Video Taş Atıldığında Aktif Hale Geçen Bir Volkanı mı Gösteriyor?

Paylaşımdaki videoda bir volkanın içerisinde cisim atan insanlar görülüyor. Bu cismin düşmesi sonucunda bir lav aktivitesi başlıyor. Bu lav aktivitesi sonucunda ise iddia “2012 yılında 2 dağcı uykuda olan yanardağın içine taş atarak uyandırdı.” cümlesi ile paylaşılmış.

Araştırmaya tersine görsel arama yöntemleriyle başlandığında, videonun aslında 2012 yılında paylaşıldığı görülüyor. Videonun açıklamasında, görüntülerin 2002 yılına ait olduğu belirtilmiş. Türkçeye çevrildiğinde “Erta Ale Yanardağı lav gölünde organik atıkların atılması şiddetli patlamaya neden oldu” başlığıyla yayımlanan video, amacını da açıkça ifade ediyor. Açıklamaya göre video, bir insanın lav gölüne düşmesi durumunda oluşabilecek reaksiyonu gözlemlemek amacıyla yapılmış bir deneyi gösteriyor.

Araştırmaya tersine görsel arama yöntemleri kullanılarak başlanabilir. Yapılan araştırmada videonun 2012 tarihinde paylaşıldığı görülüyor. Fakat video 2012’de paylaşılsa da 2002 yılına ait olduğu belirtilmiş. Türkçesi ile “Erta Ale Yanardağı lav gölünde organik atıkların atılması şiddetli patlamaya neden oldu” başlığı ile paylaşılan video, açıklamasında videonun amacını belirtmiş. Açıklamaya göre videonun amacı olası bir insanın volkana düşmesi sonucu oluşacak reaksiyonu tespit etmek ve görmek. 

Açıklamanın tamamı ise şöyle: 

Kamp atığının atıldığı volkan olan Erta Ale ise Etiyopya’nın en aktif volkanlarından biri olarak kabul ediliyor. Yani iddianın belirttiği gibi cismin atıldığı volkan sönük değil, oldukça aktif bir volkan. 

Volkanik patlamalar, yer kabuğunun derinliklerinde biriken magmanın basınç altında yüzeye çıkmasıyla gerçekleşir ve bu süreç milyonlarca tonluk jeolojik kuvvetleri içerir. Bir insanın attığı taşın, bu devasa sistem üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Erta Ale gibi lav göllerine taş veya organik madde atıldığında lavın sıvı yapısı nedeniyle yüzeyde sıçrama ya da küçük patlamalar görülebilir, ancak bunlar tamamen yüzeysel tepkimelerdir ve volkanın aktif hale gelmesiyle ilgisi yoktur. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) da bu konuda açık bir şekilde, volkanların küçük fiziksel etkilerle değil, yer altı magmatik sistemlerdeki değişikliklerle aktive olduğunu belirtmektedir. 

Bir volkanı taş atarak ya da patlayıcı kullanarak aktif hale getirmek, bilimsel olarak mümkün değil. Örneğin, 1980’de patlayan Mount St. Helens yanardağı, yaklaşık 24 megaton TNT’ye denk bir enerji açığa çıkardı. Bu, Hiroşima’ya atılan atom bombasının yaklaşık 1600 katı bir güç demek. Uzmanlara göre, bir volkandaki magmatik sistemi yapay yollarla tetiklemek için yüz milyonlarca ton TNT gücünde bir enerji gerekir. Bu ölçekte bir patlayıcıyı üretmek, depolamak ve kullanmak teknik olarak mümkün olmadığı gibi, böyle bir patlamanın enerjisi magmanın bulunduğu derinliklere ulaşamaz. 1950’lerde yapılan nükleer denemeler de bunu doğruluyor: Nükleer bombalar yalnızca yüzeysel hasara neden olabiliyor, derin magma odalarını harekete geçiremiyor. Bu nedenle, volkanik aktiviteler insan müdahalesiyle değil, yalnızca jeolojik süreçlerle tetiklenebiliyor.