Danimarkalı Öğrencilerin Wi-Fi Radyasyonunun Hücrelere Zarar Verdiğini Kanıtladığı İddiası Doğru mu?

Son yıllarda sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte sağlıkla ilgili iddialar da hızla dolaşıma giriyor. Doğal besinlerin mucizevi etkilerinden teknolojik cihazların görünmez tehlikelerine kadar uzanan bu içerikler, çoğu zaman bilimsel araştırmalara dayanmadan paylaşılıyor. İlgi çekici başlıklar ve çarpıcı görsellerle sunulan bu bilgiler, kısa sürede geniş kitlelere ulaşıp yanlış bir sağlık algısının oluşmasına yol açabiliyor. Bu nedenle ortaya atılan her iddiayı eleştirel bir gözle değerlendirmek, güvenilir kaynaklardan kontrol etmek büyük önem taşıyor.

İlgili Instagram gönderisinde de bir lise öğrenci grubunun ele aldığı bir deney ve bu deneyin sonucu ele alınmış. İngilizce anahtar kelimeler kullanılarak yapılan bir araştırmayla olayın yeni olmadığını görmek mümkün. 2013 yılında Danimarka’nın Jutland bölgesinde öğrenim gören beş lise öğrencisi, bir biyoloji ödevi kapsamında Wi-Fi sinyallerinin canlılar üzerindeki olası etkilerini merak ederek basit bir deney tasarlamışlar. Öğrenciler, iki farklı odada yüzlerce bahçe teresi tohumu (cress seed) yerleştirerek odaların ışık, sıcaklık ve sulama koşullarını aynı tutmuşlar. İçlerinden yalnızca birine Wi-Fi yönlendirici konulmuş. Birkaç günün sonunda Wi-Fi’ye yakın ortamda tohumların daha zayıf büyüdüğünü gözlemlemişler. 

Çalışma, öğrencilerin dikkatini çeken bir gözlem olsa da bilimsel literatürde yer alan yeni bir bulgu değildi; çünkü elektromanyetik alanların (EMF) bitkiler üzerindeki etkisi daha önce çeşitli laboratuvar deneylerinde incelenmiş, ancak tutarlı sonuçlara ulaşılamamıştı. Dolayısıyla lise öğrencilerinin deneyi medyada “Wi-Fi zararlı bulundu” şeklinde geniş yankı uyandırsa da, akademik standartlara göre kontrolsüz ve tekrarlanabilirlikten uzak olduğu için bilimsel bir kanıt niteliği taşımadı. Kısacası, deneyde alternatif nedenler dışlanmamış, istatistiksel analiz yapılmamış ve bağımsız tekrarlarla doğrulanmamış olması, çalışmanın bilimsel güvenilirliğini zayıflattı.

Sonraki yıllarda iddia yeni bir haber gibi tekrar dolaşıma girmiş, ancak yapılan bilimsel incelemeler Wi-Fi sinyallerinin sağlık veya bitki gelişimi üzerinde zararlı bir etkisini doğrulamamış. Genel bilimsel görüş, mevcut kanıtların Wi-Fi’nin canlılara zarar verdiğini göstermediğiyönünde.