Pfizer, Moderna ve Astrazeneca Aşılarından Dolayı Avrupa’da Bugüne Kadar 3 Bin 964 Kişinin Öldüğü ve 162 bin 610 Kişinin de Olumsuz Etkilendiği İddiası Doğru mu?

Bir Twitter kullanıcısı tarafından 6 Nisan 2021 tarihinde yapılan paylaşımda Pfizer, Moderna ve Astrazeneca aşılarından dolayı Avrupa’da bugüne kadar 3 bin 964 kişinin öldüğü ve 162 bin 610 kişinin de aşılardan olumsuz etkilendiği iddia edildi. Bu paylaşım Facebook’ta bin 500’ün üzerinde görüntülenirken, Twitter’da da 230’un üzerinde paylaşım almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Aynı görsel farklı hesaplar tarafından da sosyal medyada paylaşılmış. Ayrıca aynı görselle beraber paylaşılan iddia niteliğindeki haberler PolitiFact ve DW tarafından da analiz edilmiş.

Paylaşımdaki görselin başlığında ismi yer alan EudraVigilance, Avrupa Ekonomik Alanı EEA’da klinik araştırmalarda onaylanmış veya üzerinde çalışılmakta olan ilaçlara karşı yapılan şüpheli reaksiyonların raporlanması ve değerlendirilmesi için oluşturulan veri işleme ağı ve yönetim sistemi.

EudraVigilance veri tabanında Avrupa’da Astrazeneca, Moderna ve Pfizer-BioNTech gibi aşıları yaptırmış insanlara dair salgın verilerini; vakalara, cinsiyete, yan etkilere göre detaylandırıp bu aşı başlıkları altında paylaşıyor. Kanada merkezli bir araştırma kuruluşu olan The Centre for Research on Globalization da 13 Mart 2021 tarihinde EudraVigilance tarafından paylaşılan bu kümülatif verileri derleyerek kamuoyuna sunmuş.

Bu veriler iddiada paylaşılan verilerle uyumlu olsa da 3 Bin 964 kişinin aşılar nedeniyle hayatını kaybettiği önermesi oldukça yanıltıcı. EudraVigilance internet sitesinde önemli noktalar başlığı altında veri tabanındaki bilgilerin, aşıların kullanımından sonra gözlenen aşıya bağlı veya bağlı olmayan şüpheli yan etkileri ile ilgili olduğunu belirtmiş. Bununla beraber EudraVigilance yan etkilere ilişkin bilgilerle aşının gözlenen etkiye neden olduğu veya kullanımının güvenli olmadığı anlamına gelecek şekilde yorumlanmaması gerektiğini de açıkça vurgulamış.

Bunların dışında Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde görevli ve Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Recep Öztürk de Twitter’da yapılan paylaşımın altına DW ve Reuters’ı içerikleriyle birlikte açıklamalarda bulunmuş. Öztürk, Twitter paylaşımında Avrupa İlaç Ajansı ve EudraVigilance’ın açıklamaları neticesinde iddiadaki sayılarla doğrudan aşılamalarla ilgili ölüm sunmanın etik olmadığını belirtmiş.

Bir Twitter kullanıcısı tarafından yapılan paylaşımda Pfizer, Moderna ve Astrazeneca aşılarından dolayı Avrupa’da bugüne kadar 3 bin 964 kişinin öldüğü ve 162 bin 610 kişinin de aşılardan olumsuz etkilendiği iddia edilmişti. Paylaşımın kaynağı olan EudraVigilance kurumunun “veriler aşıların yan etkiye neden olduğu ya da aşıların güvenli olmadığı şeklinde yorumlanmamalı” şeklinde açıklaması bulunuyor. Bu yüzden paylaşımda kullanılan bu veriler bağlamından koparılıp, abartılarak kamuoyuyla paylaşılmış.