Bir Facebook hesabı tarafından 19 Mart 2024’te paylaşılan görselde 1895 yılında ABD’nin Ohio eyaletinde sadece 2 araba olduğu ve bu 2 arabanın birbiriyle çarpıştığı iddia edildi.
İddia 17 bin beğeni almış ve 2 bin 500 kez yeniden gönderilmiş.
İddia YANLIŞ
→ Fotoğraf 1895 yılından değil, 1940’ların başında Avustralya’da çekilmiş.
→ 1895 yılında Ohio’da motorlu araçların kaydı bulunmuyor.
→ Ohio’da motorlu araç kayıtları 1906 yılında tutulmaya başlanmış.
Fotoğraf 1940’ların Başında Avustralya'da Çekilmiş
Eski tarihlerde kayda alınan fotoğraf veya videolar; renk eksikliği, kesitlerin net olmaması, okunaksız metinler gibi sebeplerle özellikle sosyal medyada; oluşturulan medyanın öncesine veya sonrasına tarihlenerek hikaye ve tarihi bağlamdan kopabiliyor veya yanlış yönlendirebiliyor. Bunun yanında yakın tarihlerde renkli halde oluşturulan görsellere, çeşitli görsel manipülasyon araçları yardımıyla eski tarihli fotoğraf olarak adlandırılabiliyor. Bu şekilde sosyal medyada yayılmış olan çeşitli iddiaların doğruluk kontrolü de Doğruluk Payı tarafından yapılmıştı.
Paylaşımda yer alan kaza fotoğrafı, tersine görsel arama araçlarıyla arama motorları üzerinden araştırıldığında Pinterest platformunda “colemanljones” adlı kullanıcının “25 Vintage Police Record Photographs (25 Nostaljik Polis Arşiv Fotoğrafı)” başlıklı paylaşımına ulaşılıyor. Paylaşımda bağlantısı verilen blog posta bakıldığında ise TwistedSifter sitesinde fotoğrafla ilgili daha fazla detaya ulaşılıyor.
Fotoğrafın Avustralya merkezli Tarihi Evler Vakfı’nın Adalet ve Polis Müzesi’nde 1910 ile 1960 yılları arasında Yeni Güney Galler (New South Wales) eyaletindeki yaklaşık 130 bin fotoğrafı içeren bir arşivde bulunduğu aktarılmış. İddia görselinde yer alan fotoğrafın da 1940’lı yılların başlarında Sidney şehrinin Chippendale banliyösündeki Balfour ve Meagher caddelerinin kesişiminde meydana gelen araç kazasından olduğu bilgisi verilmiş.
Fotoğraf arşivine dair benzer içerikler fotoğrafçılık dergisi Monovisions ve İngiliz DailyMail gazetesine de konu olmuş. Bahsi geçen içeriklerdeki açıklamalar da TwistedSifter’da yer alan açıklamaları doğrular nitelikte. İçeriklerde fotoğrafın Yeni Güney Galler Tarih Müzesi’nin internet sitesindeki Polis Adli Fotoğraf Arşivi koleksiyonuna ait olduğu aktarılmış. Ancak koleksiyonun tamamına günümüzde çevrimiçi olarak ulaşılamıyor.
Ohio’da 1895 Yılında Sadece 2 Araç Olduğu Kaydı Bulunmuyor
Ohio Motorlu Araçlar Bürosu’nun yayınladığı motorlu araçlar tarihçesi yayınına bakıldığında, Ohio eyaletindeki motorlu araçlar kayıtlarının 1906 yılından başladığı görülüyor. Yayında motorlu taşıtların devlet tesciline dair ilk mevzuatın 1906 yılında kabul edildiği bilgisi verilmiş.
Benzer İddialar ABD’de ve Hindistan’da da Yayılmış
İddia görselinde yer alan fotoğrafın aynısı olmasa da, benzer fotoğraflarla 1895’te yalnızca 2 aracın bulunduğu Ohio’da trafik kazası gerçekleştiği iddiaları 2021 yılında ABD’de ve 2022 yılında Hindistan’da da yayılım göstermiş. İddialar Snopes ve Factly tarafından yanlışlanmış.
Sonuç olarak;
Fotoğrafın 1895 yılında ABD'nin Ohio eyaletinde kaza yapan araçları gösterdiği iddiası yanlış.