Videonun Irak’ta 9 Yaşındaki Kız Çocuğuyla Evlenen Bir Adamı Gösterdiği İddiası Doğru mu?

Irak Parlamentosu, kadın haklarını tehdit ettiği ve çocuk evliliğini fiilen yasallaştıracağı gerekçesiyle eleştirilen üç tartışmalı yasayı 21 Ocak’ta kabul etti. Bu değişiklikler, İslam mahkemelerine aile hukuku üzerinde daha fazla yetki vererek evlilik, boşanma ve miras konularını dini yasalara göre düzenleme yetkisi tanıyor. Mevcut yasada evlilik yaşı genellikle 18 olarak belirlenirken, yapılan değişiklikler Şii din otoritelerinin yorumuna göre kız çocuklarının 9 yaşında evlenmesine izin verebilecek düzenlemeleri içeriyor. Bu değişiklik çeşitli gruplardan eleştirileri de beraberinde getirdi. Aktivistler, bu adımın Irak’ın 1959 tarihli Kişisel Statü Yasası’nı zayıflatarak kadınlar için sağlanan güvenceleri ortadan kaldıracağını savunuyor. Aslında bu düzenlemeler daha önce de Irak meclisinin gündemine gelmiş ama geri çekilmişti. Söz konusu iddianın bu bağlam üzerinden dolaşıma girdiği söylenebilir. 

Videoya dikkatli bir şekilde bakıldığı zaman araçların plakasını görmek mümkün. Irak’taki plakalar ile iddiadaki plakalar karşılaştırıldığı zaman plakanın Irak plakası olmadığı anlaşılıyor.

Videodaki plaka ile Libya’da kullanılan plakalar karşılaştırıldığında da 2012’de kullanılmaya başlanan plakaların videodaki plaka ile uyum gösterdiği anlaşılıyor.

Videodan alınan görseller tersine görsel arama ile aratıldığında iddianın yer aldığı çok sayıda habere ulaşılabilirken, detaylı bir aramanın ardından konuyla ilgili araştırma yapan bir Rusya merkezli bir haber sitesine denk gelmek mümkün. Çeşitli kaynaklardan derledikleri haberde olayın Libya’da gerçekleştiğini ve videodaki çocuğun gelin olmadığını belirtmişler. 

İçerikte yararlanılan kaynaklardan bir tanesi, Libya’nın da içinde bulunduğu Mağrip bölgesinde kadınlara yönelik yanıltıcı haberler, nefret söylemi ve dijital şiddetle mücadele etmek için çalışan dijital bir platform ve kuruluş olan She Checks. 

She Checks yaptığı araştırmada düğüne ait diğer fotoğrafların fotoğrafçı Ömer El-Fadhil tarafından  Facebook’ta yayınlandığını ve adam ile kız çocuğunun başka fotoğraflarının olduğunu belirmiş.  Fotoğrafçının hesabından iddiadaki düğünde evlenen kişinim Facebook hesabına ulaşılabiliyor. Mahmud Hadira El-Varfalli isimli ve Trablusgarb kentine yaşayan damat  Facebook hesabından yaptığı paylaşımda fotoğraftaki kişinin yeğeni olduğunu belirtmiş. Fakat serilen kanıtlar itibarıyla bu konuda net bir sonuca varmak mümkün değil.

Libya’da evlilik için yasal yaş sınırı 1984 yılında 20 olarak belirlenmişken, 2015 yılında yapılan değişiklikle bu sınır 18’e düşürüldü ve daha küçük yaşta evliliklere de adli izinle olanak tanındı. Ancak, reşit olmayanların evlenmesine yargı yoluyla izin verilmesi, ülkede tartışmalara neden oluyor. Al Araby’nin edindiği Trablus mahkeme kayıtlarına göre 2011-2017 yılları arasında sadece Trablus kentinde 186 kız çocuğunun evlendirilmiş, bu evliliklerin 36’sında erkeklerin 16, kız çocuklarının ise 14 yaşından küçük olduğu kaydedilmiş. Libya’da artan çocuk evlilikleriyle mücadele amacıyla sivil toplum kuruluşları farkındalık çalışmaları yürütüyor.