ABD Başkanları, Görevleri Boyunca ve Sonrasında Halka Açık Alanlarda Araba Kullanmıyor mu?

Bir Twitter kullanıcısı tarafından 16 Eylül 2021 tarihinde yapılan paylaşımda; ABD başkanlarının görevleri boyunca ve sonrasında halka açık yerlerde araba kullanamadığı iddia edildi. Gönderi 170 bin üzerinde görüntülenme ve 3 binden fazla beğeni almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Eski ABD başkanlarından George W. Bush, Haziran 2017’de “Jay Leno’nun Garajı” isimli televizyon programına katıldığında, kamuoyunun ilgisi eski başkanın Teksas’ta sürdürdüğü yeni hayatına olduğu kadar, Bush’un sarfettiği “1983’ten beri yol üzerinde araba kullanmadım.” ifadeleri üzerine, eski başkanlara dair unutulmuş bir kural üzerinde toplandı. ABD başkanları gerçekten, görevleri boyunca ve sonrasında halka açık yerlerde araba kullanamıyor.

Bu kısıtlama, G. W. Bush’un konuk olduğu programdan önce ve sonra, birçok kez tekrar gündeme gelmiş. Konu ile ilgili Bill Clinton ve Barack Obama ile yapılmış röportajlar, Donald Trump’ın bir daha kullanamayacağı araba koleksiyonu üzerine yapılan vurgular veya Beyaz Saray’dan çıktıktan sonra nasıl bir hayata döndüğü ile ilgili haberler, yeni başkan Biden’ın sarı renkli Corvette’ine yalnızca Beyaz Saray sınırları içinde binebilmesi, tüm başkanların uymak durumunda olduğu bu kuralı tekrar tekrar gündeme getiriyor.

Fakat bu durum, aslında yasalar ile kesinleşmiş bir kural değil. Temelde, başkanları korumakla görevli Gizli Servis’in (Secret Service) görevini yerine getirmek amacıyla gerçekleştirdiği bir uygulama.

Secret Service (Gizli Servis), 1865’te Treasury Department’a (Hazine Müsteşarlığı) bağlı olarak sahte para basımı ile mücadele etmek için kuruldu. Secret Service 1901’de ABD Başkanı William McKinley’nin suikaste uğramasını takiben ikinci bir görevi üstlenmiş oldu; ABD başkanlarının güvenliğini sağlamak. Gizli Servis bugün; başkan, başkan yardımcıları ve diğer yetkilileri korumak ve finansal altyapılara karşı işlenen suçlar üzerine soruşturmaları yürütmek görevlerini üstlenmektedir.

Gizli Servis’in, başkanları koruma görevinin yanında yine de, “1958 Eski Başkanlar Yasası”ndan önce, ABD’de eski başkanların hayatları koruma ile ilgili bir düzenleme bulunmuyordu. Bu düzenleme ile ABD başkanlarına görev süreleri bittikten sonra hayat boyu geçerli olacak bazı avantajların yanında Gizli Servis ekibi de tahsis edildi.

Bu yasadan 5 yıl sonra, 1963’te yaşanan Kennedy Suikasti’nin, Gizli Servis’in görevi için bir dönüm noktası olduğu belirtiliyor. Bu durum özellikle de başkanların arabada bulunduğu zamanlar için geçerlidir. Başkan John F. Kennedy’nin üstü açık bir limuzin içerisinde iken suikaste uğrayıp hayatını kaybetmesi, Gizli Servis’in ABD başkanlarının araba kullanmalarını da kısıtlayan koruma tedbirleri almasına neden olmuş.

Suikastin ardından yıllar içinde Gizli Servis’in ABD başkanlarını koruma görevi gitgide genişletildi ve zaman zaman değişikliklere uğradı. 1965-1999 arasında; eski başkanlar, başkan yardımcıları ve eşleri hayatları boyu Gizli Servis’in koruması altındaydı. Yine bu başkan ve yardımcılarının 16 yaşından küçük çocukları da Gizli Servis tarafından korunuyordu. 1994 yılında gündeme gelen bir hükme göre, 1997’den itibaren görevden ayrılan başkanların korunmaları 10 yıl ile sınırlandırıldı. Fakat bu yasa, Barack Obama tarafından eski ve yeni başkanlar için 2012’de tekrar hayat boyu geçerli olacak şekilde değiştirildi.

Kennedy, bir arabanın içinde suikaste uğradığında sürücü koltuğunda değildi fakat bu ölümün şoku, Gizli Servis’i başkanların hayatlarını koruma görevinde daha yetkin önlemler almaya iten bir uyarıcı oldu. Bu kısıtlamanın sebebini temelde; başkan, başkan yardımcıları, aileleri ya da yüksek düzeyde yetkililerin güvenliği oluşturuyor. Başkanların kamuya açık alanlarda, ileri düzey sürüş yeteneklerine sahip ajanların şoförlükleri altında bulunmaları tercih ediliyor.

Başkanların araba kullanmalarını kısıtlayan bir yasa bulunmuyor ancak ABD Başkanı, Gizli Servis’in öngördüğü “başkanın güvenliği” ile alakalı direktiflerine uymak durumundadır. Gizli Servis, başkanların şoförlüğünü üstlenme görevine neredeyse daima uyuyor. Başkanlar ya da eski başkanlar, gittikleri her yerde Gizli Servis eşliğinde bulunuyor ve kendi arazileri gibi güvenli bölgeler dışında, yollarda ve kamuya açık alanlarda şoförlük yapamıyorlar.

Bir Instagram hesabı tarafından, ABD başkanlarının görevleri boyunca ve sonrasında halka açık alanlarda araba kullanamadıkları iddia edilmişti. 1963’te J. F. Kennedy’nin üstü açık bir limuzinde suikaste uğraması, 1901’den beri başkanların, 1958’den beri başkanlar yanında eski başkanların hayatlarını koruyan Gizli Servis’i, bu sorumluluğu adına daha yetkin önlemler almaya itti. Başkanlar, görevleri boyunca ve sonrasında bir milli güvenlik meselesi olan hayatlarının korunması adına, bu görev yasa ile Gizli Servis’e verildiği için, Servis’in istekleri doğrultusunda; kendi arazileri, Beyaz Saray’ın içi gibi güvenli bölgeler dışında halka açık yollarda araba kullanamıyor.