Turizm Sektörü Salgından Nasıl Etkilendi?

Dünya genelinde özellikle mart ayı sonrası etkisini gösteren COVID-19 salgının en çok etkilediği alanlardan biri turizm oldu. Global anlamda günlük vaka sayıları azalma eğiliminde olmamasına rağmen, özellikle turizmden kayda değer kazanç elde eden ülkeler yaz mevsiminin de gelmesiyle yurt dışından turistlere kapılarını açtı. Türkiye ve dünya verilerini göz önüne alarak, COVID-19’un turizm üzerindeki etkilerini inceledik.

Birleşmiş Milletler 25 Ağustos tarihinde koronavirüs salgınının küresel turizm üzerindeki yıkıcı etkisini ölçmek için UNWTO (Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü) verilerinden yararlanan yeni bir rapor yayınladı. Rapora göre turizmin azalması, birçok alanı kritik biçimde etkiliyor:• 100-120 milyon kişinin doğrudan turizm işleri risk altında. Ayrıca turizm sektöründeki işlerin büyük oranını kadınlar oluşturduğundan, yüksek sayıda kadın işsizlikle karşı karşıya.

• 910 milyar $- 1,2 trilyon $ gelir kaybı söz konusu.

• Küresel GSYH’de %1,5 - %2,8 oranında azalma.

• Gelişmekte olan küçük ada ülkeleri ve az gelişmiş ülkelerde turizm, ithalatların %30-%80’ini oluşturuyor.

• Turizm geliri azaldıkça, doğal ve kültürel mirasların korunmasına ayrılan bütçe tehlikeye giriyor.

Dünya genelinde 2020 Ocak-Mayıs ayları arasında uluslararası turist gelişlerinde %56 azalma olmuş. Bu azalma oranının en fazla olduğu bölge %60 ile Asya ve Pasifik Bölgesi. İkinci sırada ise %58 oranla Avrupa yer alıyor. Ayrıca dünya genelinde %56 daha az uluslararası yolcu ile beş ay içinde turizm gelirinde 320 milyar $ kayıp yaşandı. Bu miktar, 2009 krizinde kaybedilenin 3 katından daha fazla.

Bölge bazında bakıldığında 2020 Ocak-Mayıs döneminde bir önceki senenin aynı dönemine göre uluslararası turist sayılarında en çok azalma yaşayan bölgeler %65 ile Güney Avrupa ve Kuzeydoğu Asya.

Raporda aynı zamanda sınırların kademeli olarak açılması ve seyahat kısıtlamalarının kaldırılması tarihlerine göre senaryolar da yer alıyor. Buna göre, önlemler 2020 Temmuz ayında hafifletilmeye başlanırsa 2020 yılı küresel turizm gelirleri 570 milyar $ seviyelerine inebilir. Önlemler eylül ayında kaldırılırsa gelirlerin 400 milyar $, aralık ayında kaldırılırsa ise 310 milyar dolar seviyelerine ineceği tahmin ediliyor.

Turizm ve Kültür Bakanlığı geçtiğimiz günlerde Temmuz 2020 tarihine kadar gerçekleşen turist istatistiklerini açıkladı.

Uluslararası turist sayısı 2018 ve 2019 arasında %14,11 oranında artmıştı. 2020 yılı Ocak-Temmuz döneminde Türkiye’ye gelen uluslararası turist sayısında geçen yılın aynı dönemine göre %77,97 azalış söz konusu oldu. Turistlerdeki azalmanın en şiddetli olduğu zaman, %99,26 oranı ile salgının oldukça etkili olduğu nisan ve mayıs aylarında oldu.

2020 yılı Ocak-Temmuz döneminde Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen ülke sıralamasında Almanya %11,39 (619.595) ile birinci, Bulgaristan %8,33 (453.340) ile ikinci, Gürcistan %6,39 (347.750) ile üçüncü sırada. 2018’de ise birinci sırada %25,14 ile Rusya geliyordu.

Turizm işletme belgeli, yani bakanlık tarafından belgelendirilen, konaklama tesislerinde, tesise geliş sayılarında Haziran 2020’de, ocak ayına göre %61 oranında azalma olduğu görülüyor. Tesise geliş sayılarının ve gecelemelerin en düşük olduğu aylar ise nisan ve mayıs ayları olmuş. Geceleme sayılarında ise ocak ayına göre haziranda %67,4 oranında bir azalma söz konusu.

Mahalli idarelerce belgelendirilen konaklama tesislerinde de benzer bir trend görülüyor. Ancak mahalli idarelerin belgelendirdiği konaklama tesislerinde geceleme sayısı haziran ayında, Mart 2020 değerlerini geçmiş durumda.

Turizm işletme belgeli konaklama tesislerinin doluluk oranı da 2020’nin ilk üç ayına göre oldukça az. Ocak 2020’de %39,42 olan doluluk oranı, Haziran’da %8,02. Bu oran, belediye belgeli konaklama tesislerinde ise ocak ayında %30,4, haziran ayında ise %14,02.

İstanbul’a gelen yabancı turist sayısı, Ocak 2020’de bir önceki yılın ocak ayına göre %10,67 oranında artmış durumdaydı. 2020’nin temmuz ayında ise bir önceki yılın temmuz ayına göre %81,88’lik bir azalış oluyor.

Son 5 yıl içinde, temmuz ayında gelen yabancı ziyaretçi sayısındaki en yüksek artış %42,63 ile 2016-2017 yılları arasında olmuş. 2018-2019 Temmuz aylarında gelen yabancı ziyaretçi sayısı %10,91 artış gösterirken, 2020 Temmuz’unda bu sayının %81,88 kadar azaldığı görülüyor.