İddia şöyle;

Bir X hesabı tarafından 4 Eylül 2024 tarihinde yapılan paylaşımda Danimarka Savunma Bakanlığı’nın vatandaşlarına büyük kriz için hazırlıklı olmalarını ve 3 günlük stok yapmalarını önerdiği iddia edildi.

İddia YANLIŞ
Danimarka Savunma Bakanlığı’na bağlı Danimarka Acil Yönetim Ajansı, sitesinde Türkçenin de dahil olduğu birçok dilde genel kriz durumlarında hanelerde acil durumlara karşı hazırlığı artırma amaçlı broşür ve kontrol listesi yayınlamış. Bu yayınlar genel bir kriz durumundan bahsediyor ve büyük bir krize hazırlık gibi ifadeler içermiyor.
Krizlere yol açabilecek risk faktörlerinin son yıllarda artmasıyla birçok ülkede hanelerde acil duruma yönelik hazırlığın artırılması için politikalar uygulanıyor.
Danimarka Savunma Bakanlığı'nın Bir Kriz Uyarısı Yok
Sosyal medyada etkileşim kazanma taktiklerinin başında korku uyandırıcı ve toplumsal paniği tetikleyici nitelikte gönderilerin paylaşılması geliyor. Bu tür paylaşımlar, genellikle güvenilir bir kaynağa dayandırıldığı iddia edilen ancak gerçekte doğrulanmamış ya da çarpıtılmış bilgileri öne çıkararak, kullanıcıların güvenlik kaygılarını istismar ediyor. Çoğu zaman kriz hazırlıklarına yönelik genel tavsiyeler çarpıtılarak, daha büyük bir tehdit algısı yaratılmaya çalışılıyor. Bu tür manipülatif yöntemler, özellikle halkı ilgilendiren acil durumlarla ilgili korku ve belirsizlik yaratarak, sosyal medyada daha fazla etkileşim çekme amacı taşır. Söz konusu paylaşım da Danimarka Savunma Bakanlığı’nın halka büyük bir kriz için hazırlık yapmalarını önerdiği iddiasını gündeme taşıyarak, bu yanlış bilgi örüntüsüne bir örnek teşkil etmiş.
Paylaşımdaki görseller detaylı incelendiğinde Laila Reenberg ismi dikkat çekiyor. Kısa bir araştırmayla Reenberg’in Danimarka Savunma Bakanlığı’na (Forsvarsministeriets) bağlı Ulusal Acil Durum Yönetim Ajansı’nın (Beredskabsstyrelsen) direktörü olduğu bilgisine ulaşılıyor. Ajansın sitesinin İngilizce versiyonu mevcut ve site incelendiğinde üst sekmede “What You Can Do” seçeneği görülebiliyor. Tıklandığında ise açılan seçenekler arasında “Prepared for crises” yer alıyor. 

Bu sayfanın başında hanehalklarının kriz durumunda 3 gün boyunca idare etmesinin yetkililerin durumu istikrara kavuşturması için gerekli olduğu belirtilmiş. Bu durumla ilgili olarak da bir kontrol listesi ve Türkçenin de içinde bulunduğu çeşitli dillerde bilgilendirme broşürü hazırlanmış. Paylaşımdaki görseller Danca orijinal dilden çevrilmiş metinleri gösteriyor. Fakat bu metin ve kontrol listeleriyle büyük ölçüde uyuşma gösteriyor. 

Döküman içeriklerine bakıldığında da kontrol listeleri ve önerilerin genel olarak bir krize yönelik nasıl hazırlıkların yapılması gerektiğine odaklandığı görülüyor. Büyük bir kriz gibi bir ifade de geçmiyor. 
Kriz İçin Hazırlık Bilgileri Yeni Yayınlanmış Değil
Ulusal Acil Durum Yönetim Ajansı’nın vatandaşlar için kriz durumunda yönergeler içeren sayfası yeni yayınlanmış değil. Sitenin geçmiş Danca versiyonunun 15 Temmuz 2024’e kadar izi sürülebiliyor. Bu tarihten sonraki versiyonlarında da broşür ve kontrol listelerinin genişletildiği ve farklı dillerin de eklendiği görülüyor. Ajans’ın Acil Durum Planlama ve Kriz Yönetimi birimi direktörü Johan Zilmer-Bülow hanelerde acil durum yönetimi ile ilgili broşür ve kampanya hazırlıkları yaptıklarını Mart 2024’te  belirtmiş. Bir başka Nordik ülkesi İsveç’te de 2017’den bu yana ülkedeki acil durum yönetimi kurumu MSB’nin koordinasyonunda hanelerde acil durumlara karşı hazırlıkları artırmak için kampanyalar düzenleniyor. Özetle, kriz durumuna yol açacak risk faktörlerinin son yıllarda artıyor olması ülkeleri kriz durumlarında vatandaşların hazırlığını artırmayı amaçlayan politikalara yönlendirmesi son yıllarda öne çıkan bir örüntü. 

Sonuç olarak;

Danimarka Savunma Bakanlığı'nın vatandaşlarına büyük bir kriz için 3 günlük stok yapmalarını önerdiği iddiası yanlış.