Paylaşımdaki Fotoğraf Şapka Takmadığı İçin İdama Götürülen Kişileri mi Gösteriyor?

→ Bir Facebook kullanıcısı tarafından 16 Eylül 2023’te yapılan bir paylaşımda şapka takmadıkları için idama götürülen bir grup insanın fotoğrafı olduğu iddia edildi. Aynı görseli benzer yorumlarla paylaşan pek çok sosyal medya gönderisine rastlamak mümkün. 

→ Fotoğraf Genç ilçesinin kaymakamı İsmail Hakkı Bey tarafından 1925’te ele geçirilen Şeyh Sait ve adamlarını gösteriyor.

Gönderide paylaşılan fotoğraf 1925 yılında çekilmiş ve Sait Veroj tarafından arşivlenmiş. İlgili arşivde görselin “Türk ordusu tarafından esir alınırken Şeyh Sait ve işbirlikçilerini gösterdiği” belirtilmiş. Ayrıca arkada ayakta duran fesli kişinin Genç’in kaymakamı İsmail Hakkı Bey olduğu notu düşülmüş:

Aynı görsel, 1961 yılında Wadie Jwaideh’in kaleme aldığı ve Türkçe’deki ilk baskısını 1999 yılında İletişim Yayınları’nda yapan, Kürt Milliyetçiliğinin Tarihi: Kökenleri ve Gelişimi adlı kitabın kapağında da kullanılmış:

Kitabın künyesini incelediğimizde kapak fotoğrafına dair şu bilginin verildiğini görüyoruz:

Sonuç olarak, görsel aratma üzerinden yaptığımız araştırma, fotoğrafın 1925 Şeyh Sait İsyanı’na ait olduğunu kesin olarak gösteriyor.

1925'teki Şeyh Sait İsyanı, 1923'te ilan edilen Cumhuriyet rejimine karşı ilk büyük çaplı isyan olarak kabul ediliyor. Türkiye'de Kürt sorununu yeniden canlandıran bir olay olan isyanla ilgili tartışmalar, isyanın dini mi yoksa milliyetçi motivasyonlarla mı başlatıldığı noktasında düğümleniyor. Bu sebeple günümüz akademik ve siyasi tartışmalarının hala yoğun olarak gündeminde.

Atatürk’ün 24 Ağustos 1925’te Kastamonu’ya yaptığı geziden itibaren halka tanıtmaya başladığı şapka, ilk olarak 2 Eylül 1925’te yayımlanan bir Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile devlet memurlarına zorunlu hale getirilmiş. Bu arada yurt gezilerinde sürekli olarak kılık kıyafetin medeniyetin göstergesi olduğunu anlatan Atatürk, Kastamonu’da halk şöyle seslenmiş:

19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren II. Mahmud ile başlayan kılık kıyafet düzenlemeleri, Osmanlı’nın ve ardından Türkiye Cumhuriyeti’nin Batı medeniyetine yaklaşmasındaki en önemli sembollerden biri haline geldi. Bazı gruplar tarafından dini yaşam tarzına karşı bir müdahale olarak yorumlanan kılık kıyafet devrimlerinin bugünün siyasi tartışmalarında bile dönem dönem yer bulabilmesi bu gerilime dayanıyor. 

Bir Facebook kullanıcısı tarafından 16 Eylül 2023’te yapılan bir paylaşımda yer alan fotoğrafın şapka takmadıkları için idama götürülen bir grup insanı gösterdiği iddia edilmişti. Gönderide paylaşılan fotoğraf, Genç ilçesinin kaymakamı İsmail Hakkı Bey tarafından 1925’te ele geçirilen Şeyh Sait ve adamlarını gösteriyor.