Atatürk ve Yaveri Salih Bozok’un İçki Alışkanlığıyla İlgili Yaptıkları Konuşma Doğru mu?

Atatürk’ün içki alışkanlığı, yıllar içinde siyasi tartışmaların sıkça başvurduğu bir malzemeye dönüşmüş; gerçek belgelerden çok, sosyal medyada dolaşan abartılı ya da uydurma anlatılar üzerinden şekillenmiştir. Bu durum, olgusal bilgiyle söylentinin birbirine karışmasına yol açarak, onun özel hayatına dair pek çok iddianın kaynaksız biçimde yayılmasını kolaylaştırmıştır. Salih Bozok ile arasında geçtiği öne sürülen içki konuşması da bu tartışmaların ürettiği söylentilerden yalnızca biridir.

İddia ise bir hikaye formatında bir sohbetin paylaşılması ile dile getiriliyor. Bu sohbette ise Mustafa Kemal Atatürk’ün  “Biz yedi cephede savaştık Salih.. Bir Vatan var ettik, Cumhuriyet'i ilân ettik. Bak kendin söylüyorsun, çaldı çırptı, vatanı sattı diyemiyorlar ya, bırak konuştukları içkimiz olsun…” dediği iddia edilmiş. Paylaşım ayrıca bir Atatürk fotoğrafı da bulunuyor.

Hikaye doğrudan Salih Bozok’un ağzından anlatıldığından dolayı araştırmaya doğrudan Salih Bozok’un anıları kontrol edilerek başlanabilir. Bozok’un Yaveri Atatürk’ü Anlatıyor adlı kitabı incelendiğinde ise söz konusu ifadeye dair herhangi bir bilgiye rastlanmıyor. Araştırma Atatürk’ün anılarını konu alan diğer eserlere doğru genişletildiğinde de durum değişmiyor; yakın çevrede yer alan isimlerin hatıratlarında, belge derlemelerinde ve dönem anlatılarında bu cümleyi doğrulayabilecek bir kayıt bulunmuyor. Bu bulgularla söz konusu hikayenin herhangi bir tarihi kaynağı olmadığı rahatlıkla söylenebilir. 

Atatürk’ün içki ile münasebeti ise, kendi ifadesiyle, bir keyif arayışından çok zihninin yorucu çalışma temposunu dengelemeye yönelik bir ihtiyaçtan ibaret olduğu görülüyor. Cumhurbaşkanlığı Sekreteri Hasan Rıza Soyak’ın içkiyi azaltması yönündeki ısrarlarına karşılık Atatürk bunu açık biçimde dile getirerek, “Fakat ne yapayım ki içmeğe mecburum; kafam çok ama beni mustarip edecek kadar çok ve hızlı çalışıyor; vakit vakit onu uyuşturup biraz dinlenmek ihtiyacını duyuyorum.” sözleriyle hem geçmişten beri süren yoğun düşünce faaliyetinin kendisine verdiği yükü hem de içkinin bu yükü hafifletmekte oynadığı rolü anlatıyor. 

İddia daha önce Malumatfuruş tarafından da analiz edilmişti.