gönderilecek yardım uçakları ile aynı tipte olup olmadıkları yeni bir tartışma konusu.

Türk Hava Kurumu’nun resmi internet sitesinde yer alan Kamuoyu Duyurusu’na göre, son günlerde Türkiye’yi etkisi altına alan orman yangınlarına müdahalelerde aktif olarak kullanılan, kurumun kiralama yoluyla temin ettiği 20 havadan yangın söndürme aracı bulunuyor. Bunlar;

2 genel maksat yangın söndürme CH-47 Chinook 7.500 litre kapasiteli helikopter,

15 Mi-8 2.500 litre kapasiteli genel maksat helikopteri.

3 Beriev BE-200 10.000 litre kapasiteli amfibik yangın söndürme uçağı,

Devam etmekte olan orman yangınlarını söndürme çalışmalarına Türk Hava Kurumu bu araçlar ile müdahale ediyor.

Yine Türk Hava Kurumu Gökçen Havacılık internet sitesinin havadan yangın söndürme bölümünden ulaşılabildiği üzere, Gökçen Havacılık 2009 yılında envanterine 9 adet CL-215 Bombardier tipi yangın söndürme uçağı katmıştı. Bu uçaklar Türkiye ve çevre bölgelerdeki orman yangınlarında aktif olarak kullanıldı.

Türk Hava Kurumu envanterinde yer aldığı bilinen fakat mevcut yangınlarda kullanılmayan CL-215 tipi uçaklar ile ilgili, yetkili birim Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan açıklama şöyle:

“Kamuoyunda tartışılan uçaklar, THK’ya ait CL-215 tipi eski teknolojiye sahip uçaklardır. Bu eski tip, piston motorlu uçakların kullanmış olduğu yakıttan dolayı sıklıkla ikmal sorunları ile karşılaşılmaktadır. Bu uçaklar yangınlarda etkili ve verimli olarak çalıştırılamadığından yangınlara müdahalede zafiyet oluşturmaktadır.”

“Özellikle 1990 başlarına kadar etkili bir şekilde kullanılmıştır. Daha sonra benzer bir uçak olan CL-415 tipi turboprop motorlu yeni teknoloji uçakları devreye girmiştir. Dış yapılarının benzerlik göstermesi nedeniyle bu uçaklar karıştırılabilmektedir. 2000'li yıllarda eski teknolojiye sahip uçakların sayısı gittikçe azalmıştır. Bakanlığımız da teknolojiye uygun olan turboprop veya turbofan motorlu uçaklar kullanmaktadır.”

Türk Hava Kurumu’nun envanterine 2009'da katılan 9 adet CL-215 tipi uçağın kullanılmaya uygun olmadığı dile getiriliyor ve bu uçaklar devam eden yangınlara müdahalede kullanılmıyor.

Haziran 2021'de yayınlanan bir habere göre İspanya'nın havadan yangın müdahale envanterinde CL-215 ve CL-415 tipi 18 uçak bulunuyor.

İspanya Türkiye Elçiliği Twitter üzerinden yaptığı bilgilendirmede, devam eden orman yangınlarında kullanılmak için göndereceği uçakların 2 adet CL-415 yangın müdahale uçağı ve 1 adet C-295 uçak olacağını bildirmiş.

Hırvatistan’dan gelecek yardım uçaklarının ise hangi tipte olacağı yönünde net bir açıklama bulunmuyor. 2018’de yayınlanan Hırvatistan Yangın ile Mücadele Raporunda belirtildiği üzere Hırvatistan’ın o tarihte yangın müdahalesi kullandığı uçaklar 6 adet CL-415 yangın müdahale uçağıydı. Bu bilgiye dayanarak Hırvatistan’dan gönderilecek uçağın da CL-215 değil CL-415 tipi bir uçak olacağı tahmin edilebilir.

CL-215 tipi uçaklar 1969 ve 1990 yılları arasında üretilirken, temelini CL-215'den alan CL-415 uçakların üretimine 1993’te başlanmış ve 2015’e kadar devam edilmiş.

CL-415 uçaklar, CL-215 modeline göre; kokpit, aerodinamik ve su tahliye sistemlerinin güncellenmesi ve turboprop motorlar kullanılması ile Canadair uçaklarının orman yangınları tespiti ve müdahalesinde çalışma ağırlığını ve hızını artırmış.

İkisi de Canadair üretimi olan CL-215 CL-415 tipi amfibyen uçaklar, havadan yangın söndürme çalışmaları için Dünya’nın birçok ülkesi tarafından aktif olarak kullanılıyor.

Twitter üzerinden yayılmaya devam eden paylaşımlara göre Hırvatistan ve İspanya’dan Türkiye’de devam eden orman yangınlarında kullanılmak üzere yardım amaçlı gönderilen Canadair uçakların THK’nin envanterinde bulunan CL-215 uçaklar ile aynı olduğu iddia edilmişti. AB Sivil Koruma Mekanizması ile Hırvatistan ve İspanya envanterinde bulunan ve yardım için Türkiye’ye gönderilecek uçaklar THK’nin CL-215 tipli uçakları ile tam olarak aynı uçaklar değil. Fakat bu uçaklar aynı firmanın üretimi olan ve temelini CL-215’ten alarak geliştirilmiş olan CL-415 uçaklar. Yardım amaçlı gönderilecek Canadair üretimi uçakların THK’ya ait uçaklar ile aynı olduğu iddiası kısmen yanlış.