Aşıların Faz-3 Deneyleri Yapılmadı mı?

Bir Twitter sayfası tarafından 8 Temmuz 2021 tarihinde yapılan bir paylaşımda aşı olanların aşı olmayanları tehlikeye attığı ve aşıların üçüncü faz deneyleri yapılmadığı iddia edildi.

Paylaşımda geçen iddia şu şekilde:

Aşı olanların aşı olmayanlara tehlike arz edebileceği iddiasına dair herhangi bir bilimsel kanıt bulunmuyor. Fakat, aşı olmayan insanların da asemptomatik olarak virüsü yayabileceklerine dair kimi bilimsel veriler mevcut. Özellikle, Covid-19’un Delta varyantı bu konuda endişeler taşıyor. Nitekim, çeşitli haber sitelerinde ve resmi kuruluşlarca paylaşılan bilgilerde Delta varyantının en bulaşıcı Covid-19 varyantı olduğu ve daha önce aşı olmuş kişilerde asemptomatik olarak bulunabileceği tespit edilmiş. Bu nedenle, Delta varyantının bulaşıcılık hızı düşünüldüğünde aşı olanların, her ne kadar ağır bir biçimde hastalık geçirme olasılıkları azalsa da özellikle aşı olmamış kişilere hastalığı bulaştırma ihtimali devam ediyor.

Fakat, burada dikkat çekilen husus aşı olanların hastalığı bulaştırma nedeni olarak aşının bizzat kendisi değil, sosyal mesafelerin ve maske kullanımının azaltılması olduğu vurgulanıyor. Kitlesel bağışıklığa ulaşılamadığı durumlarda, çeşitli koruyucu tedbirlerin uygulanmasına devam edilmesi elzem olarak görülüyor. Healthline’da yer alan bilgiye göre, aşılanmış olanların Delta varyantına karşı daha dayanıklı oldukları belirlenmiş, buna karşılık aşılanmamış olanlar ise Delta varyantı tehlikesine karşı daha fazla açıklar.

PolitiFact tarafından yapılan doğruluk kontrolünde ise aşılanmamış bir kişinin aşılanmış birisinin yanında durması sonucunda aşının herhangi bir etkisinin aşılanmamış olanlara geçmesinin mümkün olmadığı tespit edilmiş.

Aşıların kitlesel olarak kullanıma geçebilmeleri için 3 aşamalı bir deney sürecinden geçmeleri gerekiyor. Amerikan Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC) tarafından paylaşılan bilgiye göre aşı gelişimi sürecinde klinik deneyler üç faza sahip: ilk fazda küçük bir grup insan aşılanıyor; ikinci fazda klinik çalışma genişletiliyor ve aşının yapılması planlanan gruba yakın nitelikteki insanlara aşı uygulanıyor: üçüncü fazda ise aşı binlerce insana uygulanıyor ve etkinliği ve güvenliği inceleniyor. Bu aşamaları başarıyla geçen aşılar daha sonra kitlesel üretim için onaylanıyor.

İddianın devamında ise aşıların Faz-3 deneylerinin tamamlanmadığı ifade edilmiş. Fakat, aşı firmaları kendi aşılarının Faz-3 sonuçlarını yayınladılar. Örneğin, Pfizer-BionTech aşısının Faz-3 sonuçları için 27 Temmuz 2020 tarihinde deneyler 43.661 kişinin katılımıyla gerçekleştirilmiş. Sonucunda Covid-19’a karşı %95 oranında koruma sağladığı tespit edilmiş.

Sinovac aşısının Türkiye’de Faz-3 denemelerine dair bilimsel sonuçlar ise bilimsel olarak yayınlandı. Aşının ikinci dozundan sonra %83,5 oranında etkili olduğu tespit edilmiş.

Benzer Faz-3 deney sonuçları Moderna, AstraZeneca ve Johnson&Johnson tarafından da paylaşılmış.

Bir Twitter sayfası tarafından 8 Temmuz 2021 tarihinde yapılan bir paylaşımda aşı olanların aşı olmayanları tehlikeye attığı ve aşıların üçüncü faz deneyleri yapılmadığı iddia edilmişti. Aşı olanların aşı olmayanlara tehlike arz ettiğine dair bir veri yok, üstelik aşılamanın Covid-19 ile mücadelede etkili olduğu bilimsel olarak kanıtlanmış. Aşıların Faz-3 deneylerinin tamamlanmadığı iddiası da doğru değil, aşı firmaları Faz-3 deney sonuçlarını bilimsel olarak paylaşmış durumdalar.