13 Sayısının Batılılar Tarafından Uğursuz Kabul Edilme Nedenine İlişkin İddialar Doğru mu?

Bir Instagram sayfası tarafından 29 Kasım 2020 tarihinde yapılan paylaşımda 13 sayısının uğursuz sayı olarak görülmesi ile ilgili iddialar yer aldı. Gönderi, 315 binden fazla görüntülenme almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

"Hristiyanlar (Batılılar) 13 sayısını uğursuz sayı olarak görürler. Bazı sepepleri: 

Hz. Muhammed’in doğumu 5+7+1=13 

İstanbul’un fethi 1+4+5+3=13 

Türklerin Müslüman oluşu 7+5+1=13"

Paylaşım daha önce çeşitli tarihlerde sosyal medyada birçok kez gündeme gelmiş.

Söz konusu paylaşım, 13 sayısının uğursuz sayılma sebebini Hz. Muhammed’in doğum yılının, İstanbul’un fethinin ve Türklerin Müslüman olduğu senelerin rakamlarının toplamının 13 etmesi olduğunu iddia etmiş.

Amerika’nın New York eyaletinde yer alan Buffalo Üniversitesi antropoloji doçenti Philips Stevens Jr. İle 2004 yılında yapılan bir röportajda 13 sayısının uğursuz kabul edilme nedenlerinden bahsedilmiş.

Tarikatların, batıl inançların ve kültürel kimliklerin kökenlerini inceleyen tanınmış bir antropolog olan Stevens, Batı kültürünün 13'üncü Cuma gününden korktuğunu ve "13" sayısının büyük olasılıkla İsa'nın son akşam yemeği ve çarmıha gerilme hikayesinden yola çıkarak Orta Çağ'da başladığını söylüyor. Stevens, İsa’nın çarmıha gerildiği cuma gününden önceki "Son Akşam Yemeği’nde" masada 13 kişi bulunduğunu ve 13’üncü kişinin bir sonraki gün çarmıha gerilecek olan İsa olduğunu söylüyor. Stevens: "13 ve Cuma bir araya geldiğinde, bu tür sihirli inançlara sahip insanlar için çifte felaket oluyor" diyor. Stevens aynı zamanda 13 sayısı ile ilgili tabuların Hristiyanlıkla başladığını ancak dini kökeninden bağımsız olarak bütün Batı kültürüne yayıldığını belirtiyor.

Bir başka görüş ise yine Son Akşam Yemeği ile ilgili. Bu görüş, 13. misafirin İsa’ya ihanet eden Yahuda İşkariyot olduğu ve bu yüzden sayının uğursuz olduğuna dair.

13 sayısının uğursuz sayılmasını nümeroloji ile ilişkilendirenler de var. Newark'taki Delaware Üniversitesi Matematik ve Bilim Eğitimi Kaynak Merkezi'nde yardımcı politika bilimcisi olan Thomas Fernsler, 13 sayısının 12'den sonraki konumu nedeniyle bu durumda olduğunu söylüyor. Fernsler'e göre, numerologlar 12'yi "tam" bir sayı olarak görüyorlar. Bir yılda 12 ay, 12 Zodyak burcu, 12 Olympus tanrısı, Herkül'ün 12 işçisi, 12 İsrail kabilesi ve 12 İsa elçisi vardır. Fernsler, 2013'te 13'ün kötü şansla ilişkisinin "tamlığın biraz ötesinde olmakla ilgili olduğunu söyledi. Sayı huzursuz veya cılız hale geliyor" diyor.

Folklor tarihçisi Donald Dossey, 13 sayısının kötü ününü İskandinav mitolojisine kadar izliyor. Dossey, İskandinav mitolojisinin cenneti Valhalla’da bir akşam yemeği partisi veren 12 tanrı hakkında bir efsaneden bahsediyor. Efsaneye göre, davetsiz 13. konuk olan Loki bu akşam yemeğine gelir ve burada karanlığın kör tanrısı Hoder’i, "Güzel Balder"i vurmaya ikna eder. Efsanede, Balder’in öldüğü günde bütün dünyanın karanlığa büründüğü ve yas tuttuğu söylenir. Dossey, bu efsanenin de 13 sayısının uğursuz sayılmasında etkili olduğunu öne sürüyor.

İddia YANLIŞ.

13 sayısının, ya da 13. Cuma günün, özellikle Batı kültüründe uğursuz kabul edilmesinin sebebi olarak genel birkaç görüş bulunuyor. Bu görüşler genellikle İsa’nın Son Akşam Yemeği ile ilgiliyken, bazıları nümerolojiye, bazılarının izleri ise İskandinav mitolojisine dayanıyor. Ancak çeşitli kaynakların ışığında, 13 sayısının uğursuz sayılması batıl inancının söz konusu iddia ile ilgili olmadığı söylenebilir. Sonuç olarak, 13 sayısının uğursuz sayılma sebebini Hz. Muhammed’in doğum yılının, İstanbul’un fethinin ve Türklerin Müslüman olduğu senelerin rakamlarının toplamının 13 etmesi olduğu iddiası yanlış.