Adolf Hitler Haydarpaşa Garı’nın İnşaatında Çalıştı mı?

Bir Twitter hesabı tarafından 04 Ocak 2022 tarihinde yapılan paylaşımda Adolf Hitler’in Haydarpaşa Garı’nın inşaatında iki yıl çalıştığı iddia edildi. Paylaşım 200’ün üzerinde retweet alırken 3.000’in üzerinde beğeni toplamış. İddiaları Malumatfuruş da incelemiş.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Sosyal medyada yayılmaya devam eden bazı paylaşımlar Adolf Hitler’in Haydarpaşa Garı’nın inşaatında iki yıl çalıştığını iddia ediyor. Anahtar kelimeler yardımıyla yapılan bir arama, bu bilginin yoğun olarak Tarihçi Ziya Nur Aksu’nun 'Enver Paşa ve Sarıkamış Harekatı' kitabına referans verilerek paylaşıldığını ortaya koymakta. Ziya Nur Aksu’nun söz konusu kitabı incelendiğinde Hitler’in Haydarpaşa’nın inşaatında çalışmış olduğuna dair verdiği bilgi için belirli bir kaynağa referans vermediğini görüyoruz. Aynı sayfada başka bir konu için verilen kaynak ise “batılı bir yazar” ifadeleri ile açıklanmış.

Adolf Hitler’in hayatı ile ilgili başta otobiyografisi ‘Kavgam’ın yanında diktatörün hayatını konu edinen birçok kaynak bulunabilir. Hitler’in hayatına dair detayları anlaşılır kılan en fazla referans verilen birçok önemli eser arasından; Alan Bullock’un ‘A Study in Tyranny’si, Joachim Fest’in ‘Hitler’i ve Ian Kershaw’ın ‘The Hitler Myth’ isimli eserleri öncelikli kaynaklar içinde ulaşabildiklerimiz olarak sıralanabilir.

Hitler’e dair yapılan detaylı bir arama, kendisinin inşaatta çalışmış olduğuna dair hiçbir ipucu vermediği gibi, yukarıda bahsedilen önemli eserlerin hiçbirinde, Hitler’in doğumundan (1889) Haydarpaşa Garı’nın açıldığı tarih olan Ağustos 1908’e dek gar inşaatında çalışmış olduğuna ya da bir şekilde İstanbul’da bulunmuş olduğuna dair hiçbir detay yer almıyor. Modern tarihin şekillenişi için büyük öneme sahip bir figüre dair böyle bir detayın anlatılarda yer almaması ise olası değil. Hitler’in, 15 yaşında okulu bıraktıktan sonra Haydarpaşa Garı’nda bir inşaat işçisi olarak çalışmamış olduğuna dair biyografilerden yakalanabilen ortak detaylar şöyle:

1895’e varıldığında Adolf Hitler 6 yaşındayken, babasının Lambach yakınlarında 10 dönüme yakın bir tarla aldığı ve Adolf’un orada bulunan bir Benedikten manastırında rahip yardımcısı olduğu ve koroda yer aldığı kendi anlatılarından da biliniyor. Birkaç yıl sonra tarla satılmış ve aynı yıl babası 58 yaşında emekliye ayrılmıştı. Kısa bir süre sonra, Linz’in hemen dışında Leonding’de bir ev satın aldı ve emekliliğini burada geçirdi. Hitler’in Haydarpaşa Garı’nda çalıştığı iddia edilen yaş aralığında genel olarak başarısız bir profil sunduğu okul hayatına, okuldan ayrılma çabalarını sürdürmesine rağmen devam ettiği görülüyor. Steyr’de ortaokul seviyesinde bir okul türü olan Realschule’dan Eylül 1905’e ait karnesi, üzerindeki “yetersiz” ibaresi ile önemli bir kanıt. Başarısız olduğu bir yılın ardından, Hitler okuldan ayrılmıştı ve kendini tümüyle sanata adamaya hazırdı. Babasının ölümünün ardından annesinin Leonding’deki evi satarak Linz’de bir apartman dairesine taşındığı, 16 yaşındaki Hitler’in bu sırada bir işte çalışmadan yaşadığı, yerel tiyatrolara sık sık gittiği, müzik kulübüne katıldığı, “Association for Popüler Education” derneği kütüphanesinin bir üyesi olduğu biliniyor. İlk defa Mayıs 1905’te gittiği Viyana’da, Ekim 1907’de Akademi’nin çizim sınavlarına başvurmuş. Bundan sonra annesinin hastalığı sırasında da Viyana’da kalıp, 21 Aralık 1907’de annesinin ölümüne dek Linz’e dönmemiş. Şubat 1908’de ise bu defa dönmemek üzere Linz’i terk ederek Viyana’ya dönmüş ve Eylül 1908’de hiçbir zaman kabul alamayacağı Akademi’ye tekrar başvurmuş.

Hitler, otobiyografisi Kavgam’da, çocukluğunun fakirlik içinde geçtiğini, buna rağmen oldukça başarılı olduğunu ve babasının ölümü ile “17 yaşında ekmeğini kazanmak için evden çok uzağa gitmek zorunda kaldığını” öne sürer. Muhtemelen söylentiler de buradan kaynaklanıyor. Fakat Hitler’in Haydarpaşa’da çalıştığı iddia edilen yıllarda ve evden uzakta çalışmak durumda kaldığını belirttiği sırada okul hayatını sürdürmeye çalıştığı, babasının ölümünün ardından annesi ile Linz’de bir süre yaşadığı ve ardından ressam olma hayalini gerçekleştirmek amacıyla Viyana’da şansını denediği biliniyor.

Bir Twitter hesabı tarafından yapılan paylaşımda Adolf Hitler’in Haydarpaşa Garı’nın inşaatında iki yıl çalıştığı iddia edilmişti. Haydarpaşa’da çalıştığı iddia edilen yıllarda Hitler’in okul hayatını sürdürmeye çalıştığı, babasının ölümünün ardından annesi ile Linz’de bir süre yaşadığı ve ardından ressam olma hayalini gerçekleştirmek amacıyla Viyana’da şansını denediği biliniyor. Hitler’in biyografilerinde ve otobiyografisinde ilk gençlik yıllarında İstanbul’da bulunmuş olabileceğine dair hiçbir bilgi yer almıyor. Haydarpaşa’da çalıştığına dair iddianın yer aldığı kitapta söz konusu bilgi, kaynaksız olarak sunulmuş.