Video İran’ın Son Saldırıları Sonrası İsrail’de Meydana Gelen Yıkımı mı Gösteriyor?

İsrail, 13 Haziran gecesi "Rising Lion" (Yükselen Aslan) adıyla İran’a yönelik bir hava saldırısı başlattı. Bu harekat, İran’ın nükleer tesislerini ve üst düzey komutanlarını hedef alarak doğrudan çatışmayı tetikledi. İran ise karşılık olarak İsrail’e yüzlerce insansız hava aracı ve füze göndermeye başladı. Hâla devam eden çatışma, bölgede büyük bir tedirginlik ve bilgi kirliliği oluşturuyor. Savaş ve kriz anlarında dijital platformlarda hızla yayılan içeriklerin önemli bir kısmı, olay yerinden olduğu iddiasıyla paylaşılan fotoğraf veya videolar. Ancak bu paylaşımların bir kısmı yanlış, bağlamından koparılmış ya da tamamen alakasız görsellerden oluşabiliyor. İran-İsrail gerilimi sırasında da benzer bir bilgi kirliliği dalgası ortaya çıkmaya başladı. Sosyal medyada yüksek etkileşim potansiyeline sahip görsel içerikleri, savaş bölgesinden gelip gelmediğini doğrulamadan paylaşmamakta fayda var.

lgili gönderide paylaşılan video da benzer şekilde dolaşıma girmiş. Söz konusu içerik, dokuz farklı video görüntüsünün birleştirilmesinden oluşuyor. Videnon 0:00-0:02 saniyeleri arasında yer alan görüntüler tersine görsel arama yöntemiyle aratıldığında, videonun 11 Mayıs tarihinde bir Instagram kullanıcısı tarafından paylaşıldığı görülüyor. Dolayısıyla görüntülerin 13 Haziran’da başlayan İran-İsrail çatışması ile bir ilgisi olmadığı sonucuna varılıyor. Bu videoda Arapça olarak şunlar yazıyor: Üstteki sarı yazıdaki “العين بالعين” ifadesinin anlamı “göze göz” yani misilleme, intikam anlamlarına geliyor. Altta, beyaz yazıdaki “قريباً إنشالله سترون “العجب ifadesi ise “yakında, inşallah, şaşırtıcı şeyler göreceksiniz” anlamına geliyor. İki ifade birleşince ortaya “İnşallah yakında İsrail’in başına da böyle şeyler gelecek / bu görüntülere benzer sahneler yaşanacak.” anlamı çıkıyor. Ayrıca görseldeki bayrakların yerleşimi ve netliği, kuyruk yüzeyine sonradan dijital olarak eklenmiş izlenimi veriyor. Işık-gölge uyumsuzlukları ve pikselleşme seviyesi ise yapay görsellik ihtimalini artırıyor. Keza uçağın üstündeki yazılar uzaktan bakınca İbranice izlenimi yaratsa da yapay zeka ile üretilmiş görsellerde sıkça rastlanan bir bozulmaya uğramış. Yani yazı gerçek bir havayolu firmasına ait değil, İbranice gibi görünmesi amaçlanmış ama anlam taşımayan uydurulmuş bir yazıdır:

0:03 - 0:04 saniyelerinde görülen görüntülerde aynı Arapça ifadeler ve yanan bir uçak yer alıyor. Bir önceki video ile benzerlik gösterecek şekilde uçakların üzerinde anlamsız harfler ve son derece yapa görünen alevler ve uçak bölümleri görünüyor. 4. saniyede görülen patlamış apartman görüntüsünün de barındırdığı tutarsızlıklar nedeniyle yapay zeka ile üretildiği oldukça belli. Yıkılmış apartmanın üzerinde yer alan arabalar ve patladığı halde hareket ettiği görülen arabalar videonun gerçek olmadığının kanıtı:

6. saniyeden itibaren başlayan görüntüler ise yapay zeka ile üretilmemiş, gerçek bir video. Videodan alınan ekran görüntüleri tersine görsel arama yöntemi ile aratıldığında 14 Haziran 2025 tarihli bir YouTube videosu ile karşılaşılıyor. Videonun açıklamasında yazan metin İspanyolca (Israel lanzó la "Operación León Ascendente" contra Irán, con más de 200 aviones y ataques a instalaciones nucleares. Irán respondió con drones kamikaze. Ambos países declararon estado de emergencia. Estados Unidos nega participación directa.) ve Türkçeye şöyle çevrilebilir: “İsrail, İran'a karşı 'Yükselen Aslan Operasyonu'nu başlattı; 200'den fazla uçakla ve nükleer tesislere yönelik saldırılarla. İran ise kamikaze dronlarla karşılık verdi. Her iki ülke de olağanüstü hâl ilan etti. Amerika Birleşik Devletleri doğrudan katılımı reddetti.” Video biraz incelendiğinde üzerinde turuncu bir yelek bulunan bir adam görülüyor. Üniformada yer alan İsrail bayrağı ve bazı İbranice ifadeler, bu kişinin İsrail'de görev yapan bir arama-kurtarma ya da acil yardım personeli olabileceğini gösteriyor. Örneğin, yeleğin üzerinde yer alan "הצלה" (Hatzalah) kelimesi, İbranice’de "kurtarma" anlamına geliyor. Bu tür yelekler genellikle sağlık ve müdahale ekipleri tarafından kullanılıyor. Videonun başında yer alan yazılarda, bu görüntülerin İran’ın İsrail’e yönelik son saldırıları sırasında kaydedildiği ifade ediliyor; görüntüler Pakistan merkezli ARY News kanalının haber bülteninden alınmış. Videonun başında yer alan bu görüntü tersine görsel arama yöntemi ile aratıldığında ARY News’ta yayımlanan bir son dakika videosu çıkmasına rağmen, videoda yer alan yıkılmış binalar, patlamış arabalar ve kurtarma ekiplerinin bulunduğu bir görüntüye rastlanmıyor. Her ne kadar böyle yanıltıcı bir kapak görseli hazırlanmış olsa da tersine görsel arama ile bulunan çeşitli videolar araştırıldığında aynı bölgenin, farklı saatlerde çekilmiş ve “Tel Aviv Destruction: Iron Missiles Strike the Heart of Israel (Tel Aviv'in Yıkımı: Demir Füzeler İsrail’in Kalbini Vurdu)” başlığıyla haber olarak verilmiş görüntüleri mevcut. Aynı görüntülere, İsrail merkezli İngilizce yayın yapan bir haber kanalı ILTV News’ın resmi TikTok hesabından da ulaşılıyor.

0:11-0:14 ile 0:15-0:16 saniyeleri arasında yer alan iki görüntüdeki binaların yıkılışı gerçek dışı duruyor. Yapıların fizik kurallarına aykırı biçimde katlanarak çöktüğü görülüyor. Enkaz detayları yapay görünüyor ve görselin bazı bölümlerinde bulanıklık, bozulma ve orantısızlıklar var. Örneğin ilk videoda enkazın simetrik ve yapay dağılımı, moloz detaylarının eksikliği ve bazı bölgelerdeki bulanıklık ve çözünürlük hataları göze çarpıyor. Özellikle bina kenarlarındaki bozulmalar, AI modellerine özgü görsel kusurlarla örtüşüyor. İkinci görüntüdeki bina yıkımı da gerçekçi olmayan fiziksel detaylar ve görsel kusurlar nedeniyle yapay zeka ile üretilmiş izlenimi veriyor. Binanın bir cephesi dalgalanarak çökerken diğer bölümler ayakta kalmış. Bu durum gerçek bir yapısal çöküşle örtüşmüyor. Enkaz ise homojen ve tekrarlayan desenlerle dolu. Ayrıca görselin bazı kısımlarında bulanıklık ve doku bozulmaları dikkat çekiyor. Bu unsurlar, sahnenin gerçek değil, dijital olarak oluşturulmuş olduğunu açıkça ortaya koyuyor.

00:17 - 00:20 sayileri arasında yer alan ve kaçan insanların bulunduğu video ise gerçek bir sahneden alınmış. Bu kısa görüntü, tersine görsel arama yöntemi ile aratıldığında, bu iddiada ele alınan video dışında hiçbir videoya ulaşılamıyor. Görüntüler dikkatli incelendiğinde de konumun neresi olduğunu ele veren hiçbir ipucuna rastlanmıyor. Bu nedenle görüntüler gencek, ancak İran’ın İsrail’e saldırısının ardından İsrail’de çekilip çekilmediği belirsiz.

0:20 - 0:23 saniyeleri arasında yer alan görüntülerin ARMA 3 adlı savaş simulasyonu oyunundan alınan görüntüler olduğuna dair Malumatfuruş da bir analiz yayımlamıştı. Son olarak videonun son üç saniyesinde yer alan havalimanı yıkımı görüntülerinin de yapay zeka üretimi olduğunu gösteren belirgin işaretler mevcut. Öncelikle terminal çatılarındaki çöküşler fiziksel olarak tutarsız ve detaylar oldukça yapay. Molozlar dağınık değil ve tekrar eden desenlerle dolu. Uçak körükleri, pist çizgileri ve enkaz gölgeleri de gerçekçilikten uzak ve dijital olarak bozulmuş. Görüntüdeki yazıda “Tel Aviv” yazsa da, bu sahne gerçek bir saldırının sonucu olamayacak kadar yapay görünüyor.

Sonuç olarak, videoda yer alan sahnelerin önemli bir bölümü yapay zeka ile üretilmiş ya da oyun motorlarından alınmış. Gerçek görüntülerle harmanlanan bu sahte kesitler, izleyicide yanıltıcı bir algı yaratıyor. Bu nedenle, özellikle kriz dönemlerinde yayılan videoları paylaşmadan önce kaynağını ve içeriğini dikkatle sorgulamak büyük önem taşıyor.